Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2020

Η ταυτότητα της Θεσσαλονίκης: Πολυεθνική όπως και 100 έτη πριν

Γράφει ο Αριστείδης Ρούνης, Προπτυχιακός φοιτητής του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Ευρισκόμενη στην καρδιά του γεωγραφικού διαμερίσματος της Μακεδονίας του ελληνικού κράτους, η Θεσσαλονίκη κατέχει μια σημαντική θέση στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι της νοτιο-ανατολικής Ευρώπης.
Κτισμένη στο εσωτερικό του Θερμαϊκού κόλπου, αποτέλεσε και αποτελεί την μητέρα των εξωτερικών μεταναστών και προσφύγων, καθώς και των εσωτερικών (οικονομικών) μεταναστών ανά τους αιώνες. Ένας πόλος έλξης ατόμων που αναζητούν «εντός των τειχών» της, ένα καλύτερο, από αυτό που είχαν, βιοτικό επίπεδο, ένα τόπο, όπου θα πραγματοποιήσουν τα όνειρα τους.

Μια πόλη, κυρίως όμως, πολιτιστικό επίκεντρο της ευρύτερης περιοχής της Βόρειας Ελλάδας. Ένα αστικό κέντρο, όπου οι διάφορες πληθυσμιακές ομάδες που συγκεντρώνονται, μεταφέρουν τον δικό τους πολιτισμό. Ένας όρος που δύναται κανείς να ορίσει χρησιμοποιώντας δεκάδες έννοιες, όπως αυτή της γλώσσας, της θρησκείας ή των παραδόσεων. Ο Χάντινγκτον στο έργο του «Σύγκρουση των πολιτισμών» είχε επιλέξει να δώσει την αρνητική προοπτική της συνύπαρξης των λαών. Ωστόσο υφίσταται και η αντίθετη πλευρά, αυτή της συνεργασίας μεταξύ ατόμων διαφορετικών εθνικοτήτων και κουλτούρας.

Ήδη από την δεύτερη και τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα, προκύπτει το παράδειγμα της συνεργασίας των Ελλήνων και Αρμένιων προσφύγων από την περιοχή της Ανατολίας. Και οι δύο συγκεκριμένες ομάδες αρκετά καταπιεσμένες από τους Οθωμανούς, κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια τροφής. Στην πόλη τότε συναντούσε κανείς Τούρκους, Εβραίους, ντόπιους Έλληνες, Σλάβους και δυτικοευρωπαίους. Η ταυτότητα της πόλης ήταν πολυπολιτισμική. Σε αυτό συνετέλεσε και το γεγονός ότι ήταν ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα των Βαλκανίων, λόγω του λιμένα της και της γεωγραφικής της θέσης.

Περνώντας στην σημερινή εικόνα της πόλης, παρατηρείται ένα «μείγμα» διαμετρικά αντίθετων ατόμων. Αντίθετων στην γλώσσα, την θρησκεία, τα ήθη και έθιμα τους. Από την μια πλευρά βρίσκεται ο ελληνικός πληθυσμός, που σε μεγάλο βαθμό είναι θρησκευόμενος με επικρατούσα θρησκεία την Ορθοδοξία. Υφίστανται, βέβαια, και κάποια άτομα αυτού του πληθυσμού, που δηλώνουν άθεα. Από την άλλη πλευρά, οι μουσουλμάνοι μετανάστες ή πρόσφυγες, οι οποίοι συχνά κοινωνικοποιούνται στην περιοχή από τον Νέο σιδηροδρομικό σταθμό ως την πλατεία Αριστοτέλους και στις οδούς Αγίου Δημητρίου και Ολυμπιάδος του κέντρου. Σε αυτούς τους πληθυσμούς, μπορούν να προστεθούν χαρακτηριστικά ο εβραϊκός, ο τουρκικός, ο αλβανικός και οι σλαβικοί πληθυσμοί, που κατέφθασαν στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ειδικότερα, η αρμένικη κοινότητα έχει σημαντική παρουσία στη πόλη, καθώς από δέκα με είκοσι οικογένειες που αριθμούσε στην αρχή του 20ου αιώνα, έχει αυξήσει αρκετά τον πληθυσμό της.

Καταλήγοντας, αξίζει να τονισθεί ότι η Θεσσαλονίκη διαθέτει μια πλούσια ιστορία, η οποία δεν μπορεί να αναλυθεί στις γραμμές του παρόντος, μια ιστορία που ταξιδεύει τον ερευνητή στον πολιτισμό των μελών της κοινωνίας, που την διαμορφώνουν. Και η ιστορία της «Νύφης του Θερμαϊκού», απλώνεται και χάνεται μέσα στον πολιτισμικό μανδύα των αιώνων, αποτελούμενη από διαφορετικούς γλωσσικούς ήχους και θρησκευτικές παραδόσεις.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑΡΤΩΝΤΑΙ ME ΜΙΚΡΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΛΕΓΧΟΥ