Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή είναι πρόγραμμα διατροφής που βασίζεται σε φυτικά τυπικά παραδοσιακά προϊόντα της Μεσογείου. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή ήταν το κυρίαρχο διατροφικό μοντέλο σε παραδοσιακούς οικισμούς των νησιών και της μεσογειακής υπαίθρου, έως και τα μέσα του εικοστού αιώνα πριν την επέλαση ξενόφερτων μοντέλων διατροφής και του fast food. Η μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει παραδοσιακές μεσογειακές συνταγές και χαρακτηρίζεται:
· Από καθημερινή κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης, φρούτων λαχανικών, extra παρθένου ελαιόλαδου, οσπρίων, ξηρών καρπών, μικρής ποσότητας οίνου. Τα γλυκά καταναλώνονταν κατά τις εορταστικές περιόδους και όχι σε καθημερινή βάση
· Από συστηματική κατανάλωση παραδοσιακών γαλακτοκομικών προϊόντων από πρόβατα και κατσίκια όπως η φέτα και το γιαούρτι, σκόρδου, κρεμμυδιού αρωματικών φυτών.
· Από μέτρια κατανάλωση ψαριών, πουλερικών, αυγών
· Από ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Το κόκκινο κρέας, ήταν κυρίως συστατικό εορταστικών γευμάτων εξαιρετικών περιστάσεων (Πάσχα Χριστούγεννα). Οι άνθρωποι προτιμούσαν μάλιστα κατά τις εξαιρετικές αυτές περιστάσεις το κατσικίσιο και αρνίσιο κρέας σε αντίθεση με τις κρεοφαγικές διατροφικές επιλογές των κατοίκων της κεντρικής Ευρώπης.
Τα χαρακτηριστικά αυτά γνωρίσματα της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων όπως είναι:
1. Η αυξημένη επιρροή της θρησκείας και η συμμόρφωση σε παραδοσιακά θρησκευτικά προγράμματα νηστείας (νηστεία Τετάρτης Παρασκευής, εβδομάδα της τυροφάγου, νηστεία Μεγάλης Τεσσαρακοστής, νηστεία των Χριστουγέννων, νηστεία των Αγίων Αποστόλων, νηστεία του Δεκαπενταυγούστου, νηστεία της Παραμονής των Θεοφανείων νηστεία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, νηστεία κατά την εορτή της Αποτομής της τιμίας κεφαλής του Προδρόμου Ιωάννου, νηστεία προ της εξομολογήσεως).
2. Η μειωμένη δυνατότητα εισαγωγών από τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, χώρες με μεγάλα βοσκοτόπια, αυξημένες βροχοπτώσεις, ανεπτυγμένη κτηνοτροφία και η αυξημένη πρόσβαση στα προϊόντα της μεσογειακής γης.
3. Η ισχυρή επίδραση της παράδοσης σε συνδυασμό με την απουσία διαδικτυακών και τηλεοπτικών προϊόντων που προπαγανδίζουν έτοιμα πολυεθνικά βιομηχανοποιημένα διατροφικά προϊόντα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή συνδέεται με χαμηλότερο επίπεδο χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών που συντελεί στην δημιουργία αρτηριοσκληρυντικών πλακών στις αρτηρίες και στην αυξημένη πιθανότητα εμφάνιση καρδιακών εγκεφαλικών επεισοδίων και στυτικής δυσλειτουργίας. Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή σε μετααναλύσεις και επιδημιολογικές μελέτες συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής θνησιμότητας και συνολικής θνησιμότητας και επιπρόσθετα συνδέθηκε με μειωμένη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη καρκίνου άνοιας προβλημάτων γονιμότητας. Όλα αυτά τα δεδομένα οδήγησαν την UNESCO κατά το 2013, να εγγράψουν την μεσογειακή διατροφή στον "Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας".
Τα ακριβή αίτια που ευθύνονται για τις ευεργετικές επιδράσεις της μεσογειακής διατροφής δεν έχουν χαρτογραφηθεί πλήρως. Ωστόσο σύμφωνα με μελέτες η καλή ποιότητα ελαίων, η πλούσια τροφοδότηση του οργανισμού με πολυφαινόλες ζωτικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η αντιοξειδωτική δράση των βοτάνων έχουν σημαντικό ρόλο.
Α. Η άριστη ποιότητα ελαίων
Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (MUFAs) που βρίσκονται στις ελιές στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο (EVOO) και το n-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFA), κυρίως από ψάρια, θεωρήθηκαν υπεύθυνα για τη μακροζωία παραδοσιακών πληθυσμών της Κρήτης. Tα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που υπάρχουν στους ξηρούς καρπούς συντελούν στην ενίσχυση της καρδιαγγειακής υγείας, της εγκεφαλικής λειτουργίας, της γονιμότητας. Οι αίγες και πρόβατα, έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα μεσαίας αλυσίδας (MCFA ≤ 12 C) που είναι λιγότερο αθηρογόνα συγκριτικά με τα λιπαρά οξέα μακράς αλυσίδας (LCFA ≥ 13 C) που περιέχονται σε άλλα είδη κόκκινου κρέατος. Ο μεγαλύτερος χρόνος βόσκησης των αμνοεριφίων επίσης έχει ως αποτέλεσμα το κρέας τους να έχει υψηλότερη συγκέντρωση του ευεργετικού n-3 α-λινολενικού οξέος (ALA) σε σύγκριση με το βόειο κρέας. Η καλύτερη σύνθεση των λιπαρών των αμνοεριφίων αφορά και τα προϊόντα τους. Έτσι μια αξιοσημείωτη διαφορά στη σύνθεση του γάλακτος από αίγες και πρόβατα έναντι του αγελαδινού γάλακτος είναι τα πολύ υψηλότερα επίπεδα MCFA. Για παράδειγμα, το γάλα κατσίκας περιέχει συνήθως 15-18% MCFA σε σύγκριση με μόνο το 5-9% του αγελαδινού γάλακτος. Επίσης στις μεσογειακές χώρες, το γάλα καταναλώνεται σε μεγάλο βαθμό ως τυρί ή γιαούρτι, αντί να καταναλώνεται ωμό ή να μετατρέπεται σε βούτυρο με αποτέλεσμα την αύξηση των ευεργετικότερων για τον οργανισμό MCFA. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα από τα αμνοερίφια, όταν δεν γίνεται κατάχρηση, δεν επιδεινώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ πασχόντων από υπερβολική χοληστερίνη ενώ προάγουν το αίσθημα του κορεσμού και ελαττώνουν την ανάγκη για ζάχαρη και γλυκά, μειώνοντας την πιθανότητα προσβολής από μεταβολικό σύνδρομο και διαβήτη.
Β. Η πλούσια τροφοδότηση του οργανισμού με πολυφαινόλες ζωτικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά βότανα
Τα φρούτα και λαχανικά της Μεσογείου είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Μελέτες έχουν αναδείξει την αντικαρκινική τους δράση. Τα πλούσια σε φαινολικές ενώσεις φρούτα και λαχανικά της Μεσογείου με βάση τις έρευνες που έχουμε φαίνεται να ασκούν ανασταλτική δράση επί του πολλαπλασιασμού των κυττάρων και τη μετάσταση των όγκων και να επάγουν την απόπτωση σε διάφορους τύπους καρκινικών κυττάρων, προφυλάσσοντας από πολλά καρκινώματα όπως του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, του προστάτη, του μαστού. Συντελούν επίσης στην ρύθμιση του μεταβολισμού. Το λυκοπένιο που περιέχεται σε αφθονία στην ντομάτα αποτελεί μία από τις πιο ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες φυτικής προέλευσης. Τα βότανα, το σκόρδο και το κρεμμύδι είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, φυτοστερόλες, βιταμίνες και άλλες θρεπτικές ουσίες που ενδυναμώνουν το σώμα κατά την καταπολέμηση τοξινών και μικροβίων ενώ συντελούν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Το καλής ποιότητας κόκκινο κρασί, σε μικρές ποσότητες έχει ισχυρή καρδιοπροστατευτική δράση λόγω της ευεργετικής δράσης πολυφαινολών που περιέχονται σε αυτό.
Γ. Η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
Η κατάχρηση κόκκινου κρέατος επιφέρει αυξήσεις ουρικού οξέως, που συνδέεται με ουρική αρθρίτιδα, βλάβες και λίθους στα νεφρά. Επίσης το κρέας περιέχει κορεσμένα λιπαρά με αποτέλεσμα αυξήσεις στην χοληστερόλη του αίματος και προαγωγή της αθηρωμάτωσης των αγγείων, κακής άρδευσης ζωτικών οργάνων, στεφανιαίας νόσου, νεφρικής ανεπάρκειας, εγκεφαλικών επεισοδίων, στυτικής ανδρικής δυσλειτουργίας, πρόωρης γήρανσης. Κατά τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές μελέτες που αφορούν την δίοδο στην τροφική αλυσίδα των βιομηχανικών χημικών ουσιών, των τοξικών ουσιών από τα κατάλοιπα των βιομηχανικών αποβλήτων, των εντομοκτόνων παρασιτοκτόνων μυκητοκτόνων που χρησιμοποιούνται στην γεωργία. Πολλές από τις ουσίες αυτές είναι λιποδιαλυτές, αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό και δεν απομακρύνονται με τα ούρα του ζώου ή την αφόδευση με αποτέλεσμα να αθροίζονται στον οργανισμό όταν κάνουμε υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Επιπλέον τα προβλήματα που αφορούν το κόκκινο κρέας περιπλέκονται με την κακή ποιότητα ζωοτροφών και την ακραία βιομηχανοποίηση της κτηνοτροφίας που χαρακτηρίζουν συχνά περισσότερο την εκτροφή των βοοειδών και των χοίρων συγκριτικά με τα αμνοερίφια.
Μας κοινοποιήθηκε από Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΑΝΑΡΤΩΝΤΑΙ ME ΜΙΚΡΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΠΙΝ ΕΛΕΓΧΟΥ