Φόροι-φωτιά και σε όσους δηλώνουν κάτω από 5.682 - 6.591 ευρώ

Υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος θα κληθούν να καταβάλουν περίπου 3.000.000 χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι, περιστασιακά απασχολούμενοι και κατ' επάγγελμα αγρότες με ζημιές από την άσκηση των δραστηριοτήτων τους ή με πολύ χαμηλά εισοδήματα,
από τη στιγμή που θα εφαρμοστεί η διάταξη του άρθρου 10 του ν. 4472/2017, η οποία προβλέπει τη μείωση του αφορολογήτου ορίου εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατ' επάγγελμα αγροτών.

Η κυβέρνηση αποδέχθηκε τη μείωση του αφορολογήτου ορίου εισοδήματος για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ' επάγγελμα αγρότες, από τα 8.636 ευρώ στα 5.682 ευρώ για τους άγαμους και από τα 8.863 - 9.545 ευρώ στα 5.909 - 6.591 ευρώ για τους έγγαμους με προστατευόμενα τέκνα.

Η εφαρμογή των νέων μειωμένων αφορολογήτων ορίων θα ξεκινήσει από τα εισοδήματα του 2020 ή από τα εισοδήματα του 2019, εφόσον το 2018 το πρωτογενές αποτέλεσμα του κρατικού προϋπολογισμού υστερεί σημαντικά από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ.

Από μια πρώτη «ανάγνωση» του μέτρου αυτού προκύπτει ότι όσοι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες αποκτούν ετήσια εισοδήματα κάτω των 5.682 ευρώ εφόσον είναι άγαμοι ή κάτω των 5.909 - 6.591 ευρώ εφόσον είναι έγγαμοι με παιδιά, θα γλιτώσουν από την επιβολή φόρου εισοδήματος, επειδή τα αφορολόγητα δεν θα πέσουν κάτω από τα όρια αυτά.

Στην πραγματικότητα, όμως, η μείωση των αφορολογήτων ορίων στα επίπεδα των 5.682 ευρώ για τους άγαμους και των 5.909 - 6.591 ευρώ για τους έγγαμους με παιδιά κρύβει άκρως δυσάρεστες εκπλήξεις και για περίπου 3.000.000 φορολογούμενους με ετήσια εισοδήματα κάτω από τα νέα αφορολόγητα όρια, πολλοί από τους οποίους ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Σ΄αυτούς περιλαμβάνονται ακόμη και άνεργοι με μηδενικά ή πενιχρά ετήσια εισοδήματα, της τάξεως των 500, των 1.000, των 2.000 ευρώ ή των 3.000 ευρώ το χρόνο, λόγω περιστασιακής απασχόλησης. Ακόμη δηλαδή και όσοι βγάζουν 35, 70, 140 ευρώ, 250 ευρώ ή και 300 ευρώ το μήνα θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος!

Ο λόγος είναι ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πολίτες αυτοί δεν φορολογούνται με βάση τα πραγματικά ετήσια εισοδήματά τους, αλλά με βάση εξωπραγματικά ετήσια τεκμαρτά εισοδήματα, συνήθως μεγαλύτερα των 6.500 ή και των 7.000 ευρώ, τα οποία τους προσδιορίζουν οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφαρμόζοντας τις διατάξεις του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τα τεκμήρια διαβίωσης!

Ειδικότερα, από τη στιγμή που τα αφορολόγητα όρια των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατ' επάγγελμα αγροτών θα μειωθούν στα επίπεδα των 5.682-6.591 ευρώ, περίπου 1,5 εκατομμύριο χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι που έχουν ετήσια πραγματικά εισοδήματα χαμηλότερα των νέων αυτών αφορολογήτων ορίων, θα κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, καθώς καθένας από αυτούς βαρύνεται με τεκμαρτό εισόδημα το οποίο προσδιορίζεται αθροιστικά:

α) από το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή των 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος,

β) από το τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας (είτε αυτή είναι ιδιόκτητη, είτε ενοικιαζόμενη είτε δωρεάν παραχωρούμενη), το ποσό του οποίου στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τα 2.000-2.500 ευρώ (υπολογίζεται με 40 ευρώ ανά τ.μ. μέχρι τα πρώτα 80 τ.μ. και με 65 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 40 τ.μ., από 81 έως τα 120 τ.μ. κ.λπ.)

γ) από το τεκμήριο διαβίωσης για τη χρήση ΙΧ αυτοκινήτου, το οποίο στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τα 2.000 ευρώ.

Δηλαδή, το εισόδημα για το οποίο τελικά φορολογείται ο καθένας τους προσδιορίζεται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης σε επίπεδα υψηλότερα των 6.500-7.000 ευρώ, πάνω από τα νέα μειωμένα αφορολόγητα όρια.

Παρόμοια «τύχη» θα έχουν και άλλο 1,5 εκατομμύριο φορολογούμενοι στους οποίους περιλαμβάνονται κατ' επάγγελμα αγρότες, άνεργοι και περιστασιακά απασχολούμενοι με ετήσια εισοδήματα σημαντικά χαμηλότερα από τα νέα μειωμένα αφορολόγητα όρια των 5.682-6.591 ευρώ.

Όλοι αυτοί οι πολίτες φορολογούνται με την κλίμακα φόρου εισοδήματος που ισχύει για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, δηλαδή δικαιούνται κι αυτοί σήμερα αφορολόγητο όριο από 8.636 έως και 9.545 ευρώ.

Ως φορολογητέο εισόδημα λαμβάνεται στις περισσότερες περιπτώσεις και αυτών των φορολογουμένων, το τεκμαρτό εισόδημα (το οποίο προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης), κι όχι το πραγματικό εισόδημα το οποίο είναι πάρα πολύ χαμηλό. Συνεπώς καί αυτοί οι φορολογούμενοι, που σήμερα δεν πληρώνουν καθόλου φόρο εισοδήματος, θα υποχρεωθούν να καταβάλουν τον φόρο αυτό, ο οποίος μάλιστα θα είναι και αρκετά βαρύς.

Για να γίνουν καλύτερα κατανοητά τα παραπάνω παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:

1) Άγαμος χαμηλόμισθος που λαμβάνει μηνιαίο μισθό 300 ευρώ, δηλαδή έχει πραγματικό "ετήσιο εισόδημα" μόλις 4.200 ευρώ (300 ευρώ Χ 14 = 4.200 ευρώ), διαμένει σε δωρεάν παραχωρούμενο διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων και κατέχει κι ένα παλιό Ι.Χ. αυτοκίνητο 1.300 κυβικών εκατοστών 15ετίας. Στο συγκεκριμένο εργαζόμενο η Α.Α.Δ.Ε. καταλογίζει τεκμαρτό εισόδημα συνολικού ύψους 8.500 ευρώ, το οποίο προκύπτει αθροιστικά, βάσει του ελάχιστου τεκμηρίου διαβίωσης των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, του τεκμηρίου διαβίωσης για την χρήση κατοικίας, το οποίο ανέρχεται σε 3.200 ευρώ και του τεκμηρίου διαβίωσης του Ι.Χ., το οποίο ανέρχεται σε 2.300 ευρώ (3.000 ευρώ + 3.200 ευρώ + 2.300 ευρώ = 8.500 ευρώ). Συνεπώς, το ποσό φορολογητέου εισοδήματος που λαμβάνεται υπόψη για τον συγκεκριμένο χαμηλόμισθος δεν θα είναι μόνο 4.200 ευρώ, αλλά 8.500 ευρώ.

Σήμερα για τον φορολογούμενο αυτόν ισχύει αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ και έτσι δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος. Από τη στιγμή όμως που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στα 5.682 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος ο οποίος θα εμφανίζεται με τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα 8.500 ευρώ και θα καλείται να πληρώνει κάθε χρόνο φόρο 660 ευρώ (8.500 ευρώ – 5.682 ευρώ = 2.818 ευρώ Χ 22% = 620 ευρώ).

2) Ένας άπορος, άγαμος, με μηδενικό εισόδημα, ο οποίος διαμένει σε δωρεάν παραχωρηθέν διαμέρισμα 80 τ.μ. (όχι ως "φιλοξενούμενος") κι έχει κι ένα παλιο Ι.Χ. 1.200 κυβικών εκατοστών 20ετίας θεωρείται από την Α.Α.Δ.Ε. ότι έχει ετήσιο τεκμαρτό εισόδημα 8.200 ευρώ! Το τεκμαρτό αυτό εισόδημα προκύπτει αθροιστικά, με βάση το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ που προβλέπεται για τον άγαμο, με βάση το τεκμήριο του σπιτιού το οποίο ανέρχεται σε 3.200 ευρώ (40 ευρώ ανά τ.μ. μέχρι τα 80 τ.μ.) και με βάση το τεκμήριο του Ι.Χ. που ανέρχεται σε 2.000 ευρώ.

Σήμερα για τον φορολογούμενο αυτό ισχύει αφορολόγητο όριο 8.636 ευρώ και έτσι δεν πληρώνει φόρο εισοδήματος. Από τη στιγμή όμως που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στα 5.682 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος ο οποίος θα εμφανίζεται με τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα 8.200 ευρώ θα καλείται να πληρώνει κάθε χρόνο φόρο 594 ευρώ (8.200 ευρώ – 5.682 ευρώ = 2.518 ευρώ Χ 22% = 554 ευρώ).