Μίλησε στο diastixo.gr με αφορμή το βιβλίο της Το αηδόνι (εκδόσεις Κλειδάριθμος), ένα μυθιστόρημα με φόντο τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που έμεινε στη λίστα με τα μπεστ σέλερ των «New York Times» επί 55 εβδομάδες.
Εξιδανικεύουμε τον εαυτό μας μέσω του έρωτα, αλλά στις δύσκολες στιγμές, ειδικά στο σκοτάδι του πολέμου, υπάρχει ένα ολοκληρωτικό ξεγύμνωμα και η αλήθεια αποκαλύπτεται. Κάποιοι θα αποδειχθεί ότι είναι ήρωες, ενώ κάποιοι άλλοι δειλοί.
Το βιβλίο σας ξεκινάει με τη φράση «στον έρωτα ανακαλύπτουμε ποιοι θέλουμε να γίνουμε, στον πόλεμο ανακαλύπτουμε ποιοι πραγματικά είμαστε». Μπορείτε να σχολιάσετε αυτό το γνωμικό;
Αυτή η πρόταση είναι στην πραγματικότητα η καρδιά του βιβλίου Το Αηδόνι. Τονίζει αυτό που πιστεύω ότι είναι η ουσία της ιστορίας: ότι δηλαδή εξιδανικεύουμε τον εαυτό μας μέσω του έρωτα, αλλά στις δύσκολες στιγμές, ειδικά στο σκοτάδι του πολέμου, υπάρχει ένα ολοκληρωτικό ξεγύμνωμα και η αλήθεια αποκαλύπτεται. Κάποιοι θα αποδειχθεί ότι είναι ήρωες, ενώ κάποιοι άλλοι δειλοί. Νομίζω ότι όλοι πιστεύουμε πως είμαστε ήρωες στην καρδιά μας, αλλά η λυπηρή αλήθεια είναι ότι όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κινδύνους που απειλούν τη ζωή μας, αποφασίζουμε να δούμε τα πράγματα ως «προβλήματα των άλλων». Οι ήρωες στο Αηδόνι βρίσκονται αντιμέτωποι κάθε φορά με απίστευτες και τρομακτικές επιλογές. Στον έρωτα και στον πόλεμο κάθε ήρωας θα ανακαλύψει ποιος είναι στην πραγματικότητα.
Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Από πού ξεκίνησε η ιδέα να γράψετε για εκείνη την περίοδο;
Το Αηδόνι είναι μια φανταστική ιστορία, που είναι εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα και αληθινούς ανθρώπους. Εμπνεύστηκα αρχικά αφού είχα διαβάσει την ιστορία μιας γυναίκας από το Βέλγιο η οποία δημιούργησε μία από τις πρώτες διαδρομές διαφυγής έξω από την κατεχόμενη από τους Ναζί Γαλλία. Είχε μία απίστευτη ιστορία, που με τράβηξε αμέσως. Όσο πιο πολύ διάβαζα γι’ αυτήν και για γυναίκες σαν κι αυτήν τόσο περισσότερο ήθελα να μοιραστώ τις ιστορίες τους με τον κόσμο με έναν τρόπο που θα άγγιζε βαθιά τους σύγχρονους αναγνώστες και θα έκανε τον κόσμο να αναρωτηθεί τι θα έκανε σε παρόμοιες καταστάσεις. Επίσης, βλέπω τον κόσμο ως αυξανόμενα επικίνδυνο και από κάποιες οπτικές μισαλλόδοξο. Νομίζω ότι οι ιστορίες θάρρους και γενναιότητας στον πόλεμο είναι πολύ επίκαιρες αυτήν τη στιγμή. Είναι μια καλή υπενθύμιση του τιμήματος της μισαλλοδοξίας και του πολέμου.
Στο βιβλίο γράφετε την ιστορία δυο αδελφών που αντιστέκονται κατά την περίοδο της γερμανικής Κατοχής της Γαλλίας. Από την άλλη, φωτίζετε την ιστορία, αφού μας μαθαίνετε τι έκαναν οι γυναίκες εκείνη την περίοδο. Γιατί δεν ξέρουμε πολλά πράγματα για την αντίσταση των γυναικών στη συγκεκριμένη περίοδο;
Βασικά η τόσο μεγάλη απώλεια της ιστορίας των γυναικών είναι κάτι που με ενοχλεί ιδιαίτερα. Ψάχνω ενεργά ώστε να γράφω ιστορίες οι οποίες δίνουν έμφαση στο πώς οι γυναίκες έχουν διαμορφώσει τον κόσμο μας. Αυτή η ιδέα της χαμένης ιστορίας των γυναικών είναι ιδιαίτερα εμφανής στο πλαίσιο του πολέμου. Η ιστορία συχνά λέγεται από άντρες και για άντρες. Νομίζω ότι είναι ζωτικό να θυμόμαστε τις θυσίες που έγιναν από τις γυναίκες. Οι γυναίκες της γαλλικής Αντίστασης αντιμετώπισαν απίστευτες ανισότητες και πήραν μεγάλα ρίσκα για να βοηθήσουν τους άλλους και να σώσουν τα παιδιά τους και τον εαυτό τους. Θέλω αυτές οι ιστορίες να ειπωθούν και να μείνουν αλησμόνητες.
Η Βιάν και η Ιζαμπέλ έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας και βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Παρότι έχουν περάσει άσχημα, αφού η μητέρα τους έχει πεθάνει και ο πατέρας τους τις εγκατέλειψε, έχουν το ηθικό υπόβαθρο και πιστεύουν ότι ο κατακτητής θα φύγει μόνο με τον αγώνα του γαλλικού λαού. Το ίδιο έκαναν όμως και οι υπόλοιπες γυναίκες;
Συμπληρωματικά με τη διαφορά ηλικίας, οι αδελφές ξεκινούν το μυθιστόρημα με πολύ λίγα κοινά στοιχεία (μια ονομαστική σύνδεση που όμως ξεπερνούσε τα βιολογικά κριτήρια) και διαφορετικές συμπεριφορές. Η Ιζαμπέλ, όντας νέα και κατά κάποιον τρόπο αφελής, είναι φλογερή, παρορμητική και ρομαντική. Βλέπει τον κόσμο (και τον πόλεμο) με μία οπτική «άσπρου-μαύρου». Για αυτήν, η αντίσταση είναι δεύτερη φύση, μια απόφαση που δεν χρειάζεται ούτε λεπτό σκέψης. Από την άλλη, η Βιάν είναι σύζυγος και μητέρα, υπεύθυνη για τη ζωή του γιου της. Γι’ αυτήν τίποτα δεν αξίζει περισσότερο από τον γιο της. Είναι σταθερή, προσεκτική και κάτι περισσότερο από ευάλωτη στην απουσία του άντρα της. Είναι τρομοκρατημένη από τον πόλεμο και από την ιδέα ότι μπορεί να κάνει ένα τρομερό λάθος. Η ιδέα του πολέμου ενάντια στους Ναζί τής φαίνεται γελοία. Πιστεύει ότι μπορεί να σκύψει το κεφάλι της, να μη δώσει σημασία και να επιβιώσει. Ωστόσο, μαθαίνει αρκετά γρήγορα ότι μερικές φορές η επιβίωση από μόνη της δεν αρκεί. Ήθελα να δείξω μέσω αυτών των δύο γυναικών δύο πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις στην ιδέα της κατοχής μιας χώρας από τον εχθρό. Νομίζω ότι αντιπροσωπεύουν πολλούς Γάλλους της εποχής. Αν και, όπως γνωρίζουμε, χρειαζόταν ένας πολύ ιδιαίτερος χαρακτήρας για να μπει κανείς στην αντίσταση και να παλέψει, δεν μπορώ να φανταστώ το θάρρος που είχαν αυτοί οι άνδρες και γυναίκες ώστε να ρισκάρουν και να πολεμήσουν για την ελευθερία.
Περιγράφοντας το χωριό Καριβό και την τοπική κοινωνία, μοιάζει σαν να ζωγραφίζατε τις σκηνές της καθημερινής ζωής. Πώς σχεδιάζετε ή γράφετε ένα μυθιστόρημα;
Κάθε μυθιστόρημα είναι λίγο διαφορετικό στην προσέγγιση, αλλά συνήθως ξεκινώ με μια κεντρική ιδέα που έχει αιχμαλωτίσει την προσοχή μου. Πρέπει να αγαπήσω αυτή την ιδέα γιατί θα χρειαστώ δύο χρόνια ώστε να την εξερευνήσω, να την αποδομήσω και να την επανασυναρμολογήσω. Στο βιβλίο Το Αηδόνι αυτή η κεντρική ιδέα ήταν μία ερώτηση: «Πότε εγώ, ως μητέρα και σύζυγος, θα ρίσκαρα τη ζωή μου (και ακόμα περισσότερο τη ζωή του ίδιου του παιδιού μου) για να σώσω έναν ξένο;». Ήταν ακριβώς αυτή η ερώτηση και η αναζήτηση της απάντησής της που διαπερνούσε την έρευνα αλλά και τη συγγραφή του μυθιστορήματος. Όταν έχω την ιδέα, τότε γράφω και ξαναγράφω μέχρι να δημιουργήσω την πλοκή και τους χαρακτήρες που αντιπροσωπεύουν με τον καλύτερο τρόπο αυτό που θέλω να πω.
Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είπε: «Αν περνάς μια κόλαση, συνέχισε να περπατάς». Πώς το κάνεις όμως αυτό χωρίς φαγητό, χωρίς να ξέρεις αν αύριο θα υπάρχεις;
Οι ελλείψεις και οι στερήσεις που προκλήθηκαν από τον πόλεμο ήταν κάτι που ήθελα να δείξω. Ήθελα πραγματικά ο σύγχρονος αναγνώστης να καταλάβει και να συμπάσχει με αυτά που πέρασε ο γαλλικός λαός κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Όπως έχω ξαναπεί, τα περισσότερα μυθιστορήματα και μη που έχουν γραφτεί για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι επικεντρωμένα στις μάχες, στα πεδία μαχών και στις μάχες μεταξύ ανδρών. Νομίζω ότι είναι επιτακτική ανάγκη να κοιτάξουμε και στο «μέτωπο» του σπιτιού και στο τι συνέβαινε με τους ανθρώπους που έμειναν πίσω.
Η Ιζαμπέλ βοηθά να δραπετεύσουν οι πιλότοι προς στα γαλλικά σύνορα και η Βιάν στηρίζει τα παιδιά που έχουν μείνει ορφανά. Αλληλεγγύη, αγάπη για τον συνάνθρωπο. Αυτά τα αισθήματα τα συναντάμε, αλήθεια, στη σημερινή κοινωνία;
Ναι, πιστεύω ότι κάθε μέρα στον κόσμο συμβαίνουν πράξεις απίστευτου θάρρους. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να ψάξεις. Τα νέα αυτό τον καιρό δεν είναι ελπιδοφόρα και εστιάζουμε σε αυτό, αλλά είναι υποχρέωσή μας να δούμε και τη φωτεινή πλευρά.
Η Ιζαμπέλ έχει το ψευδώνυμο «The Nightingale - Το αηδόνι». Οι Γερμανοί την κυνηγούν, αλλά τους ξεφεύγει. Από πού αντλεί αυτήν τη μεγάλη δύναμη;
Τα μεγαλύτερα προσόντα της Ιζαμπέλ στην αρχή του αντιστασιακού της αγώνα ήταν η νιότη της και το φύλο της. Αυτή ήταν η αλήθεια για πάρα πολλές γυναίκες της γαλλικής Αντίστασης. Στα πρώτα χρόνια του πολέμου οι Ναζί απλώς δεν περίμεναν ότι οι γυναίκες θα μπορούσαν να συμμετέχουν στην επικίνδυνη δουλειά της αντίστασης εναντίον των στρατευμάτων κατοχής. Το γεγονός ότι ήταν γυναίκες τις έκανε κατά κάποιον τρόπο αόρατες και τους επέτρεπε να είναι κατάσκοποι και αγγελιοφόροι. Εν καιρώ, φυσικά, οι Ναζί αντιλήφθηκαν την αλήθεια, αλλά μέχρι τότε λειτουργούσε ήδη ένα μεγάλο κομμάτι του δικτύου.
Σε πολλά σημεία του βιβλίου συγκινήθηκα. Ποια είναι τα στοιχεία που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να γίνει το βιβλίο του αγαπητό στον αναγνώστη;
Ακούω συχνά ότι οι αναγνώστες συγκινούνται βαθιά με αυτό το μυθιστόρημα. Νομίζω ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι χαρακτήρες, και ειδικά η Ιζαμπέλ και η Βιάν, δίνουν την αίσθηση ότι είναι αληθινοί. Δεν είναι υπερήρωες ούτε σημαντικότεροι από τους χαρακτήρες της αληθινής ζωής. Είναι συνηθισμένες γυναίκες που τολμούν να κάνουν ασυνήθιστα πράγματα υπό την απειλή του θανάτου. Και επειδή είναι μια ιστορία που εκτυλίσσεται σε πόλεμο, δεν έχουν όλες οι ιστορίες πάντα αίσιο τέλος, κάτι που θεωρείται αρνητικό γι’ αυτές τις γυναίκες που πλήρωσαν το ύστατο τίμημα για τη γενναιότητά τους. Αν λοιπόν ενωθούν όλα αυτά, δίνουν ένα δυνατό και συγκινητικό ανάγνωσμα.
Έχετε πει ότι το μυθιστόρημα Το αηδόνι είναι το αγαπημένο σας βιβλίο. Έχετε γράψει πάρα πολλά βιβλία. Μπορείτε να σχολιάσετε αυτή σας τη δήλωση;
Ναι, έχω γράψει πάνω από είκοσι μυθιστορήματα, αλλά το Αηδόνι είναι σίγουρα το αγαπημένο μου. Είναι το μυθιστόρημα για το οποίο είμαι περήφανη μετά από τόσα χρόνια. Νομίζω ότι είναι το αγαπημένο μου γιατί είναι μία τόσο δυναμική ματιά στις γυναίκες, στην ιστορία μας και στη γενναιότητά μας. Η ιστορία και οι χαρακτήρες αγγίζουν βαθιά και εμένα αλλά και τους αναγνώστες.
Η ιστοσελίδα σας δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να ξεναγηθεί στο έργο σας. Σας αρέσει η τεχνολογία και κατά πόσο πιστεύετε ότι βοηθά το έργο του συγγραφέα;
Όταν ξεκίνησα να γράφω, δεν υπήρχε τίποτα να κάνεις εκτός από το να γράφεις μυθιστορήματα και να τα στέλνεις στον εκάστοτε εκδότη. Τώρα ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά, με την άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των αγορών μέσω διαδικτύου. Ένας συγγραφέας έχει όλο και περισσότερες ευθύνες. Είναι υπέροχο γιατί επιτρέπει σε έναν συγγραφέα να συνδεθεί απευθείας με τους αναγνώστες και να ανοίξει διάλογο μαζί τους, αλλά είναι και μια πραγματική πρόκληση για τη διαχείρηση του χρόνου. Είναι πιο εύκολο να σπαταλάς χρόνο προωθώντας μυθιστορήματα από το να ασχολείσαι με τη συγγραφή τους. Εγώ προσπαθώ συνεχώς να βρω μια ισορροπία σε αυτά τα δύο.
Το Αηδόνι μεταφράστηκε σε πάρα πολλές γλώσσες. Πώς νιώθετε που σας διαβάζουν τόσοι αναγνώστες σε όλα τα σημεία της γης;
Είναι απόλυτα συναρπαστικό και μεγάλη τιμή. Είναι πάντα διασκεδαστικό να βλέπεις μια ξένη έκδοση του βιβλίου, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αυτό έχει βιβλιοδετηθεί. Κάποια από τα εξώφυλλα των μεταφρασμένων μου βιβλίων είναι πραγματικά εκθαμβωτικά.
Ψάχνω ενεργά ώστε να γράφω ιστορίες οι οποίες δίνουν έμφαση στο πώς οι γυναίκες έχουν διαμορφώσει τον κόσμο μας. Αυτή η ιδέα της χαμένης ιστορίας των γυναικών είναι ιδιαίτερα εμφανής στο πλαίσιο του πολέμου. Η ιστορία συχνά λέγεται από άντρες και για άντρες.
Ένα από τα στοιχεία που διέκρινα στο βιβλίο σας είναι ότι έχει κινηματογραφική πλοκή. Αληθεύει ότι θα μεταφερθεί στην οθόνη; Μπορείτε να μας δώσετε μερικές πληροφορίες;
Ναι, και είναι τόσο συναρπαστικό! Το Αηδόνι είναι αυτήν τη στιγμή στη φάση σχεδιασμού στην εταιρία Tri Star Pictures, με τη φοβερή Michelle MacLaren στη σκηνοθεσία και την Ann Peacock και τον John Sayles να γράφουν το σενάριο. Οι παραπάνω αποτελούν για μένα μια ομάδα-όνειρο. Ανυπομονώ να δω τα κορίτσια μου στη μεγάλη οθόνη.
Με την έκδοση του μυθιστορήματος βοηθήσατε να μάθουν οι νέοι για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενδιαφέρονται οι νέοι να διαβάσουν τέτοια βιβλία;
Αυτή ήταν η μεγαλύτερη ανταμοιβή για το Αηδόνι. Δεν είχα φανταστεί πόσοι νέοι άνθρωποι θα αγκάλιαζαν το βιβλίο, αλλά αυτοί το αγκάλιασαν. Και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό. Μου αρέσει όταν μπορώ να διδάξω για μια συγκεκριμένη περίοδο και έναν τόπο μέσα από τη λογοτεχνία, και, όπως ξέρουμε, όσοι δεν ξέρουν την ιστορία είναι καταδικασμένοι να την επαναλάβουν. Νομίζω ότι είναι επιτακτική ανάγκη οι νέοι να καταλάβουν την ιστορία που μοιραζόμαστε και τις θυσίες που έχουν γίνει από τις προηγούμενες γενιές.
Έχετε επισκεφτεί την Ελλάδα;
Δεν έχω έρθει ποτέ στην Ελλάδα, αλλά λαχταρώ όσο τίποτε άλλο να έρθω. Μου αρέσουν τα πάντα σχετικά με την ιστορία σας, την κουλτούρα σας, το φαγητό και την ομορφιά της χώρας σας. Απλά ανυπομονώ να έρθω!
Θερμές ευχαριστίες για τη μετάφραση από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα στον Θοδωρή Ιντζέμπελη.
Το αηδόνι
Kristin Hannah
Μετάφραση: Χριστίνα Σωτηροπούλου
Κλειδάριθμος
640 σελ.
ISBN 978-960-461-689-3
Τιμή: €17,70
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑΡΤΩΝΤΑΙ ME ΜΙΚΡΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΛΕΓΧΟΥ