Οι «ηλιόλουστες μέρες» δεν ήλθαν ακόμη…

της Σοφίας Βούλτεψη

Τέτοιες μέρες, μέρες που γιορτάζουμε την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην πατρίδα μας, η σκέψη μας τρέχει πάντα στην Κύπρο.

Ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις, τα ναυάγια στο Μον Πελεράν και στο Κραν Μοντανά, αναρωτιόμαστε πού χάθηκαν οι ελπίδες που γεννήθηκαν πριν από δύο χρόνια.

Όσοι πανηγύρισαν για την (παράνομη) «εκλογή», στις 26 Απριλίου 2015, του Μουσταφά Ακιντζί στα Κατεχόμενα (μεταξύ των οποίων και ο ΣΥΡΙΖΑ), επειδή τάχα εξελέγη ένας μετριοπαθής αριστερός πολιτικός που ειλικρινά επιθυμεί τη λύση του Κυπριακού, απλά δεν ήταν (και επομένως δεν είναι ούτε και σήμερα) να κάνουν μια στοιχειώδη πολιτική ανάλυση.

Ακόμη και ένα μικρό παιδί είναι σε θέση να γνωρίζει πως το πρόβλημα της Κατοχής στην Κύπρο δεν είναι ούτε αριστερό, ούτε δεξιό. Είναι… τουρκικό!

Δυο χρόνια μετά, οι συνομιλίες μετρούν ήδη δύο ναυάγια. Δυο χρόνια μετά μοιάζει να μας χωρίζουν αιώνες από τους πανηγυρισμούς της 19ης Απριλίου 2015, όταν οι οπαδοί του Ακιντζί πανηγύριζαν την είσοδο του αρχηγού τους στον δεύτερο γύρο των (παράνομων) «εκλογών», με το τραγούδι «Ηλιόλουστες μέρες θα έλθουν παιδιά», σε στίχους του μεγάλου Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ.

Δυο χρόνια μετά ακούγονται ανούσιες οι αναλύσεις του τύπου «ο Ακιντσί δεν κατήλθε στις εκλογές για να κάνει πολιτική καριέρα, αλλά γιατί πιστεύει στη λύση του Κυπριακού» και ότι «η πρόκριση του Μουσταφά Ακιντζί στον δεύτερο γύρο των παράνομων εκλογών συνιστά μήνυμα προς την Τουρκία για αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό».

Και όταν κάποιοι στα Κατεχόμενα πανηγύριζαν για την «κεντροαριστερή συνεργασία στα Κατεχόμενα» (όταν το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα ανακοίνωσε τη στήριξή του στον Ακιντζί), υποστηρίζοντας ότι «μια νέα εποχή για την τουρκοκυπριακή πολιτική σκηνή πρόκειται να αρχίσει με τον Ακιντζί στις 26 Απριλίου», προφανώς διατηρούσαν φρούδες ελπίδες.

Ακόμη και ο ίδιος ο Ακιντζί, μετά τις προεκλογικές και πρώτες μετεκλογικές του δηλώσεις (ότι είναι καλό που ο ίδιος και ο κ. Ανασταδιάδης κατάγονται από τη Λέμεσό), λίγο αργότερα δεν αναγνώριζε ούτε ο ίδιος τον εαυτό του. Τα ίδια άλλωστε είχαν γίνει και δέκα χρόνια νωρίτερα με την «εκλογή» του Ταλάτ.

Ποιος δεν θυμάται τον Ακιντζί να εμφανίζεται, την επομένη των «εκλογών», με ένα μεγάλο κλαδί ελιάς στο χέρι, σε μεγάλη συγκέντρωση στην πλατεία Ινονού, ενώ από την εξέδρα από την οποία μίλησε αφήνονταν δύο λευκά περιστέρια, παρουσία μάλιστα και Ελληνοκυπρίων.

Ποιος δεν τον θυμάται να λέει πως η νίκη του δεν αφορά μόνο τους Τουρκοκυπρίους, αλλά όλο τον Κυπριακό λαό.

Ποιος δεν θυμάται τον κόσμο να πανηγυρίζει με τραγούδια, νταούλια και ζουρνάδες, ακόμη και στις κατεχόμενες πόλεις της Κυρήνειας, της Αμμοχώστου, της Μόρφου.

Ίσως όχι άδικα όσον αφορά στον απλό κόσμο.

Αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο Ακιντζί είχε δηλώσει ότι οι Τουρκοκύπριοι θα διατηρήσουν «τον έλεγχο των θεσμών τους». «Θα είμαστε κύριοι στο σπίτι μας», είχε αναφωνήσει…

Την επομένη, ο Ερντογάν τον είχε ανακαλέσει στην τάξη δημοσίως. «Ο κύριος πρόεδρος δεν αντιλαμβάνεται καλά τι λέει», είπε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους, σπεύδοντας να υπενθυμίσει στον Ακιντζί τους «κανόνες του παιχνιδιού»:

«Κάθε χρόνο συμβάλλουμε με το ποσό του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στον προϋπολογισμό τους», είπε. «Πληρώσαμε βαρύ φόρο (στη βόρεια Κύπρο) και για αυτό είμαστε η μητέρα πατρίδα».

Λίγο αργότερα, Ερντογάν και Ακιντζί είχαν μια τηλεφωνική επικοινωνία «εκτόνωσης», στη διάρκεια της οποίας ο μεν Ακιντζί είπε ότι «πλέον το παιδί έχει ανάγκη να μεγαλώσει και θέλει να γίνει ο νοικοκύρης του σπιτιού του», ο δε Ερντογάν τον κάλεσε στην Άγκυρα.

Δεν ήταν η αρχή του τέλους, αλλά το… τέλος της αρχής!

Πήγαν περίπατο οι προεκλογικές δηλώσεις του Ακιντζί ότι οι σχέσεις κατεχομένων-Τουρκίας «δεν θα πρέπει να είναι ούτε σχέσεις υποταγής, ούτε σχέσεις σύγκρουσης, αλλά να είναι σχέσεις φιλικές και διπλωματικές».

Άλλωστε, στο συγχαρητήριο μήνυμα που έστειλε ο Ερντογάν, η προειδοποίηση ήταν αυστηρή: «Δεν μπορεί να υιοθετηθεί μια προσέγγιση στην εξεύρεση λύσης με κάθε κόστος»…

Στο μεταξύ, το ΚΙΔΗΣΟ του κ. Γ. Παπανδρέου είχε χαιρετίσει τη νίκη Ακιντζί, του «σοσιαλδημοκράτη που είναι γνωστός για τους αγώνες του για την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου και την πίστη του στην ανάγκη εξεύρεσης μίας κοινά αποδέκτης λύσης, προς όφελος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκύπριων», καθώς «έχει ταχθεί υπέρ μίας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και του ανοίγματος του Βαρωσίου».

Στις 29 Απριλίου, τρεις μέρες μετά την εκλογή Ακιντζί, σε δήλωσή του μετά το τέλος της τριμερούς συνάντησης στην Λευκωσία, ο κ. Τσίπρας δήλωσε:

«Η επικράτηση του κ. Ακιντζί στη ψηφοφορία της 26ης Απριλίου στα κατεχόμενα, αποτελεί ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Τη συνέχεια της οποίας παρακολουθούμε με προσοχή με την ελπίδα ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά και εποικοδομητικά στην εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και προς όφελος όλου του Κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων».

Στις 28 Μαΐου 2015, το Τμήμα εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, έκανε αναφορά στον κοινό περίπατο Αναστασιάδη – Ακιντζί στη Λευκωσία και σημείωνε: «Γνωρίζουμε ότι σε μεγάλο βαθμό το νέο σκηνικό διαμορφώθηκε μετά την εκλογική νίκη του Μουσταφά Ακιντζί και την ανάδειξή του σε ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας», προσθέτοντας πάντως ότι «σε μεγάλο βαθμό η κατάληξη των συνομιλιών εξαρτώνται από τις τελικές πολιτικές της Άγκυρας».

Στις 26 Μαΐου 2015, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου δήλωνε πως «δεν είναι η ώρα για συζήτηση του θέματος των εγγυήσεων».

Περίπατοι, συναυλίες, παραστάσεις

Είχε προηγηθεί, στις 23 Μαΐου, ο κοινός περίπατος Αναστασιάδη – Ακιντζί στους δρόμους της κατεχόμενης και της ελεύθερης Λευκωσίας, που κατέληξε στο Buyuk Han, το Μεγάλο Χάνι, όπου ήπιαν καφέ και λεμονάδα και μετά σε ένα καφενεδάκι της ελεύθερης Λευκωσίας για ζιβανία. «Μαζί διαμορφώνουμε το μέλλον», είχε γράψει στο twitter ο κ. Αναστασιάδης. «Είναι μια σημαντική μέρα για την Κύπρο», είχε δηλώσει ο κ. Ακίντζί.

Ποιος δεν θυμάται, άλλωστε, ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι εργαζόμενοι γιόρτασαν την εργατική Πρωτομαγιά του 2015 σε κοινή εκδήλωση στο γήπεδο της «Τσετίν Καγιά», στη «νεκρή» ζώνη της Λευκωσίας.

Και ποιος δεν θυμάται τα εγκαίνια, με παράσταση με αποσπάσματα από τον «Οθέλλο» του Σαίξπηρ, με τη συμμετοχή Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων ηθοποιών, μετά την αναστήλωση του θρυλικού πύργου του Μαυριτανού στρατηγού, στις 2 Ιουλίου 2015, στα επιβλητικά και γραφικά τείχη της κατεχόμενης Αμμοχώστου.

Στις 29 Ιουλίου, στον μεσαιωνικό πύργο του Οθέλλου, δόθηκε συναυλία κάτω από το φως του φεγγαριού, παρουσία Αναστασιάδη και Ακιντζί, που μπήκαν στον χώρο με μουσική υπόκρουση το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι «Τηλλυρκώτισσα». Εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι είχαν κατακλύσει τον χώρο. Μαζί τους και ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ, Έσπεν Άιντα, οι διαπραγματευτές, Οζντίλ Ναμί και Ανδρέας Μαυρογιάννης, ξένοι διπλωμάτες και εκπρόσωποι ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών κομμάτων.

Ρίγη συγκίνησης προκάλεσε η απαγγελία του ποιήματος «Εις την Κύπρο» του μεγάλου Κύπριου ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη (1849-1917), καθώς και η στιγμή που όλοι μαζί σιγοτραγούδησαν το πολύ αγαπημένο κυπριακό παραδοσιακό τραγούδι: «Το γιασεμί στην πόρτα σου, γιασεμί μου...».

Στο τέλος της συναυλίας, Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί, ανέβηκαν στην εξέδρα για να ευχαριστήσουν μουσικούς και ερμηνευτές. Όλοι μαζί έδωσαν τα χέρια, τα σήκωσαν ψηλά και χαιρέτισαν το κοινό, το οποίο τούς καταχειροκρότησε. «Η Κύπρος είναι η πατρίδα μας, είτε είναι Λεμεσός, είτε Αμμόχωστος δεν κάνει καμία διαφορά», δήλωσε ο Ακιντζί.

Είχε προηγηθεί, στις 9 Ιουνίου 2015, η θεατρική διασκευή του ποιήματος της λογοτέχνη και δημοσιογράφου, Φαϊζέ Οζντεμίρτσιλερ «Κύπρος: Πικράθηκα στα ελληνικά, πληγώθηκα στα τουρκικά», την οποία παρακολούθησαν μετά συζύγων στο θέατρο «Ριάλτο» στη Λεμεσό, Αναστασιάδης και Ακιντζί.

Στο μεταξύ, Αναστασιάδης και Ακιντζί ανακοίνωναν νέα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και οι συναντήσεις τους ανέβαζαν το θερμόμετρο της αισιοδοξίας – κάτι που καταγραφόταν και στις δημοσκοπήσεις.

Ενόψει της έναρξης των διαπραγματεύσεων, στις 15 Μαΐου 2015, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς επισκέφθηκε την Άγκυρα και συναντήθηκε, στις 12 Μαΐου, με τον ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Στις δηλώσεις του, ο κ. Κοτζιάς είχε πει ότι ο ίδιος και ο Τσαβούσογλου θέλουν να λύσουν το Κυπριακό, έκανε αναφορά σε «μία Κύπρο χωρίς εγγυήτριες δυνάμεις, που να διασφαλίζει όμως το μέλλον και την αίσθηση ότι οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι είναι κύριοι φίλοι της Ελλάδας και της Τουρκίας», είπε ότι «είναι καλή ευκαιρία και η εκλογή του κ. Ακιντζί», ο οποίος «είναι ένας άνθρωπος που κρατάει ακόμα, αυτά τα στοιχεία που λέγαμε παλιά της “κυπριακής συνείδησης”».

Και βέβαια, ο κ. Κοτζιάς είπε πως «οι δύο χώρες είναι τυχερές που έχουν αυτούς του Πρωθυπουργούς. Ανοιχτοί στα καινούργια και στις ανάγκες του 21ου αιώνα». Και επίσης:

«Η αίσθηση που έχω αποκομίσει είναι ότι ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας, ο κ. Νταβούτογλου και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, κ. Τσίπρας έχουν αυτό που λέμε «καλή χημεία». Είναι νέοι άνθρωποι με δημιουργική σκέψη, με αντίληψη του διεθνούς περιβάλλοντος και των συμφερόντων των δύο κρατών. Γι’ αυτό με μεγάλη χαρά θα έρθει ο κ. Τσίπρας στην Τουρκία για να συζητήσουν όλα τα ζητήματα που χρειάζονται προώθηση και κατανόηση».

Η μεταστροφή φάνηκε γρήγορα. Πριν ακόμη κι’ από την συνάντησή του με τον Ερντογάν (6 Μαΐου 2015), ο κ. Ακιντζί, δήλωνε (στις 2 Μαΐου), σχολιάζοντας δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, ότι «οι εγγυήσεις δεν μπορούν να τερματιστούν μονομερώς με δήλωση της Ελλάδας, διότι βασίζονται σε διεθνείς συμφωνίες», καθώς «υπάρχουν πέντε συνομιλητές γι` αυτό το θέμα: η Τουρκία, η Ελλάδα, η Βρετανία, η νότια Κύπρος και η "Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου"» - λες και το 1960, όταν συνήφθη η Συνθήκη Εγγυήσεως, υπήρχε κατεχόμενη Κύπρος!

Είπε επίσης ότι «δεν έχει κανένα νόημα να το λέει αυτό μονομερώς η Ελλάδα. Επιπλέον είναι ένα θέμα που δεν είναι στην ημερήσια διάταξή μας. Η ασφάλεια της Κύπρου με το δικαίωμα της εγγύησης της Τουρκίας έχει άμεση σχέση».

Και στις 4 Μαΐου, είχε πει πως «οι εγγυήσεις δεν είναι από τα κρίσιμα ζητήματα αυτή τη στιγμή».

Επομένως, τα θέματα ήταν συγκεκριμένα και ξεκάθαρα από τότε…

Φάνηκε και από τις δηλώσεις Ερντογάν, όταν, στις 20 Ιουλίου 2015, μετέβη τα Κατεχόμενα για να παρακολουθήσει την παρέλαση του τουρκικού στρατού στο κατεχόμενο τμήμα της Λευκωσίας, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 41 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

«Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί», επεσήμανε, προσθέτοντας ωστόσο ότι με την ιδιότητα της «μητέρας πατρίδας» η Τουρκική Δημοκρατία είναι δίπλα στην «μικρή πατρίδα», δηλαδή την «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου».

Μετά από όλα αυτά, διερωτάται κανείς ποια ήταν η προετοιμασία όσον αφορά στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων ώστε να μην πηγαίνουμε από ναυάγιο σε ναυάγιο…


Σοφία Βούλτεψη