Αυχενογενής πονοκέφαλος. Πονοκέφαλος στην βάση του κρανίου. Αιτίες, Συμπτώματα και αντιμετώπιση

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D.
Ο πονοκέφαλος αποτελεί μία από τα πιο συχνά ενοχλήματα και από τους κύριους λόγους που οι άνθρωποι ζητούν ιατρική βοήθεια. Μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα μιας πολύ σοβαρής κατάστασης και να είναι έκφραση κάποιας πάθησης

Η κεφαλαλγία - μόνη της - σπάνια αποτελεί εκδήλωση μιας βαριάς οργανικής νόσου και προπαντός όταν αυτή χρονίζει. Ο φόβος των ασθενών για όγκο του εγκεφάλου οδηγεί μερικές φορές σε υπερβολές όπως στην απερίσκεπτη εφαρμογή ορισμένων διαγνωστικών εξετάσεων συμπεριλαμβανομένης της Αξονικής Τομογραφίας.

Αντίστροφα η κεφαλαλγία δεν πρέπει να αποδίδεται πάντα σε ψυχογενή αίτια ή ημικρανία χωρίς να γίνεται λεπτομερής κλινική εξέταση.

Η Διεθνής Ένωση Κεφαλαλγίας διαχωρίζει τους πονοκεφάλους σε κατηγορίες με βάση τη συμπτωματολογία τους. Οι 2 κατηγορίες πονοκεφάλων είναι: ο πονοκέφαλος τάσεως και ο αυχενογενης πονοκέφαλος (πονοκεφαλος αυχενικής αιτιολογίας).

Oι πονοκέφαλοι που οφείλονται στον αυχένα ξεκινούν συνήθως από την ινιακή περιοχή, δηλαδή από τη βάση του κεφαλιού, και επεκτείνονται μέχρι την κορυφή του κρανίου και προς τα αυτιά. O πόνος μπορεί ακόμη μερικές φορές να προχωρήσει προς τον ώμο και αυτό είναι ένδειξη πως η κατάσταση είναι πιο σοβαρή. O πονοκέφαλος που οφείλεται σε προβλήματα του αυχένα λέγεται «αυχενογενής κεφαλαλγία» και οφείλεται σε κακώσεις του αυχένα ή της σπονδυλικής στήλης, αλλά και στο έντονο στρες. 

Στον αυχενογενή πονοκέφαλο  ο πόνος ξεκινάει από τον αυχένα ή/και την ινιακή χώρα και μπορεί να εξαπλώνεται προς την κροταφική και τη μετωπιαία χώρα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι μονόπλευρος και η έντασή του επηρεάζεται από κινήσεις και παρατεταμένες θέσεις του αυχένος. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα στον αυχένα και στο σύστοιχο άνω άκρο. Από κλινική έρευνα, η οποία διενεργήθηκε σε μεγάλο πληθυσμό, διαπιστώθηκε ότι ο αυχενογενής πονοκέφαλος (πονοκέφαλος αυχενικής αιτιολογίας) : αποτελεί το 16% των πονοκεφάλων, είναι πιο συχνός στις γυναίκες και προκαλεί κατά μέσο όρο 18 επεισόδια το μήνα. Ο αυχενογενής πονοκέφαλος είναι πόνος, που γίνεται αισθητός στο κεφάλι αν και έχει την πηγή του στον αυχένα (referred pain). Η νευροανατομική βάση του αυχενογενούς πονοκεφάλου, σύμφωνα με το N. Bogduk, είναι η σύγκλιση κεντρομόλων νευρικών ινών από το τρίδυμο νεύρο και τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα στον τρίδυμο-αυχενικό πυρήνα μέσα στο εγκεφαλικό στέλεχος και στον ανώτερο νωτιαίο μυελό. Δηλαδή τα νεύρα, που είναι υπεύθυνα για να ενημερώνουν τον εγκέφαλο για το αίσθημα του πόνου από 2 διαφορετικές περιοχές (τον αυχένα και το κεφάλι), γίνονται ένα καθώς εισέρχονται στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι: ερεθίσματα πόνου προερχόμενα από τα άνω επίπεδα του αυχένος να παρερμηνεύονται από τον εγκέφαλο ως προερχόμενα από το τρίδυμο νεύρο και να γίνονται αντιληπτά ως πονοκέφαλος. Οπότε κάθε δομή, που νευρώνεται από τα τρία πρώτα αυχενικά νεύρα, αποτελεί εν δυνάμει πηγή του αυχενογενούς πονοκεφάλου (πονοκεφάλου αυχενικής αιτιολογίας). Αυτές οι δομές είναι: οι άνω αυχενικοί μύες, οι άνω αυχενικές αρθρώσεις και οι σύνδεσμοί τους, ο Α2-Α3 μεσοσπονδύλιος δίσκος, η σκληρά μήνιγγα του νωτιαίου μυελού, ο οπίσθιος κρανιακός βόθρος και η σπονδυλική αρτηρία.

Αίτια αυχενογενή πονοκεφάλου

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος τις περισσότερες φορές οφείλετε στο υπέρμετρο φορτίο στο οποίο εκτίθενται οι ανώτερες αρθρώσεις του αυχένα . Αυτό μπορεί να συμβεί από την μακροχρόνια λάθος στάση ( λάθος στάση στο διάβασμα ή στον υπολογιστή), την υπέρμετρη κίνηση του αυχένα ή την άρση μεγάλων φορτίων . Επίσης  άλλη μια 
αιτία είναι o τραυματισμός σε τροχαίο ατύχημα.

Τα αίτια που οδηγούν στις δυσλειτουργίες αυτές είναι τα εξής:

- σφιγμένοι μύες στον αυχένα και το κεφάλι

- μυϊκή ανισορροπία

- λανθασμένη στάση

- μυϊκή αδυναμία

- λάθος στάση στον ύπνο (π.χ. μπρούμυτα)

- άγχος

- έλλειψη άσκησης

Συμπτώματα

Ο αυχενογενής πονοκέφαλος  παρουσιάζετε σαν ένας σταθερός αμβλύς πόνος στην οπίσθια επιφάνεια του αυχένα και μερικές φορές πίσω από τα μάτια ή τους κροτάφους . Πιο σπάνια στην κορυφή του κεφαλιού , στο μέτωπο ή πίσω από το αυτί. Συνήθως ο πόνος υπάρχει στην μια πλευρά αλλά περιστασιακά και στις δυο πλευρές του κεφαλιού και του προσώπου.

Συχνό φαινόμενο είναι να υπάρχει πόνος στην περιοχή του αυχένα , δυσκινησία και δυσκολία στο να γυρίσουμε το κεφάλι μας αριστερά δεξιά  (όλα αυτά συσχετιζόμενα με τον πονοκέφαλο).

Πονος μουδιάσματα , βελονισμοί μπορεί να υπάρχουν πίσω στην πλάτη , τους βραχίονες και τα χέρια ( λιγότερο συνηθισμένο ) . Περιστασιακά οι ασθενείς με αυχενογενή πονοκέφαλο έχουν και άλλα συμπτώματα όπως : ναυτία ,ζαλάδα , εμβοή , μειωμένη συγκέντρωση , ανικανότητα να λειτουργήσουν και κατάθλιψη . Τα συμπτώματα αυξάνουν κατά την κίνηση του αυχένα και κατά την πολύωρη στάση (π.χ. εργασία γραφείου ) . Ευαισθησία στην ψηλάφηση των μυών στην βάση της κεφαλής υπάρχει λόγο των σφιχτών μυών της περιοχής.

Διάγνωση αυχενογενή πονοκέφαλου

Η  υποκειμενική (λήψη  ιστορικού) και αντικειμενική (κλινική εξέταση) αξιολόγηση είναι αρκετές για να οδηγήσουν τον φυσικοθεραπευτή στην διάγνωση του αυχενογενή πονοκέφαλου. Μερικές φορές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία ή αξονική τομογραφία μπορούν να βοηθήσουν.

Tι μπορείτε να κάνετε:

•Σε αυτής της μορφής τους πονοκεφάλους μπορεί να βοηθήσει σημαντικά η φυσιοθεραπεία και οι μαλάξεις από ειδικό. 

•Tα παυσίπονα και τα μυοχαλαρωτικά μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από την αυχεναλγία. Eπίσης, συχνά χορηγούνται αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ηρεμιστικά. 

•Aποφύγετε όσο μπορείτε το στρες, που επιδεινώνει την κατάσταση. 

•Aν υποφέρετε από αυχενικό σύνδρομο, αποφύγετε τα σπορ που απαιτούν μυϊκή ένταση, όπως το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο. 

•Για να προλάβετε τον πόνο, είναι σημαντικό να προσέχετε τον τρόπο που κάθεστε. Φροντίστε να κάθεστε έτσι ώστε η πλάτη και ο αυχένας να υποστηρίζονται από την καρέκλα. 

Φορέστε κολάρο αν ο πόνος είναι έντονος. Tο κολάρο κρατάει σταθερό και ζεστό τον αυχένα, με αποτέλεσμα συχνά να προσφέρει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.

Περισσότερα στο medlabgr που μας το κοινοποίησε