Να γιατί τρώμε πρόχειρο φαγητό και παχαίνουμε όταν κόβουμε το τσιγάρο

Τον μηχανισμό μέσω του οποίου η αποχή από τη νικοτίνη, κατά τη διακοπή του καπνίσματος, αυξάνει την κατανάλωση πρόχειρου φαγητού με αποτέλεσμα την αύξηση του βάρους εντόπισαν οι επιστήμονες σε νέα μελέτη.

Νέα δεδομένα που συνέλεξαν ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Minnesota δείχνουν μια σαφή σύνδεση ανάμεσα στην αποχή από τη νικοτίνη και τις κακές διατροφικές συνήθειες. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο Journal Drug and Alcohol Dependence, υποδεικνύουν το σύστημα οπιοειδών, δηλαδή τις εγκεφαλικές λειτουργίες που είναι υπεύθυνες για τον εθισμό και τη ρύθμιση της όρεξης, ως πιθανή αιτία για την προτίμηση του καπνιστή σε τρόφιμα με πολλές θερμίδες κατά τη διάρκεια της προσπάθειας αποχής από τη νικοτίνη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους για όσους διακόπτουν το κάπνισμα, πράγμα που με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής.

«Εξετάσαμε αν η πραγματική αποχή από τη νικοτίνη αυξάνει την πρόσληψη πρόχειρου φαγητού -το οποίο περιέχει πολύ αλάτι, λιπαρά και ζάχαρη- και πώς εμπλέκονται οι υποδοχείς ανακούφισης του στρες στο σύστημα οπιοειδών. Ο μετριασμός αυτών των προκλήσεων κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας θα βοηθήσει τους ασθενείς να κόψουν το κάπνισμα, κατανοώντας παράλληλα τις διατροφικές τους συνήθειες και ενθαρρύνοντας πιο υγιεινές αποφάσεις», εξηγεί ο Mustafa al’Absi, Ph.D., ψυχολόγος και καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Minnesota και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Η επιστημονική ομάδα μελέτησε μια ομάδα καπνιστών και μη καπνιστών ηλικίας 18-75 ετών κατά τη διάρκεια δύο εργαστηριακών συνεδριών. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κάνουν 24ωρη αποχή από προϊόντα νικοτίνης και να λάβουν τυχαία είτε ένα εικονικό φάρμακο (placebo) είτε 50 mg ναλτρεξόνης. Στο τέλος κάθε συνεδρίας, τούς προσφέρθηκε ποικιλία από σνακ που διέφεραν σε ενεργειακή πυκνότητα και στο πόσο αλμυρά, γλυκά ή λιπαρά ήταν. Η μελέτη, λοιπόν, βρήκε ότι:

– Οι καπνιστές που υποβλήθηκαν σε αποχή από τη νικοτίνη κατανάλωσαν περισσότερες θερμίδες από τους μη καπνιστές. Οι συμμετέχοντες ήταν, επίσης, λιγότερο πιθανό να επιλέξουν τρόφιμα υψηλών λιπαρών μετά τη χορήγηση ναλτρεξόνης παρά μετά το εικονικό φάρμακο. «Σύμφωνα με τα ευρήματα, η χρήση των τροφίμων, ειδικά εκείνων με πολλές θερμίδες, μπορεί να σχετίζεται με την αντιμετώπιση της αρνητικής επιρροής και της δυσφορίας που χαρακτηρίζει όσους βιώνουν την αποχή από το κάπνισμα. Τα αποτελέσματα από προκλινικές και κλινικές έρευνες υποστηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό και αποδεικνύουν ότι το στρες αυξάνει την τάση για τρόφιμα με πολλά λιπαρά και ζάχαρη», αναφέρει ο Δρ. Al’Absi.

– Η ναλτρεξόνη ομαλοποίησε την πρόσληψη θερμίδων σε επίπεδα παρόμοια με αυτά των μη καπνιστών, υποδεικνύοντας ότι το σύστημα οπιοειδών μπορεί να αποτελεί ένα μηχανισμό πρόσληψης θερμίδων προκαλούμενης από την αποχή. «Πρόκειται για καινοτόμο εύρημα στο πλαίσιο του εθισμού στη νικοτίνη και θα έχει πολλές συνέπειες στην ανάπτυξη των μελλοντικών θεραπειών», σχολιάζει ο ειδικός. Σημειώνεται ότι η επιλογή και η κατανάλωση των τροφίμων επηρεάστηκε από το παρελθόν καπνίσματος των συμμετεχόντων.

Ο Δρ. Al’Absi και η ομάδα του επικεντρώνονται τώρα στις συνέπειες της αλλαγής της όρεξης στην αύξηση του βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος και στον βαθμό που αυτές εμποδίζουν τη διακοπή και αυξάνουν τον κίνδυνο υποτροπής. Οι μελλοντικές εργασίες θα είναι κρίσιμες για τον εντοπισμό των μηχανισμών πίσω από αυτές τις αλλαγές, οι οποίοι θα μπορούσαν να στοχευθούν για θεραπευτικές παρεμβάσεις.

«Τα ευρήματα επεκτείνουν τα δεδομένα προηγούμενων μελετών, που υπογράμμιζαν την επίπτωση του καπνίσματος στην όρεξη, και βοηθούν στον εντοπισμό της επιρροής ενός σημαντικού βιολογικού δεσμού, του συστήματος οπιοειδών του εγκεφάλου, στη λαχτάρα για φαγητό κατά την αποχή από τη νικοτίνη. Ο φόβος της αύξησης του βάρους αποτελεί σημαντική ανησυχία των καπνιστών που σκέφτονται να διακόψουν και το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων είναι η καλύτερη κατανόηση των παραγόντων που αυξάνουν την ανάγκη για τρόφιμα με πολλές θερμίδες», καταλήγουν οι επιστήμονες.