Οι επτά γρίφοι της ανασκαφής στην Αμφίπολη

Κάτι μεγάλο ή… τίποτα μπορεί να κρύβει ηκαθίζηση στο δάπεδο του τρίτου θαλάμου, το σημείο που επικεντρώνεται αυτή τη στιγμή το ενδιαφέρον ενώ η ανασκαφή φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος της, αναφέρει δημοσίευμα του Έθνους που παραθέτει επτά γρίφους σχετικά με το μνημείο στην Αμφίπολη.

Παραθέτοντας τα αναπάντητα ερωτήματα το ρεπορτάζ της Α. Κώττη αναφέρει:

1 Το κεφάλι της μίας Σφίγγας βρέθηκε θαμμένο σε επίπεδο πιο κάτω από το μαρμάρινο κατώφλι του τρίτου θαλάμου και το ερώτημα είναι πως κατέληξε εκεί αυτό το κομμάτι γλυπτού με βάρος που ξεπερνά ίσως και τα 150 κιλά.
Ειδικοί επιστήμονες έχουν δύο θεωρίες.
Η πρώτη είναι να αποσπάστηκε από το άγαλμα, στο οποίο ήταν ένθετο κατά τη διάρκεια σεισμού και να κύλησε προς τα μέσα, κάνοντας τη στρογγυλή ζημιά στο κέντρο του ψηφιδωτού, όπως χτύπησε εκεί και η δεύτερη να μεταφέρθηκε εκεί από τυμβωρύχους, είτε επειδή ήθελαν να το θάψουν ξορκίζοντας τον αποτροπαϊκό χαρακτήρα της Σφίγγας, είτε διότι τη χρειάζονταν για πρακτικούς λόγους.

2 Θα βρεθεί το άλλο κεφάλι από τη δεύτερη Σφίγγα, που και αυτό λείπει;
Αν εντοπισθεί, ανάλογα με τα σημάδια που θα φέρει, θα υπάρξει ίσως κάποιο συμπέρασμα περί του πώς χρησιμοποιήθηκε, αναφέρει το ρεπορτάζ, υπογραμμίζοντας πως τελευταία ελπίδα και γι' αυτό και για τα τμήματα των δοκών από τη μαρμάρινη ψευδοροφή που λείπουν είναι τα χώματα του τρίτου θαλάμου.
Όσο πλησιάζουμε στα δάπεδα τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εντοπισθούν τα χαμένα, αλλά και μαζί τους κάποια άλλα μυστικά του τάφου, σημειώνεται στο ίδιο ρεπορτάζ.

3 Γιατί το πώρινο δάπεδο του τρίτου θαλάμου είναι τόσο «αναστατωμένο»;
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα αίτια μπορεί να είναι πολλά. Ένα μέρος είναι στη θέση του, στρωμένο με πωρόλιθους που έχουν λευκό κονίαμα -κάτι που απαντάται σε πολλούς μακεδονικούς τάφους-, ένα μέρος έχει καταστραφεί και άλλο μέρος παρουσιάζει καθίζηση. Το μέρος που έχει καταστραφεί ίσως διαλύθηκε από τυμβωρύχους που έψαχναν αν βρίσκεται κάτι κάτω από αυτό.
Όσο για το μέρος που παρουσιάζει καθίζηση, συγκεντρώνει τους «μεγεθυντικούς φακούς» της ανασκαφικής ομάδας.
Πρόκειται απλώς για κάποια κακοτεχνία των αρχαίων, που έβαλαν το δάπεδο επάνω σε χαλαρά χώματα και συγκεκριμένα άμμο ή μήπως κάτω από εκείνο το σημείο υπάρχει κάποιος υπόγειος χώρος-κοίλωμαμέσα στον φυσικό βράχο, που είχε ως «οροφή» το πώρινο δάπεδο του θαλάμου;

4 Η μαρμάρινη θύρα είχε ανοίξει και κλείσει άπαξ ή περισσότερες φορές;
Στο μαρμάρινο κατώφλι αποκαλύφθηκαν ράγες για να ανοιγοκλείνει η πόρτα, στοιχείο που ίσως δείχνει πως ήταν εξαρχής κατασκευασμένη για κάτι τέτοιο. Σε όλους τους μακεδονικούς τάφους οι πόρτες ανοίγουν και κλείνουν, εφόσον στον καθένα υπήρχε πρόνοια για τον ενταφιασμό και άλλου νεκρού ή νεκρών.
Δεν είχαν όμως πολλοί αυτές τις ράγες.

5 Υπάρχει τελικά τέταρτο θύρωμα;
Οι ανασκαφείς δεν μπορούν ακόμα να απαντήσουν αν επιβεβαιώνονται τα πρώτα συμπεράσματα από τη γεωλογική έρευνα, γιατί δεν έχουν φτάσει στο επίπεδο όπου σταμάτησε η γεωλογική μελέτη. Πρέπει επομένως να κατέβουν κι άλλο, οπότε θα φανεί αν υπάρχει κάποια είσοδος σε άλλο χώρο στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο ή αν ο τρίτος θάλαμος είναι ο ταφικός.

6 Τι άλλα ευρήματα αναμένονται; Αυτά που μέχρι στιγμής «χρωστά» το μνημείο είναι η κεφαλή της άλλης Σφίγγας και οι μαρμάρινες δοκοί της ψευδοροφής. Όπως σε κάθε μακεδονικό τάφο όμως, αναμένονται κάποιο ή κάποια έπιπλα -νεκρική κλίνη, θρόνος, τράπεζα προσφορών κ.ά.- και, βέβαια, ησαρκοφάγος ή η λάρνακα με τα οστά του νεκρού.
Αναμένονται επίσης αγγεία συμποσίου από μέταλλο, όπλα ή κοσμήματα αν ο νεκρός ήταν αντίστοιχα άνδρας ή γυναίκα, και άλλα αντικείμενα, όπως και νομίσματα.

7 Είναι ο τάφος συλημένος; Εδώ οι απόψεις διίστανται. Και οι δύο πλευρές έχουν τη δική τους λογική. Η Κατερίνα Περιστέρη επαναλαμβάνει πως είναι ασύλητος.
Η ανασκαφική ομάδα επιμένει πως η κατάχωση με άμμο και οι σφραγιστικοί τοίχοι έγιναν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ταφής και επί τούτου, προκειμένου να προστατευθεί ο τάφος.
Και τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς, όμως, είναι σοβαρά. Ξεκινούν από το ασυνήθιστο να γεμίζει ένα μνημείο με άμμο για προστασία του νεκρού και θυμίζουν πως στους μακεδονικούς τάφους ο νεκρός έμενε μετά την καύση των οστών του σε λάρνακα, όχι όμως με χώμα επάνω του, αφού θα θεωρούνταν ασέβεια να καταχωσθεί και αυτός.
Συνεχίζονται με το γεγονός πως έχουμε καταστροφές στον πρώτο σφραγιστικό τοίχο, στα κεφάλια, τα φτερά των Σφιγγών και το άγαλμα του λέοντα που μάλλον είχε στηθεί στην κορυφή του λόφου.
Τέλος, εντύπωση προξενούν και η ενδεχόμενη καταστροφή-βανδαλισμός στο πρόσωπο της μιας Καρυάτιδας και η κυκλική καταστροφή στο κέντρο του ψηφιδωτού.

Πηγή: Έθνος