Γιατί οι Ιάπωνες προσλαμβάνουν εκπροσώπους να παραιτηθούν για λογαριασμό τους – Οι βαθιές ρίζες μιας αλλόκοτης τάσης

Μια νέα αλλόκοτη τάση έχει κάνει την εμφάνισή της στην Ιαπωνία. Εργαζόμενοι που επιθυμούν να παραιτηθούν από τη δουλειά τους, αλλά δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τον εργοδότη τους, προσλαμβάνουν «επαγγελματίες» για να ανακοινώσουν την αποχώρησή τους και να τους εκπροσωπήσουν στο επαγγελματικό διαζύγιο.

Ο Toshiyuki Niino, μιλώντας στο Al Jazeera, ισχυρίζεται πως όταν παραιτήθηκε από την εργασία του, πριν συμπληρώσει τα τρία χρόνια, βίωσε μια τρομερή ψυχολογική πίεση από τον εργοδότη του. «Σε κάνουν να νιώθεις ενοχή, να ντρέπεσαι», λέει και εξηγεί πως αυτή η εμπειρία, η οποία επαναλήφθηκε και σε άλλες δουλειές, του έδωσε την ιδέα: Τι θα γινόταν αν μπορούσε κάποιος να αποφύγει τη δοκιμασία να παραιτηθεί από τη δουλειά του, βάζοντας κάποιον άλλο να το κάνει για εσάς;

Μαζί με έναν στενό φίλο του, τον Yuichiro Okazaki, είπαν να μετατρέψουν την ιδέα σε επιχείρηση. Έτσι δημιούργησαν την Exit, μια startup εταιρεία, που αναλαμβάνει να ειδοποιήσει τον εργοδότη και να ολοκληρώσει την παραίτηση για λογαριασμό όσων εργαζομένων νιώθουν πως δεν μπορούν να το κάνουν.

Η αμοιβή τους ανέρχεται σε 20.000 γιεν, δηλαδή περίπου 130 ευρώ. Κάποιος εκπρόσωπος της Exit θα επικοινωνήσει με τον εργοδότη του ενδιαφερόμενου και θα τον ενημερώσει για την απόφασή του να παραιτηθεί. Όπως υποστηρίζουν οι εμπνευστές του εγχειρήματος με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος αποφεύγει τυχόν αντιπαραθέσεις που του προκαλούν άγχος.

Η exit έκανε την εμφάνισή της το 2017 και έκτοτε η ιδέα έχει υιοθετηθεί από περισσότερες από 20 άλλες εταιρείες, δημιουργώντας έναν κλάδο των «ειδικών της παραίτησης» στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με τον Toshiyuki Niino, οι περισσότεροι πελάτες του είναι άνδρες γύρω περίπου 20 ετών, ενώ η επιχείρηση προσελκύει περίπου 10.000 ενδιαφερόμενους το χρόνο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως όσοι έρχονται σε επαφή τελικά χρησιμοποιούν την υπηρεσία.

«Οι δύο βασικοί λόγοι που πιστεύω πως μας προσεγγίζουν είναι πως είτε φοβούνται τον εργοδότη τους, οπότε δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν για να του ανακοινώσουν την παραίτησή τους, είτε έχουν ένα αίσθημα ενοχής και αδυνατούν να ανακοινώσουν την αποχώρησή τους», σημειώνει μιλώντας στο Al Jazeera.

Επιπλέον ο Toshiyuki Niino αναδεικνύει και μια ακόμη διάσταση της υπηρεσίας που προσφέρει: Οι εργοδότες μπορεί να μην ενθουσιάζονται με αυτή την πρακτική, ωστόσο αρκετοί είναι ευγνώμονες καθώς άκουσαν ειλικρινή σχόλια για τους ίδιους, την επιχείρησή τους και τις συνθήκες εργασίας που έχουν διαμορφώσει.

«Οι περισσότεροι που παραιτούνται δεν είναι ειλικρινής ως προς τον λόγο που το κάνουν. Δεν θα αναφερθούν για παράδειγμα στις συνθήκες εργασίας ή στην προσωπικότητα του εργοδότη τους. Συνήθως αναζητούν μια αδύναμη δικαιολογία, όπως ότι θέλουν να αποχωρήσουν για προσωπικούς ή οικογενειακούς λόγους. Μέσω της υπηρεσίας μας μεταφέρεται στον εργοδότη και στους υπεύθυνους η αλήθεια για τους λόγους παραίτησης».

 

Οι βαθιές ρίζες του φαινομένου

O Niino εκτιμάει πως η δημοφιλία της υπηρεσίας ενδεχομένως σχετίζεται με πτυχές της ιαπωνικής κουλτούρας, που αποθαρρύνουν τη δυσαρμονία και προωθούν την ιδέα πως η επιτυχία απαιτεί μια «μακροχρόνια δέσμευση». «Η παραίτηση ή μη ολοκλήρωση είναι σαν αμαρτία. Θεωρείται ένα σοβαρό λάθος», δηλώνει.

Στην Ιαπωνία η δια βίου απασχόληση αποτελούσε κανόνα για το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, σε συνδυασμό με μια τιμωρητική εργασιακή κουλτούρα που ενθαρρύνει τόσο τις πολλές ώρες όσο και τη μακροχρόνια εργασία. Αν και θεωρείται πως έχει υπάρξει μια μεταστροφή στην αγορά εργασίας της Ιαπωνίας, το ποσοστό των εργαζομένων που εργάζονται περισσότερες από 60 ώρες την εβδομάδα ανέρχεται σε 6% και είναι από τα υψηλότερα στον ΟΟΣΑ.

Το «Karoshi», ένας όρος που επινοήθηκε τη δεκαετία του 1970 για να περιγράψει τον θάνατο από υπερβολική εργασία, αναγνωρίζεται επίσημα ως η αιτία εκατοντάδων θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα και αυτοκτονίες κάθε χρόνο, όπως υπογραμμίζεται σε δημοσίευμα του Al Jazeera.

Επίσης οι Ιάπωνες είναι από τους εργαζόμενους που αλλάζουν λιγότερο συχνά εταιρείες σε σχέση με εργαζόμενους άλλων χωρών και βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη αμοιβή με βάση τη αρχαιότητα. Το 2019, ο μέσος όρος υπηρεσίας σε μια ιαπωνική εταιρεία ήταν 12,4 χρόνια, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ 10,1 ετών. Η Ιαπωνία είχε επίσης το τρίτο υψηλότερο ασφάλιστρο μισθού για συνεχή εργασία στην ίδια εταιρεία για τουλάχιστον 20 χρόνια, μετά την Τουρκία και τη Νότια Κορέα, σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ του 2018.

Ο Niino αναγνωρίζει ότι θα ήταν ιδανικό εάν οι Ιάπωνες αισθάνονται πιο άνετα και μπορούσαν να παρουσιάσουν στους εργοδότες τους τα αληθινά συναισθήματά τους. Ωστόσο πιστεύει πως αυτό είναι δύσκολο να συμβεί σε μια κοινωνία όπου η αρμονία είναι πρωταρχικής σημασίας. Μέχρι λοιπόν να ανατραπεί αυτή η κατάσταση, και όσον αφορά στον ίδιο, οι επιχειρήσεις όπως η δική του, πιστεύει πως «παρέχουν μια πολύτιμη κοινωνική υπηρεσία».

«Ο κόσμος μας δεν είναι τόσο εύκολο να διορθωθεί ή να αλλάξει», πρόσθεσε. «Διαχειριζόμαστε αυτήν την εταιρεία εδώ και έξι χρόνια και ο αριθμός των πελατών αυξάνεται, οπότε υποθέτω ότι αυτό σημαίνει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει. Και δεν νομίζω ότι θα αλλάξει για τα επόμενα 100 χρόνια».