Μύθοι και αλήθειες για τις πρώτες βοήθειες στην κουζίνα

Οι τραυματισμοί στην κουζίνα είναι πολύ συνηθισμένοι, ιδίως όταν όλη η οικογένεια βρίσκεται στο σπίτι και προετοιμάζεται για τις γιορτές. Γνωρίζετε όμως τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εγκαύματος ή κοψίματος; Μήπως έχετε βαθιά ριζωμένες λανθασμένες αντιλήψεις που σας κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό;

«Όταν εμείς ή κάποιος αγαπημένος μας άνθρωπος κάψει το χέρι του με καυτό νερό ή κοπεί με ένα μαχαίρι, θέλουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να καταπραΰνουμε τον πόνο. Ωστόσο πολλές από τις μεθόδους που εφαρμόζει το ευρύ κοινό είναι λανθασμένες και όχι μόνο δεν ευνοούν την επούλωση των πληγών, αλλά την υπονομεύουν κιόλας», λέει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Το πρώτο λάθος είναι ότι πάντοτε θέλουμε να δώσουμε εμείς τις πρώτες βοήθειες. Αυτό θα εξαρτηθεί από την σοβαρότητα του τραύματος, γιατί μερικά δεν πρέπει να τα αγγίζουμε. Από κει και πέρα είναι πολλά τα λάθη που μπορεί να γίνουν διότι είναι εξίσου πολλοί οι μύθοι που επικρατούν».

Το έγκαυμα, λ.χ., που μπορεί να πάθει κάποιος στην κουζίνα μπορεί να προέρχεται από νερό, φαγητό ή χειρότερα ακόμα από λάδι. Τα εγκαύματα που μπορείτε να αντιμετωπίσετε στο σπίτι είναι κυρίως τα πρώτου βαθμού, στα οποία το δέρμα είναι κόκκινο, πονάει, καλύπτει μικρή επιφάνεια (μέγεθος μέχρι μία παλάμη), ίσως έχει μία-δύο φουσκάλες, αλλά ακόμα το νιώθετε φυσιολογικό.

Αν το δέρμα έχει πολλές φουσκάλες, είναι λευκό ή με πιο σκούρο χρώμα σε κάποια σημεία, στεγνό, δεν το νιώθετε καθόλου ή/και έχει πληγή, χρειάζεται φροντίδα από έναν γιατρό. Άμεση ιατρική φροντίδα χρειάζεται κάθε έγκαυμα που βρίσκεται:
· Στο πρόσωπο, στο θώρακα ή/και χαμηλά στην κοιλιά
· Κοντά σε άρθρωση (π.χ. στο γόνατο, στον ώμο, στα δάκτυλα)
· Γύρω από ένα τμήμα του σώματος (π.χ. περιμετρικά στο μπράτσο)

Επείγουσα ιατρική φροντίδα χρειάζονται φυσικά και τα μεγάλα εγκαύματα (μεγέθους μεγαλύτερου από την παλάμη σας) αλλά και τα βαθιά.

Αντίστοιχα στα κοψίματα, άλλο είναι να γδάρει κάποιος το χέρι του με το μαχαίρι και άλλο να κοπεί βαθιά και να βλέπει τους ιστούς κάτω από το δέρμα.

Ο κ. Μιχελάκης παραθέτει μερικούς από τους πιο συνηθισμένους μύθους για τις πρώτες βοήθειες στην κουζίνα και εξηγεί ποια είναι η αλήθεια, ώστε να μετατρέψετε την κουζίνα σας σε ασφαλή χώρο για όλη την οικογένεια.


Μύθος: Αν πάθεις έγκαυμα, βάλε βούτυρο.

Η αλήθεια: Το τελευταίο που χρειάζεστε πάνω σε ένα έγκαυμα είναι το βούτυρο, η μαγιονέζα, το λάδι, η βαζελίνη και οποιαδήποτε άλλη λιπαρή ουσία. Αυτή θα παγιδεύσει τη θερμότητα μέσα στο δέρμα και θα επιδεινώσει τις βλάβες του.

Για να αντιμετωπίσετε ένα μικρό, επιφανειακό έγκαυμα, αφαιρέστε τα δακτυλίδια ή άλλα αντικείμενα από την περιοχή (να το κάνετε γρήγορα, πριν πρηστεί η περιοχή). Ύστερα, ρίξτε (με χαμηλή ροή) δροσερό νερό πάνω στο πονεμένο σημείο του σώματος για τουλάχιστον 10 λεπτά. Όταν καταπραϋνθεί, μπορείτε να απλώσετε απαλά μια αντιβιοτική κρέμα ή μία αλοιφή ειδική για εγκαύματα. Σκεπάστε στη συνέχεια το έγκαυμα με ένα αποστειρωμένο επίθεμα. Μην χρησιμοποιήσετε όμως ελαστικό επίδεσμο: η κάλυψη πρέπει να είναι χαλαρή και όχι σφιχτή.

Αν πονάτε, δοκιμάστε ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες μουσκεμένες σε παγωμένο νερό). Αν το σημείο παρουσιάσει φουσκάλες, αλλάξει χρώμα ή μοιάζει μολυσμένο, συμβουλευθείτε έναν γιατρό.

Τα ήπια εγκαύματα χρειάζονται περίπου μία εβδομάδα για να επουλωθούν. Αν περάσει ο καιρός και δεν βλέπετε βελτίωση, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Αν το έγκαυμα είναι μεγάλο, καλύψτε το με ένα καθαρό πανί μουλιασμένο σε παγωμένο νερό και πάρτε τηλέφωνο τον γιατρό.


Μύθος: Ο πάγος μπορεί να καταπραΰνει γρήγορα τον πόνο από το έγκαυμα.

Η αλήθεια: Η μοναδική περίπτωση να σας βοηθήσει ο πάγος είναι αν βάλετε λίγα παγάκια σε μια λεκάνη με νερό βρύσης και βυθίσετε μέσα το τμήμα του χεριού σας με το έγκαυμα. Αν βάλετε πάγο απευθείας πάνω στο έγκαυμα, θα εντείνετε τον πόνο σας. Αν αφήσετε ακίνητο ένα παγάκι πάνω στο δέρμα σας, μπορεί να πάθετε και έγκαυμα εκ ψύχους.


Μύθος: Σπάσε τις φουσκάλες για να κλείσουν πιο γρήγορα.

Η αλήθεια: Δεν πρέπει ποτέ να σπάτε τις φουσκάλες. Αυτό αναστέλλει την φυσική διαδικασία επούλωσης του σώματος και ενέχει κίνδυνο μόλυνσης. Αν ανοίξει μια φουσκάλα από μόνη της, ξεπλύνετέ την με καθαρό νερό (προαιρετικά, σαπουνίστε την) και απλώστε λίγη αντιβιοτική αλοιφή.


Μύθος: Αν κοπείς με το μαχαίρι, ρίξε οξυζενέ για να καθαρίσει η πληγή.

Η αλήθεια: Αν και το οξυζενέ μπορεί να απολυμάνει ένα κόψιμο, ταυτοχρόνως μπορεί να βλάψει τα υγιή δερματικά κύτταρα, παρεμποδίζοντας έτσι την ικανότητα επούλωσης του δέρματος και ευνοώντας τη δημιουργία έντονης ουλής. Προτιμότερο είναι να πλύνετε την πληγή με σαπούνι και νερό κι ύστερα να την καλύψετε με αποστειρωμένο, αυτοκόλλητο επίθεμα. Αν από την πληγή τρέχει πολύ αίμα, μπορεί να χρειασθεί να την πιέσετε για λίγα λεπτά με μια καθαρή γάζα, έως ότου σταματήσει η αιμορραγία. Αν η πληγή είναι βαθιά και νομίζετε ότι θα χρειασθεί ράμματα, πηγαίνετε στον γιατρό.


Μύθος: Μια πληγή επουλώνεται καλύτερα όταν την αφήνουμε ακάλυπτη.

Η αλήθεια: Αυτή είναι μια παλιά αντίληψη. Τα δερματικά κύτταρα χρειάζονται υγρασία και προστασία από τους νέους τραυματισμούς και τις μολύνσεις, ενώ προστασία χρειάζονται και οι νευρικές απολήξεις, από τις οποίες αρχίζει ο πόνος. Επομένως, να καλύπτετε την πληγή με ένα αποστειρωμένο αυτοκόλλητο επίθεμα ή με γάζα που δεν κολλάει πάνω στις πληγές.


Μύθος: Μην βγάλεις το αυτοκόλλητο επίθεμα από την πληγή. Άστο να πέσει μόνο του.

Η αλήθεια: Κάποτε υπήρχε η αντίληψη πως αν αλλάζουμε το αυτοκόλλητο επίθεμα, επιβραδύνουμε την επούλωση της πληγής. Η τακτική αυτή όμως απλώς αυξάνει την υγρασία στην πληγή, γεγονός το οποίο εμποδίζει την επούλωσή της. Το επίθεμα πρέπει να αλλάζει μία-δύο φορές την ημέρα, αφού πρώτα πλυθεί η πληγή με σαπούνι και νερό.


Μύθος: Μόλις σχηματιστεί κρούστα, πρέπει να αφαιρεθεί αμέσως.

Η αλήθεια: Δεν πρέπει να αφαιρείτε ποτέ την κρούστα. Την δημιουργεί ο οργανισμός για να προστατεύσει τους υποκείμενους ιστούς και να γίνει η επούλωση. Όταν αφαιρείται, ξανανοίγει η πληγή και τελικά μπορεί να δημιουργηθεί πιο έντονη ουλή.


Μύθος: Αν παγώσει το δέρμα σου, ρίξτου καυτό νερό.

Η αλήθεια: Αν το παιδί σας κρατήσει πολλή ώρα παγάκια στα χέρια του και παγώσουν, σε καμία περίπτωση μην τους ρίξετε καυτό νερό, γιατί μπορεί να το κάψετε. Να επαναφέρετε σταδιακά τη θερμοκρασία τους βυθίζοντάς τα σε λεκάνη με ανεκτά ζεστό νερό.

Ιωάννα Τζόβολου

ring@ringnetworks.gr