Ούγκο Ντίξον: Ο Τσίπρας τζογάρει με την Ελλάδα

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει κάνει ένα τεράστιο τζογάρισμα με το μέλλον της Ελλάδας, σχολιάζει ο αθρογράφος Ούγκο Ντίξον.
Ζητώντας δημοψήφισμα για το αν θα πρέπει να γίνει αποδεκτή η τελευταία πρόταση των πιστωτών για παροχή ρευστού ως αντάλλαγμα για αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις, ο Έλληνας Πρωθυπουργός προσφέρει στον ελληνικό λαό μια επιλογή μεταξύ του κακού και του εξαιρετικά κακού, γράφει ο δημοσιογράφος.

Εν τω μεταξύ, ο κόσμος μπορεί να έρχεται αντιμέτωπος με την μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία. Η ευρωζώνη πιθανότατα θα επιβιώσει, όμως η ετοιμόρροπη δομή της θα δοκιμαστεί έντονα.

Πριν το δημοψήφισμα επί των όρων των δανειστών, που θα πραγματοποιηθεί στις 5 Ιουλίου, είναι πιθανό να επιβληθούν έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων. Δεν είναι ξεκάθαρο πως η προσφορά των δανειστών θα παραμείνει στο τραπέζι, ακόμα και αν την θέλει ο ελληνικός λαός. Αν δεν την θέλουν, τότε μπροστά υπάρχει η επιστροφή στη δραχμή και περισσότερη μιζέρια. Ο Τσίπρας στην ουσία ζητά η Ελλάδα να βγει από το ευρώ.

Τόσο η Ελλάδα όσο και οι πιστωτές της, οι χώρες της ευρωζώνης και το ΔΝΤ, ευθύνονται για την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων. Όμως ο Τσίπρας χειρίστηκε ιδιαίτερα άσχημα τις διαπραγματεύσεις καθώς τήρησε μια υπερβολικά συγκρουσιακή στάση.

Μια άμεση επίπτωση της αποτυχίας επίτευξης συμφωνίας είναι πως η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει στο ΔΝΤ τα 1,5 δισ. ευρώ που χρωστάει στις 30 Ιουνίου. Μια άλλη είναι ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να πάρει παράταση της διάσωσης της ευρωζώνης, η οποία λήγει και αυτή την ίδια ημέρα.

Το μεγάλο αναπάντητο ερώτημα είναι αν η ΕΚΤ θα συνεχίσει να εγκρίνει την παροχή έκτακτης ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες κατά τη διάρκεια της εβδομάδας μέχρι τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Η ΕΚΤ κρατά τις ελληνικές τράπεζες σε μηχανική υποστήριξη καθώς οι καταθέσεις στραγγίζονται σταθερά από το σύστημα.



Όμως θα είναι δύσκολο η κεντρική τράπεζα να συνεχίσει την πολιτική αυτή αν η εκροή καταθέσεων μετατραπεί σε bank run. Πράγματι, η ΕΚΤ μπορεί να αποφασίσει να σταματήσει προληπτικά την ρευστότητα το Σαββατοκύριακο –κάτι που πιθανότατα θα ανάγκαζε την Ελλάδα να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, ή, σε κάθε περίπτωση, να ζητήσει τραπεζική αργία κατά τη διάρκεια της εκστρατείας πριν το δημοψήφισμα.

Ο Τσίπρας αναμφίβολα θα επικρίνει μια τέτοια κίνηση ως μια ακόμα προσπάθεια των ξένων δυνάμεων να εξευτελίσουν τη χώρα του. Όμως η ΕΚΤ μπορεί να αποφασίσει πως η Ελλάδα όδευε προς χρεοκοπία ασχέτως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και πως, δεδομένης της σχέσης κράτους-τραπεζών, δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να θεωρεί φερέγγυες τις τράπεζες ή επαρκή τα εχέγγυά τους.

Αυτό είναι πράγματι ένα από τα προβλήματα της κίνησης Τσίπρα. Ακόμα και αν ο λαός πει πως θέλει την πρόταση των πιστωτών, δεν είναι ξεκάθαρο πως η πρόταση αυτή θα συνεχίσει να βρίσκεται στο τραπέζι σε μια εβδομάδα, διότι το πρόγραμμα διάσωσης της ευρωζώνης θα έχει λήξει.

Θεωρητικά, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα τελείως νέο πρόγραμμα. Πρακτικά όμως θα είναι αδύνατον να πειστούν οι πιστώτριες χώρες όπως η Γερμανία να εγκρίνουν μια τέτοια συμφωνία αν ο Τσίπρας εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία. Είναι δύσκολο να δει κανείς το πώς η Αθήνα θα μπορούσε να αποφύγει την κήρυξη χρεοστασίου επί ορισμένων ομολόγων που κατέχει η ίδια η ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου.

Αν και ο Τσίπρας έχει ορκιστεί ότι θα σεβαστεί την απόφαση του λαού, θα δυσκολευτεί να κρατηθεί στην εξουσία αν ο λαός καταψηφίσει τη πρότασή του. Όμως αυτό δεν θα διευκολύνει και πολύ την κατάσταση, διότι κανένας άλλος συνδυασμός κομμάτων δεν μπορεί να σχηματίσει εναλλακτική κυβέρνηση.

Ως εκ τούτου είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν νέες εκλογές. Είναι πιθανό ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας που στη συνέχεια θα «τα βρει» με τους πιστωτές. Όμως το χάος που θα επικρατήσει θα έχει βλάψει ακόμα περισσότερο τη χώρα. Επιπλέον, με την αντιπολίτευση σε αναταραχή, δεν υπάρχει εγγύηση πως ακόμα και νέες εκλογές θα έβαζαν τέλος στην πολιτική παράλυση.

Από την άλλη πλευρά, αν ο κόσμος στηρίξει τον Τσίπρα, είναι δύσκολο να δει κανείς άλλο αποτέλεσμα από την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Ορισμένοι μπορεί να ελπίζουν πως οι πιστωτές θα κάνουν πίσω. Όμως φαίνεται πιο πιθανό πως θα σκληρύνουν τη στάση τους.

Με τις τράπεζες υπό κατάρρευση, ο Τσίπρας μπορεί να προσπαθήσει να αποφύγει το αναπόφευκτο εκδίδοντας IOUs για να πληρώσει τους λογαριασμούς. Όμως αυτό είναι απίθανο να κάνει κάτι περισσότερο από το να καθυστερήσει τον χρόνο προτού η Ελλάδα επιστρέψει στη δραχμή –ή όπως αλλιώς θα ονομάσει το νέο νόμισμα της χώρας.

Τα σενάρια...

Θεωρητικά, η χρεοκοπία και η εισαγωγή νέου νομίσματος θα έδινε στην Ελλάδα μια νέα ζωή μετά από ένα έντονο σοκ, υπό την προϋπόθεση ότι ο Τσίπρας θα ακολουθούσε στη συνέχεια μια υπεύθυνη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική.

Όμως αυτό δεν φαίνεται πιθανό. Ο Τσίπρας και οι συνάδελφοί του στον ΣΥΡΙΖΑ είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν τον νέο έλεγχο που θα έχουν επί της νομισματικής πολιτικής για να τυπώσουν χρήμα. Το νέο νόμισμα θα υφίσταντο μια τεράστια υποτίμηση, οδηγώντας σε αύξηση του πληθωρισμού. Παράλληλα, θα υπήρχε τέτοια εξάρθρωση που η ανεργία και η φτώχεια θα αυξάνονταν.

Οι ξένοι μπορεί επίσης αρχικά να αποτραπούν από το να επισκεφθούν τη χώρα. Αυτό θα ήταν πλήγμα για την σημαντικότερη βιομηχανία της Ελλάδας, τον τουρισμό.

Εν τω μεταξύ, η ευρωζώνη αντιμετωπίζει τον πιο δύσκολο καιρό της προβληματικής ιστορίας της. Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, που αφορά την αγορά τεράστιων όγκων ομολόγων που εκδίδουν οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης, πιθανότατα θα διατηρούσε υπό έλεγχο την κατάσταση.

Αν όμως η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, θα υπήρχαν ενοχλητικά ερωτήματα ως προς το αν άλλες προβληματικές χώρες μπορεί μελλοντικά και αυτές να αποχωρήσουν. Υπό ορισμένες συνθήκες, τέτοιες αμφιβολίες μπορεί να γίνουν αυτοεκπληρούμενες.

Πέραν του οικονομικού αντίκτυπου, ένα Grexit θα έφερνε βιτριολικές αντεγκλήσεις, που θα μπορούσαν να δηλητηριάσουν για πολλά χρόνια τις ενδοευρωπαϊκές σχέσεις.

Πηγή: Hugo-Dixon