Με τον αλυτρωτισμό ΔΕΝ παίζουμε...

του Θανάση Κ.

    Μερικές απλές αλήθειες για την υπόθεση των Σκοπίων.

    Γιατί τώρα τελευταία ακούγονται διάφορα, ανόητα, ανιστόρητα και πολιτικώς αφελή - ή παραπλανητικά...

    * Πρώτον, κάποιοι ισχυρίζονται πως είναι "πρωτοφανές" να διαφωνεί μια χώρα για το πως θα ονομάζεται μια άλλη χώρα.

    Είναι Ψέμα!

    Πολιτικές διαφωνίες για το όνομα μιας χώρας υπήρξαν πολλές.

    Και δεν είναι καθόλου σπάνια περίπτωση...


    --Για παράδειγμα, μετά τον Πρώτο Παγκόσμια Πόλεμο, το κράτος της Αυστρίας που προέκυψε μετά την διάλυση της Αυστρουγγαρίας, ζήτησε επισήμως να αναγνωριστεί ως "Γερμανική Δημοκρατία της Αυστρίας" ή "Δημοκρατία της Γερμανίας-Αυστρίας" (Deutschosterreih).

    "Αυστρία" (Osterreich) σημαίνει "ανατολικό κράτος"! Η λέξη Αυστρία είναι "γεωγραφικός προσδιορισμός". Αλλά τότε, οι νικήτριες δυνάμεις της Αντάντ αρνήθηκαν - και απαγόρευσαν - τον Εθνολογικό προσδιορισμό της χώρας ως "Γερμανικής".

    Κι έτσι η χώρα αναγνωρίστηκε διεθνώς ως "Δημοκρατία της Αυστρίας".

    --Άλλη περίπτωση: Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η ηγέτης της Κινας Τσάγκαι Σεκ έχασε στην εσωτερική εμφύλια σύγκρουση με τον Μάο Τσετούγκ. και κατέφυγε στο κινεζικό νησί της Φορμόζας. Διεθνώς όμως, διεκδίκησε την εκπροσώπηση της Δημοκρατίας της Κίνας (Republic of China - ROC) ή Εθνικιστική "Δημοκρατία της Κίνας" όπως έγινε γνωστή τότε - κατ' αντιδιαστολήν προς την Κομμουνιστική "Λαοκρατική Δημοκρατία της Κίνας" (Peoples Republic of China - PRC) που είχε εγκαθιδρυθεί από τον Μάο στην τεράστια ηπειρωτική Κίνα.

    Οι περισσότερες χώρες του κόσμου (με εξαίρεση όσες βρίσκονταν υπό Σοβιετική Επιρροή) δεν αναγνώρισαν τότε την ηπειρωτική Κίνα του Μάο (PRC) και είχαν επίσημες σχέσεις μόνο με την "Δημοκρατία της Κίνας" (ROC) του Τσαγκαϊ Σέκ. Μάλιστα η ROC υπήρξε εξ αρχής μέλος του ΟΗΕ και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κι ας βρισκόταν από το 1949 περιορισμένη μόνο στο νησιωτικό σύμπλεγμα Φορμόζας-Ταιβάν.

    Δύο δεκαετίες αργότερα, ωστόσο, το 1971, η Εθνικιστική ROC του Τσαγκαϊ Σέκ εξεδιώχθη από τα Ηνωμένα Έθνη και αντικαταστάθηκε από την "Λαοκρατική Δημοκρατία της Κίνας" (PRC), του Μάο - τόσο στον ΟΗΕ όσο και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Οργανισμού.

    Σήμερα η ROC ή Ταϊβαν πλέον, δεν έχει επίσημη αναγνώριση από κανένα κράτος, παρά το τεράστιο εξαγωγικό της εμπόριο.

 

    --Άλλη περίπτωση: Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας ονομάζεται επισήμως (και συνταγματικώς)  EIRE. Στο Σύνταγμά της, όμως, (ήδη από το 1937) προβλέπεται ως διεθνές όνομα το Ireland. Οι Βρετανοί, ωστόσο, δεν δέχθηκαν την διεθνή χρήση του ονόματος αυτού, όσο η ίδια η Δημοκρατία της Ιρλανδίας είχε εδαφικές αξιώσεις για την ενσωμάτωση της Βορείου Ιρλανδίας που ανήκει επισήμως στο Ηνωμένο Βασίλειο.

    Μόνο το 1998 - μετά τη "Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής" για την ειρήνευση στη Βόρειο Ιρλανδία - δέχθηκαν οι Βρετανοί τη χρήση του ονόματος Ireland, και αφού οι Ιρλανδοί είχαν επισήμως παραιτηθεί από τις αξιώσεις τους για "απορρόφηση" της Βορείου Ιρλανδίας.

 

    --Πιο χαρακτηριστική περίπτωση: Η Ανατολική Γερμανία υπό Σοβιετική επιρροή, ονομαζόταν επισήμως Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (GDR: 1949-1990). Η Δυτική Γερμανία (FDR), υπό Αμερικανική επιρροή, αρνήθηκε ως το τέλος να την αναγνωρίσει ως ξεχωριστό κράτος.

    Για πάρα-πολλά χρόνια μάλιστα - από το 1955 ως το 1970 - είχε διακηρύξει και εφάρμοζε το λεγόμενο "δόγμα Χολσταϊν", σύμφωνα με το οποίο αν κάποια τρίτη χώρα (με την εξαίρεση της Σοβιετικής Ένωσης) αναγνώριζε επίσημα τη Ανατολική Γερμανία, αυτό η Δυτική Γερμανία θα το θεωρούσε "Μη φιλική κίνηση" (acte peu amical) και θα έφτανε στο σημείο ακόμα και να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις μαζί της!

    Στο μεταξύ, όμως, πάρα πολλές χώρες είχαν αναγνωρίσει το ανατολογερμανικό καθεστώς. Το "δόγμα Χολσταϊν" κατέστη βαθμιαία ανενεργό και  εγκαταλείφθηκε μετά το 1970 από τον "Οστπολιτικ¨ (νέα "Ανατολική Πολιτική") του Bίλυ Μπράντ. Αλλά η Δυτική Γερμανία ποτέ δεν αναγνώρισε επισήμως την Ανατολική! Μέχρι που την... απορρόφησε πλήρως το 1990!

    Να σημειωθεί πως ο εμπνευστής του δόγματος αυτού, ο Walter Hollstein θεωρείται "μέγας Ευρωπαϊστής" ακόμα και σήμερα! Ήταν αυτός που ως Πρόεδρος της Κομισιόν τόλμησε τα πιο αποφασιστικά βήματα για την ενοποίησή της Ευρώπης, προκαλώντας μάλιστα στα τέλη του 1965 την λεγόμενο "κρίση της άδειας καρέκλας" με την γκωλική Γαλλία. Αλλά σε ό,τι αφορά τα εθνικά συμφέροντα της χώρας του, ο Hollstein είχε υιοθετήσει την πιο αδιάλλακτη θέση. Και δεν δεχόταν με τίποτε, διεθνή αναγνώριση του Ανατολικογερμανικού καθεστώτος.

 

    * Δεύτερον: Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι ενστάσεις για το όνομα μιας χώρας από μιαν άλλη, αποκαλύπτουν πραγματικές ανησυχίες εθνικής ασφαλείας είτε ενστάσεις για τον μόνιμο ακρωτηριασμό εθνικού χώρου.

    Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι ενστάσεις αυτές δεν κάμφθηκαν παρά τη διεθνή αναγνώριση της άλλης χώρας με το "λάθος όνομα" από όλες τις υπόλοιπες.

    Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, το μέγεθος της χώρας με το "λάθος όνομα" δεν έπαιξε κανένα ρόλο. Η Δυτική Γερμανία δεν φοβόταν την Ανατολική. Αντίθετα τη χρηματοδοτούσε κι όλα! Αλλά αρνιόταν να νομιμοποιήσει το μόνιμο διαμελισμό του Γερμανικού Έθνους.

    Η Κομμουνιστική Κίνα του ενός δισεκατομμυρίου τότε, δεν φοβόταν τη μικροσκοπική Φορμόζα (των 20 εκατομμυρίων). Απλώς αρνιόταν να νομιμοποιήσει το διαμελισμό της ενιαίας Κίνας.

    Η Βρετανία των 50 εκατομμυρίων δεν φοβόταν την Ιρλανδία των 4 εκατομμυρίων. Απλά αρνιόταν να νομιμοποιήσει τις εδαφικές αξιώσεις της Ιρλανδίας στο υπό Βρετανικό έλεγχο βόριο τμήμα του νησιού.

 

    * Τρίτον, υπάρχουν κι άλλες διαφωνίες για τη χρήση ονομάτων ή και ενστάσεις εθνικής ασφαλείας, ακόμα και στις μέρες μας.

    --Στις ΗΠΑ υπάρχει Πολιτεία με όνομα Νέο Μεξικό, γειτονική με το κράτος του Μεξικού στα νότια. Ακόμα και διαφημίσεις που δημιουργούν "λάθος συνειρμούς", προκαλούν και σήμερα θύελλα αντιδράσεων και στον πληθυσμό και στις επίσημες διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών.

    Προφανώς οι ΗΠΑ δεν φοβούνται το... Μεξικό. Αλλά οι αλυτρωτικές ιδέες θεωρούνται πάντα σοβαρή απειλή. Απ' όλους.

    --Οι ΗΠΑ επίσης είχαν για δεκαετίες διακόψει τις σχέσεις τους με την Κούβα του Κάστρο. Δεν φοβούνταν οι ΗΠΑ την μικροσκοπική συγκριτικά Κούβα. Αλλά ανησυχούσαν για τις σχέσεις της Κούβας με τη Σοβιετική Ένωση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

    Και η "απομόνωση" της Κούβας από τις ΗΠΑ διατηρήθηκε για δυόμιση δεκαετίες μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Mόνο μετά το θάνατο του ιστορικού ηγέτη της Κούβας, Φιντέλ Κάστρο αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ...

    Εκείνο που καθιστά μια χώρα "θεμιτή" εθνική απειλή για μιαν άλλη χώρα, δεν είναι το μέγεθός της, αλλά οι "συνδυασμοί δυνάμεων" που μπορούν να προκύψουν και οι δυνητικές συμμαχίες της με άλλες απειλητικές χώρες. (Όπως είχε προειδοποιήσει κάποτε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής)

 

    * Τέταρτον, τέτοια προβλήματα διεθνούς σταθερότητας που προκαλούνται είτε από χρήση ονομάτων και συμβόλων είτε από συνδυασμούς ισχύος, δεν λύνονται εύκολα, δεν λύνονται με διεθνείς αναγνωρίσεις, δεν λύνονται με απλές διπλωματικές συμφωνίες. Λύνονται μόνο σε βάθος χρόνου κι όταν εκλείψουν οι λόγοι που τις προκάλεσαν. Και κυρίως, όταν εξουδετερωθούν οι απειλές...

    Οι αρχικές αναγνωρίσεις από μακρινά κράτη δεν νομιμοποιούν ένα "λάθος όνομα" μιας χώρας, όταν αυτό αποτελεί πρόκληση για γειτονικό κράτος ή - πολύ περισσότερο - όταν υποκρύπτει "αλυτρωτισμό" - δηλαδή επιθετικές επεκτατικές-εδαφικές διεκδικήσεις.

    Αν ο αλυτρωτισμός ηττηθεί, το πρόβλημα λύνεται ακόμα και μετά την πάροδο δεκαετιών. Και μέχρι να ηττηθεί το πρόβλημα, εξακολουθεί να υπάρχει, ανεξαρτήτως διπλωματικών αναγνωρίσεων από "τρίτες χώρες".

    Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάστηκε να περάσουν πολλές δεκαετίες - και να υπάρξουν μείζονες διεθνείς ανακατατάξεις - για να  λυθούν τέτοια ζητήματα.

    Και σε κάποιες περιπτώσεις, δεν λύθηκαν ακόμα...

 

    * Πέμπτον, η οικονομική συνεργασία ανάμεσα σε χώρες μπορεί να υπάρξει ακόμα και χωρίς πλήρη αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων. Η Δυτική Γερμανία και η Ανατολική είχαν πολύ στενές οικονομικές σχέσεις μετά το 1971, παρά το γεγονός ότι η Δυτική Γερμανία ουδέποτε αναγνώρισε το Ανατολικογερμανικό καθεστώς. 

    Και η Ελλάδα είχε μεγάλη οικονομική διείσδυση στα Σκόπια πριν την κρίση, παρά το γεγονός ότι δεν τα είχε αναγνωρίσει με το συνταγματικό τους όνομα...

    Η Ελλάδα χωρίς να έχει λύσει το πρόβλημα με το όνομα, ήταν ο δεύτερος εμπορικός εταίρος των Σκοπίων! Αλλά αυτό δεν εμπόδισε την κυβέρνηση των Σκοπίων να επιτείνει τη χρήση αλυτρωτικών συμβόλων και να γεμίσει τη χώρα με αγάλματα και μνημεία μιας ιστορικής κληρονομιάς που όχι μόνο δεν είναι δική τους, αλλά υπονοεί ή ανοιχτά διακηρύσσει βλέψεις σε βάρος της Ελληνικής Μακεδονίας.

    Οι διεθνείς σχέσεις σταθερότητας και ασφάλειας ΔΕΝ λύνονται με οικονομική συνεργασία, εμπόριο και επενδύσεις.

    Αν ήταν έτσι τα πράγματα, θα είχαν λυθεί όλα τα προβλήματα από αιώνων.

 

    Έγραψα όλα τα προηγούμενα χωρίς να αναφερθώ στα Σκόπια - παρά μόνο στις τελευταίες πιο πάνω αράδες.

    Θέλησα να δείξω πως προβλήματα διαμάχης για ονόματα και σύμβολα με αλυτρωτικές διαστάσεις, ή για προβλήματα αντιμετώπισης ασφάλειας και εδαφικών διεκδικήσεων που υποκρύπτονται σε χρήσεις συμβόλων ΔΕΝ είναι σπάνια. Είναι συνήθη.

    Δεν είναι "αδιανόητα". Θεωρούνται απολύτως θεμιτά και φυσιολογικά.

    Δεν λύνονται de facto από διεθνείς αναγνωρίσει εκ μέρους τρίτων χωρών. Λύνονται ανάμεσα στους άμεσα ενδιαφερόμενους.

    Δεν ενδιαφέρει τι λένε τρίτοι και άσχετοι, που δεν τους αφορά το πρόβλημα. Ενδιαφέρει μόνο τι λένε και πως αντιδρούν αυτοί που εμπλέκονται στο πρόβλημα.

    Δεν λύνονται με πλάγιους τρόπους παρακάμπτοντας την ουσία (του αλυτρωτισμού), δηλαδή με διμερές εμπόριο, οικονομική συνεργασία κλπ. Λύνονται όταν εξουδετερωθεί το πρόβλημα - δηλαδή ο αλυτρωτισμός.

    Δεν λύνονται σε χρόνο μηδέν. Λύνονται σε βάθος χρόνου - και μόνον εφ' όσον εξουδετερωθεί ο αλυτρωτισμός.

    Αλλιώς μετατρέπονται σε άλλο πρόβλημα πολύ σοβαρότερο...

 

    * Και μια τελευταία παρατήρηση ειδικά για το ψευτομακεδονικό αλυτρωτισμό των Σκοπίων:

    Το 1991-92 το σύνολο του πληθυσμού της χώρας αυτής, θεωρούσαν τους εαυτούς τους "Μακεδόνες" - κατευθείαν απόγονους των αρχαίων Μακεδόνων! Και με βλέψεις για τη δημιουργία της Μεγάλης Μακεδονίας που θα συμπεριλάμβανε και τη Βόρειο Ελλάδα! Αυτό διακήρυσσαν τότε στο Προοίμιο του Συντάγματός τους. Αυτό λένε ακόμα τα σχολικά τους βιβλία. Δύο γενιές πλύσης εγκεφάλου από το Τιτοϊκό-Κομμουνιστικό καθεστώς τους είχαν πείσει. Και γι' αυτούς τότε ήταν αδιανόητο να αναγνωριστούν με οποιοδήποτε άλλο όνομα...

    Σήμερα σε ευρεία δημοσκόπηση που έγινε στη FYROM φάνηκε πως μόνο το 49% του πληθυσμού (δηλαδή κάτι λιγότερο από τους μισούς) επιμένουν να ΜΗΝ αλλάξει το συνταγματικό τους όνομα ("Μακεδονία"). Οι υπόλοιποι το συζητάνε, προφανώς... 

    Και από αυτό το 49% που επιμένει ακόμα στο "Μακεδονία" το 80% περίπου θεωρούν τους εαυτούς τους "μακεδόνες". Δηλαδή στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας, κάτι λιγότερο από το 40% (49% x 80%) θεωρούν τους εαυτούς τους "μακεδόνες" και επιμένουν στη χρήση αυτού του ονόματος. Ενώ υπάρχει κι ένα 30% περίπου που θεωρούν τους εαυτούς τους Αλβανούς...

    Η ψευτομακεδονική ταυτότητα χρειάστηκε 26 χρόνια για να υποχωρήσει: από το σύνολο του πληθυσμού σχεδόν, σε κάτι λιγότερο από το 40%!    Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα κράτη στον κόσμο τους έχουν αναγνωρίσει στο μεταξύ ως "Μακεδονία".

    Αλλά στον ΟΗΕ το επίσημο (προσωρινό) όνομά τους είναι FYROM  και τα Ευρωπαϊκά κράτη τους αναγνωρίζουν ως FYROM. Και η Ελλάδα επιμένει στο FYROM μέχρι να υπάρξει συμφωνία για το όνομα...

    Με την πάροδο του χρόνου - και επειδή παραμένει το ζήτημα της ονομασίας σε εκκρεμότητα με την Ελλάδα - μέσα στη FYROM η ψευτομακεδονική ταυτότητα χάνει έδαφος!

    Στο μεταξύ στην ίδια την Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο: Το 81% του πληθυσμού, σε αντίστοιχες δημοσκοπήσεις, δηλώνει πως διαφωνεί κατηγορηματικώς και πλήρως σε κάθε αναγνώριση του κράτους αυτού με όνομα που εμπεριέχει τη "Μακεδονία"!

    Κάποιοι έλεγαν το 1993 πως σε δέκα χρόνια θα το είχαμε ξεχάσει!

    Πέρασαν, όχι δέκα αλλά 25 χρόνια από τότε...

    Εμείς ΔΕΝ το ξεχάσαμε.

    Άρχισαν να το ξεχνάνε οι Σκοπιανοί!


    Οι οποίοι στο μεταξύ ενεπλάκησαν το 2001 σε ένα - ευτυχώς βραχύβιο - εμφύλιο ανάμεσα σε Αλβανούς και "Μακεδόνες" και είναι πλέον, επισήμως, ένα κράτος με δύο τουλάχιστον συστατικές εθνότητες. Ίσως και παραπάνω...

    Το "Μακεδονικό ιδεολόγημα" αποσυντίθεται στο εσωτερικό της FYROM!

    Άξιζε τον κόπο να περιμένουμε.

    Κι ίσως αξίζει να περιμένουμε κι άλλο.

    Πολύ περισσότερο από το να τους αναγνωρίσουμε ως κάτι που ΔΕΝ είναι (Μακεδόνες).

    Και σίγουρα πολύ περισσότερο από το να νομιμοποιήσουμε αλυτρωτικές βλέψεις κατά της Ελλάδος.

    Με τον αλυτρωτισμό, ΔΕΝ παίζουμε!

    Με τον αλυτρωτισμό, ΚΑΝΕΝΑ σοβαρό κράτος δεν παίζει.