«Έξτρα παρθένο ή έξτρα ψεύτικο»: Η αλήθεια πίσω από την εκτίναξη των τιμών του ελαιολάδου

Η βιομηχανία του ελαιολάδου βρίσκεται σε αρκετά κρίσιμη κατάσταση. Όπως φαίνεται οι τιμές έχουν αυξηθεί παγκοσμίως.

Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ακρογωνιαίος λίθος της μεσογειακής διατροφής και κουλτούρας, αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου πρόκληση. Αυτό το «υγρό χρυσάφι», που εκτιμάται από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές και μαγειρικές χρήσεις γίνεται απαγορευτικά ακριβό, αλλά πέρα από αυτό, συχνά είναι νοθευμένο.

Αποτιμώμενη σε 22,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, η παγκόσμια αγορά ελαιολάδου αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Όπως σημειώνει το CNN, ο κλάδος αμαυρώνεται από δόλιες πρακτικές, ιδίως στις μεγάλες παραγωγικές χώρες Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα. Οι εγκληματίες εκμεταλλεύονται την υψηλή ζήτηση πουλώντας νοθευμένο ελαιόλαδο, συχνά ένα μείγμα από φθηνότερα έλαια όπως το ηλιέλαιο, μερικές φορές ακόμη και από επικίνδυνο παραφινέλαιο. Αυτές οι απομιμήσεις, που μεταμφιέζονται σε premium προϊόντα, μπορούν να αποφέρουν έως και 30 ευρώ ανά λίτρο σε αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Μια πρόσφατη επιχείρηση των αρχών της Ισπανίας και της Ιταλίας, σε συνεργασία με τη Europol, ανέδειξε τη σοβαρότητα του ζητήματος. Έντεκα άτομα που συνδέονταν με εγκληματική ομάδα συνελήφθησαν και κατασχέθηκαν μεγάλες ποσότητες νοθευμένου ελαιολάδου, έτοιμου για εξαγωγή με ψεύτικη επισήμανση. Το λάδι αυτό, που αναγραφόταν ψευδώς ως 100% ιταλικό ή ισπανικό, ήταν στην πραγματικότητα ακατάλληλο για κατανάλωση.

Η ανακοίνωση της Europol ρίχνει φως στους παράγοντες που συνέβαλαν: η γενική διόγκωση των τιμών, η μειωμένη παραγωγή ελαιολάδου λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών και η αυξανόμενη ζήτηση. Οι συνθήκες αυτές έχουν ευνοήσει ένα περιβάλλον ώριμο για δόλιες δραστηριότητες. Η πρακτική της αραίωσης ελαιολάδου υψηλής ποιότητας με προϊόντα κατώτερης ποιότητας γίνεται όλο και πιο συχνή, λόγω της αναντιστοιχίας μεταξύ της αυξανόμενης ζήτησης και της μειωμένης παραγωγής.

Η Coldiretti, η κύρια γεωργική οργάνωση της Ιταλίας, αναφέρει μείωση της παραγωγής ελαιολάδου στη Μεσόγειο κατά 41% το 2023. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης μιας υγρής άνοιξης και ενός ζεστού καλοκαιριού, επηρέασαν σημαντικά τις αποδόσεις της ελιάς. Αυτή η υστέρηση στην παραγωγή άφησε ένα κενό στην αγορά, το οποίο οι εγκληματικές ομάδες είναι πρόθυμες να καλύψουν με τα απομιμητικά τους προϊόντα.

Η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω από τα αυξημένα περιστατικά διαρρήξεων σε αποθήκες και καταστροφής εξοπλισμού συγκομιδής, τακτικές που αποσκοπούν στην καθυστέρηση της συγκομιδής ώστε να καταστεί δυνατή η κλοπή. Αυτό έχει προκαλέσει πρόσθετη επιβάρυνση σε μια ήδη προβληματική βιομηχανία.

Συμπερασματικά, η βιομηχανία ελαιολάδου βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή όπου η διατήρηση της αυθεντικότητας και της ποιότητας είναι πιο δύσκολη από ποτέ. Το κλιμακούμενο κόστος και η έξαρση των παραποιημένων προϊόντων όχι μόνο απειλούν την οικονομική σταθερότητα του κλάδου, αλλά υπονομεύουν και την πολιτιστική κληρονομιά που συνδέεται με το ελαιόλαδο.