Επεξεργασμένα τρόφιμα: Με ποια προβλήματα υγείας συνδέονται

Η υψηλή περιεκτικότητα της διατροφής σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι επιβλαβής για κάθε μέρος του σώματος, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μεγάλης έρευνας.

Η κατανάλωση πολλών τροφίμων, όπως τα έτοιμα γεύματα, τα ζαχαρούχα δημητριακά και το ψωμί μαζικής παραγωγής, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης 32 προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου, του διαβήτη τύπου 2 και των διαταραχών της ψυχικής υγείας. Οι ερευνητές βρήκαν πειστικές αποδείξεις ότι τα συχνά πλούσια σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη και χαμηλά σε βιταμίνες και φυτικές ίνες τρόφιμα και η υψηλότερη κατανάλωσή τους συνδέεται με 50% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επεξεργασμένα τρόφιμα και προβλήματα υγείας

Στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα ανάλυση στοιχείων που αφορούσε 10 εκατομμύρια ανθρώπους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι έτρωγαν περισσότερο είχαν 40 έως 66% αυξημένο κίνδυνο να πεθάνουν από καρδιακές παθήσεις. Παράλληλα, είχαν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με παχυσαρκία, πνευμονικές παθήσεις και προβλήματα ύπνου.

Οι ερευνητές παρομοιάζουν τα επεξεργασμένα τρόφιμα με το κάπνισμα και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας πως είναι απαραίτητες οι παρεμβάσεις των κυβερνήσεων. Προτείνουν μάλιστα στα τρόφιμα να επισημαίνεται ότι είναι «υπερ-επεξεργασμένα».

Τα προμαγειρεμένα τρόφιμα και ο ρόλος των κυβερνήσεων

Υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι εκείνα που συνήθως τα αγοράζουμε έτοιμα και είναι προμαγειρεμένα. Συνήθως σε αυτά περιέχονται χημικές και χρωστικές ουσίες, γλυκαντικά και συντηρητικά που παρατείνουν τη διάρκεια ζωής.

«Θα πρέπει να τεθούν περιορισμοί στη διαφήμιση και να απαγορευτούν οι πωλήσεις “μέσα ή κοντά σε σχολεία και νοσοκομεία», λένε οι ειδικοί.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να υιοθετήσουν εθνικές διατροφικές οδηγίες που συνιστούν ποικιλίες ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων ενώ παράλληλα πρέπει να λάβουν μέτρα για να κάνουν τα φρεσκομαγειρεμένα γεύματα φθηνότερα και πιο προσιτά σε όλους.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το χειρότερο στην Ευρώπη όσον αφορά την κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, που εκτιμάται ότι αποτελούν το 57% της εθνικής διατροφής. Θεωρείται ότι αποτελούν βασικό παράγοντα της παχυσαρκίας, η οποία κοστίζει στο NHS περίπου 6,5 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως.

Συχνά περιέχουν χρώματα, γαλακτωματοποιητές, αρώματα και άλλα πρόσθετα, ενώ συνήθως υφίστανται πολλαπλές βιομηχανικές διεργασίες, οι οποίες, σύμφωνα με έρευνες, υποβαθμίζουν τη φυσική δομή των τροφίμων, καθιστώντας την απορρόφησή τους γρήγορη. Αυτό με τη σειρά του αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα, μειώνει τον κορεσμό και βλάπτει το μικροβίωμα – τα φιλικά βακτήρια που ζουν μέσα μας και από τα οποία εξαρτάται η καλή υγεία μας.

Πρόσθετα τροφίμων

Τα πρόσθετα τροφίμων, όπως τα μη θρεπτικά γλυκαντικά, τα τροποποιημένα άμυλα, τα κόμμεα και οι γαλακτωματοποιητές, φαίνεται επίσης να επηρεάζουν το μικροβίωμα, τα επίπεδα φλεγμονής του εντέρου και τις μεταβολικές αντιδράσεις στα τρόφιμα, γεγονός που μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Αυστραλοί ακαδημαϊκοί διεξήγαγαν μία ομπρέλα ανασκόπησης, αναλύοντας 14 άρθρα που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια και τα οποία συσχετίζουν την κατανάλωση με κακές επιπτώσεις στην υγεία.

Υπήρχαν πειστικές αποδείξεις ότι η υψηλότερη πρόσληψη συνδέεται με 50% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα, 12% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 και 48-53% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης άγχους.

Υπήρχαν «πολύ πειστικές» ενδείξεις ότι η κατανάλωση περισσότερων υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες θανάτου από οποιαδήποτε αιτία κατά ένα πέμπτο.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Deakin της Αυστραλίας διαπίστωσαν επίσης 22% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και 21% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία.

Τα στοιχεία μεταξύ της πρόσληψης UPF και του άσθματος, της γαστρεντερικής υγείας, ορισμένων μορφών καρκίνου και ενδιάμεσων καρδιομεταβολικών παραγόντων κινδύνου παραμένουν περιορισμένα, δήλωσαν.

Σε ένα συνοδευτικό κύριο άρθρο, ακαδημαϊκοί από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας δήλωσαν: «Συνολικά, οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να είναι επιβλαβείς για τα περισσότερα -ίσως για όλα- τα συστήματα του σώματος».

Οι ακαδημαϊκοί από τη Βραζιλία έγραψαν: «Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να προσαρμοστούν πλήρως σε αυτά τα προϊόντα. Ο οργανισμός μπορεί να αντιδράσει σε αυτά ως άχρηστα ή επιβλαβή, οπότε τα συστήματά του μπορεί να εξασθενήσουν ή να καταστραφούν, ανάλογα με την ευπάθειά τους και την ποσότητα των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων που καταναλώνονται».

«Είναι πλέον καιρός οι κυβερνήσεις, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση για τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, ανάλογη με το κάπνισμα», τόνισαν και πρόσθεσαν:

«Πολλές μελέτες έδειξαν επίσης ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν πολλά υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν επίσης ανθυγιεινό τρόπο ζωής και, ως εκ τούτου, υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών. Αν και πολλές μελέτες προσπαθούν να προσαρμόσουν το γεγονός αυτό, είναι πρακτικά αδύνατο να γίνει αυτό πλήρως. Τα προσυσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να αναγράφουν διάφορες πληροφορίες για να βοηθήσουν τους καταναλωτές πριν τα αγοράσουν».