ΜΗΠΩΣ ΠΑΣΧΕΤΕ ΑΠΟ SEXΑΡΤΗΣΗ;

της Παυλίνας Εξαδακτύλου

agelioforos.gr

Πολλοί τους θεωρούν τυχερούς. Εκείνοι, όµως, εξαρτηµένοι από τη σεξουαλική πράξη, γίνονται δυσλειτουργικοί και στους υπόλοιπους τοµείς της ζωής τους, αφού όλα περιστρέφονται πλέον µόνο γύρω από το σεξ. Γι' αυτό τους αποκαλούν εθισµένους ή ακόµα και... «ναρκοµανείς» του έρωτα.

Ψυχαναγκαστική σεξουαλική συµπεριφορά ή αλλιώς εθισµός στο σεξ. Το άτοµο επικεντρώνει την προσοχή του στη σεξουαλική πράξη, την οποία αντιµετωπίζει ως κάτι που πρέπει να γίνει, ώστε να µειωθεί το άγχος του. Υπολογίζεται ότι το 3% έως 5% των ενήλικων ατόµων πάσχουν από ψυχαναγκαστική σεξουαλική συµπεριφορά, ενώ δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια στα ταξινοµικά συστήµατα της ψυχιατρικής σχετικά µε τη συµπτωµατολογία αυτής της διαταραχής.


Σύµφωνα µε τον κ. Λουκά Αθανασιάδη, επίκουρο καθηγητή ψυχιατρικής - ψυχοσεξουαλικότητας στο ΑΠΘ, εναπόκειται στην κρίση του κλινικού η διάγνωση για το αν ένα άτοµο είναι εξαρτηµένο από το σεξ. «Οι περισσότεροι συµφωνούµε στο ότι κατ' αρχάς το άτοµο λειτουργεί ψυχαναγκαστικά και πρέπει να κάνει σεξ, για να του φύγει το άγχος. Από την άλλη, το σεξ είναι για το άτοµο ένας τρόπος ν' αντλήσει ευχαρίστηση, όπως συµβαίνει για παράδειγµα 
σ' έναν εξαρτηµένο από τα ναρκωτικά που πρέπει να πάρει τη δόση του. Το άτοµο παρουσιάζει µια συµπεριφορά εξάρτησης. Υπάρχουν ποικίλες εξαρτητικές συµπεριφορές, όπως είναι για παράδειγµα η παθολογική ενασχόληση µε τον τζόγο. Πολλές φορές οι άνθρωποι έχουν περισσότερες από µία εξαρτήσεις ή όταν απαλλάσσονται από τη µία, την αντικαθιστούν µε µία άλλη» τονίζει ο κ. Αθανασιάδης.

Περισσότεροι οι άντρες

Η διαταραχή αυτή εµφανίζεται συχνότερα στους άντρες απ' ό,τι στις γυναίκες. «∆ε σηµαίνει ότι οι άντρες είναι στην πραγµατικότητα περισσότεροι αλλά ότι είναι αυτοί που το δηλώνουν. Ταιριάζει πιο πολύ θα λέγαµε στη 'µάτσο' προσωπικότητά τους. Έχει να κάνει µε το τι προσδοκίες έχει η κοινωνία από τον άντρα. Οι άντρες, λοιπόν, θα το παραδεχτούν πιο εύκολα, θα το πουν απενοχοποιηµένα» εξηγεί ο δρ. Σταµάτης Παπαχαρίτου, υπεύθυνος ενηµέρωσης στο Κέντρο Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας (ΚΕΣΑΥ) του Α.Π.Θ. Ο κ. Αθανασιάδης σηµειώνει πως, αν ένα άτοµο έχει µεγάλη άνεση στο να γνωρίζει συνεχώς ανθρώπους, είναι πιο πιθανό ν' αναπτύξει µια τέτοιου είδους εξάρτηση. «Οι άνθρωποι που έχουν πρόβληµα, το συνειδητοποιούν και ζητούν τελικά βοήθεια. ∆εν είναι, δηλαδή, ευχαριστηµένοι µ' αυτό που τους συµβαίνει. Είναι εσφαλµένη η αντίληψη ότι, επειδή κάποιος είναι εξαρτηµένος από το σεξ, περνάει καλά. Όπως συµβαίνει και στις άλλες εξαρτήσεις, αυτός που είναι εθισµένος στο σεξ καταναλώνει ολόκληρο το χρόνο και την ενέργειά του µε το 
ν' ασχολείται µονίµως µ' αυτό. Το σεξ µπαίνει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του µ' έναν τρόπο πιεστικό. Αυτοί οι άνθρωποι υποφέρουν, όσο και αν φαίνεται παράξενο στους υπόλοιπους. Από την άλλη, δε σηµαίνει ότι όποιος ασχολείται µε τη σεξουαλική δραστηριότητα υποφέρει από σεξουαλικό εθισµό. Συνυπολογίζονται πολλές παράµετροι. Για παράδειγµα, µια γυναίκα από µια δυτική χώρα αντιλαµβάνεται διαφορετικά τη σεξουαλική δραστηριότητα σε σχέση µε µια γυναίκα από το Αφγανιστάν. Υπάρχει, λοιπόν, και µια παράµετρος πολιτισµική και ψυχοκοινωνική» εξηγεί ο επίκουρος καθηγητής.

Ο σεξουαλικός εθισµός θεραπεύεται

Οι δύο ειδικοί τονίζουν πως δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το σεξουαλικό εθισµό στη χώρα µας, επειδή ο αριθµός εκείνων που ζητούν βοήθεια είναι µικρός. Επίσης, υπάρχει µεγάλος αριθµός ατόµων που δεν έχει πρόσβαση σε θεραπεία, ενώ δεν υπάρχει κάποια οργανωµένη δοµή που 
ν' ασχολείται αποκλειστικά µε την εξάρτηση από το σεξ. Υπάρχουν όµως δοµές που ασχολούνται γενικά µε τις εξαρτήσεις όπως η εξάρτηση από το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τα τυχερά παιχνίδια, ενώ το άτοµο µπορεί ν' απευθυνθεί και σε ψυχίατρο. Υπάρχει ακόµη η δυνατότητα να ενταχθεί ο εξαρτηµένος σ' ένα πρόγραµµα που στηρίζεται στα προγράµµατα απεξάρτησης από ουσίες ή από τον τζόγο. Το εθισµένο άτοµο µπορεί να κάνει ψυχοθεραπεία ή να πάρει κάποια φάρµακα, ενώ την πιο σηµαντική βοήθεια παρέχουν οι σεξολόγοι, οι οποίοι µπορούν να υποστηρίξουν τόσο το εξαρτηµένο άτοµο όσο και το σύντροφό του. Ο κ. Παπαχαρίτου τονίζει ότι αρκετοί είναι εκείνοι που τηλεφωνούν στη γραµµή βοήθειας του ΚΕΣΑΥ, ζητώντας βοήθεια για το ζήτηµα του σεξουαλικού εθισµού. «∆εχόµαστε τηλεφωνήµατα από διάφορους ανθρώπους και αυτό που προκύπτει µέσα από τη συζήτηση µαζί τους είναι πως ο καθένας αντιλαµβάνεται εντελώς διαφορετικά το ζήτηµα του εθισµού στο σεξ. Κάποιοι άνθρωποι µπορεί να πιστεύουν ότι έχουν πρόβληµα, χωρίς όµως στην πραγµατικότητα να έχουν. Η σεξουαλικότητα είναι κάτι πάρα πολύ προσωπικό και το καθετί έχει σηµασία µε τι συγκρίνεται. Γι' αυτό πρέπει να ενθαρρύνουµε τους ανθρώπους να µιλούν για τέτοια ζητήµατα». Από τα στοιχεία της γραµµής βοήθειας φαίνεται πως υπάρχουν αρκετοί που δηλώνουν ότι έχουν πρόβληµα, αλλά πιο συχνά τηλεφωνούν οι σύντροφοι των ανθρώπων που είναι εθισµένοι στο σεξ ή που νοµίζουν ότι είναι εθισµένοι. «Μπορεί µια γυναίκα να θεωρεί ότι ο σύντροφός της έχει συνέχεια το µυαλό του στο σεξ. Αυτό δε σηµαίνει κάτι. Σχετίζεται µε το πώς αντιλαµβάνεται ο καθένας τη σεξουαλική του ζωή» συµπληρώνει ο κ. Παπαχαρίτου.

ΜΜΕ και προσδοκίες

Σύµφωνα µε τον κ. Παπαχαρίτου, τα ΜΜΕ έχουν ένα µερίδιο ευθύνης, καθώς έχουν δώσει αντιφατικές εικόνες γύρω από το σεξ. «Μιλούν πολύ για το σεξ, κάνοντας όµως γενικεύσεις. Σίριαλ τύπου «Sex and the city» µε χαρακτήρες όπως η Σαµάνθα µπορεί να βοηθούν κάποιους ανθρώπους ν' αποδεχτούν αυτό που είναι, αλλά πολλές φορές ανεβάζουν τον πήχη των προσδοκιών. Αυτό δε σηµαίνει, βέβαια, ότι η Σαµάνθα είναι εθισµένη, απλώς είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα ανθρώπου µ' έντονη σεξουαλική δραστηριότητα. Από την άλλη, µια γυναίκα βλέποντας τέτοιους χαρακτήρες µπορεί να χάσει αυτό που πραγµατικά θέλει από την ερωτική της ζωή».

Αποζητώντας... την αγάπη

Το εξαρτηµένο άτοµο µπορεί ν' αποζητά την αγάπη και την ευχαρίστηση και ν' αντλεί αυτά τα συναισθήµατα µέσα από την ερωτική πράξη. Από την άλλη, υπάρχει περίπτωση το άτοµο αυτό ν' αγχώνεται πολύ, αν δεν κάνει σεξ, και γι' αυτό να το επιδιώκει συνέχεια. «Θυµίζει τα άτοµα που πιάνουν ένα πόµολο και πρέπει οπωσδήποτε να πλυθούν, επειδή αγχώνονται µήπως έχουν κολλήσει κάποια αρρώστια. Ο εξαρτηµένος αισθάνεται, λοιπόν, την ανάγκη να κάνει σεξ, για να του φύγει το άγχος» εξηγεί ο κ. Αθανασιάδης.

Εξάρτηση και ∆ιαδίκτυο

Το ∆ιαδίκτυο έχει φέρει επίσης µια νέα διάσταση στο ζήτηµα της εξάρτησης από το σεξ. Σύµφωνα µε τους ειδικούς, η διαδικτυακή σεξουαλική εξάρτηση δηµιουργείται ακριβώς, επειδή το ∆ιαδίκτυο µπορεί να λειτουργήσει και ως µέσο σεξουαλικής επικοινωνίας κι εκτόνωσης. «Είναι αναµενόµενο να καταφεύγουν εκεί πολλοί άνθρωποι, κυρίως στο πλαίσιο της αυτοϊκανοποίησης. Κάποιοι το χρησιµοποιούν επίσης, για να κάνουν γνωριµίες κι εκδηλώνουν µια σεξουαλική εξαρτητική συµπεριφορά µ' ένα άτοµο που έχουν γνωρίσει στο ∆ιαδίκτυο» εξηγεί ο κ. Αθανασιάδης, ενώ ο κ. Παπαχαρίτου προσθέτει «µας τηλεφωνούν γυναίκες που µας λένε ότι ο σύντροφός τους προτιµά να βλέπει µε τις ώρες πορνό ταινίες στο ∆ιαδίκτυο, αντί να είναι µαζί τους».