Ανθεκτικά στα αντιβιοτικά τα μικρόβια: Οι νεκροί ξεπερνούν τον ετήσιο αριθμό θανάτων από AIDS ή ελονοσία

Σημαντική αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο αποτελεί η μικροβιακή αντοχή (AMR), ξεπερνώντας τον ετήσιο αριθμό θανάτων από AIDS ή ελονοσία, σύμφωνα με την πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση της μικροβιακής αντοχής που έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα.

Πρόσφατη δημοσίευση στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «Lancet» αναφέρει ότι περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους παγκοσμίως από βακτηριακές λοιμώξεις λόγω αντοχής στα αντιβιοτικά. Η εκτίμηση των παγκόσμιων θανάτων από μικροβιακή αντοχή βασίζεται σε ανάλυση 204 χωρών από μία ομάδα διεθνών ερευνητών, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον των ΗΠΑ.

Τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη συγκεκριμένη μελέτη είναι εντυπωσιακά: Το 2019, οι θάνατοι 4,95 εκατομμυρίων ανθρώπων συσχετίστηκαν με ανθεκτικές στα φάρμακα βακτηριακές λοιμώξεις ενώ 1,27 εκατομμύρια θάνατοι προκλήθηκαν άμεσα από τη μικροβιακή αντοχή. Οι φτωχότερες χώρες πλήττονται περισσότερο λόγω υψηλού ποσοστού λοιμώξεων και της μειωμένης πρόσβασης στα αντιβιοτικά, ωστόσο η μικροβιακή αντοχή απειλεί την υγεία όλων μας.

Η πανδημία θα μπορούσε να επιταχύνει το πρόβλημα

Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελένη Κορομπόκη και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ) αναφέρουν ότι η επείγουσα ανάπτυξη νέων φαρμάκων αλλά και λελογισμένη χρήση των διαθέσιμων αντιβιοτικών είναι απαραίτητες για την προστασία από την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής.

Η κατάχρηση αντιβιοτικών, τα τελευταία χρόνια, για ήπιες λοιμώξεις οδηγεί σε μειωμένη αποτελεσματικότητα έναντι των σοβαρών λοιμώξεων. Οι άνθρωποι πεθαίνουν από κοινές, προηγουμένως θεραπεύσιμες λοιμώξεις, επειδή τα βακτήρια που τις προκαλούν έχουν γίνει -πλέον- ανθεκτικά στη θεραπεία. Η πανδημία COVID-19 θα μπορούσε ακόμη και να επιταχύνει το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής λόγω κατάχρησης αντιβιοτικών και παρατεταμένης παραμονής στα νοσοκομεία. Αυτό το γεγονός απαιτεί να κλιμακωθούν, επειγόντως, οι δράσεις για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, όπως σημειώνουν οι δύο επιστήμονες.

Αξιωματούχοι Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου προειδοποίησαν, πρόσφατα, ότι η μικροβιακή αντοχή είναι μία «κρυφή πανδημία» που θα μπορούσε να προκύψει μετά την Covid-19, εάν δεν χορηγούνται συνετά τα αντιβιοτικά.

Σαφές το μήνυμα για άμεση δράση

Ο καθηγητής Chris Murray, από το Ινστιτούτο Αξιολόγησης της Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, τονίζει ότι τα νέα δεδομένα αποκάλυψαν την πραγματική κλίμακα του προβλήματος παγκοσμίως και ήταν ένα σαφές μήνυμα για άμεση δράση εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το μείζον ζήτημα της μικροβιακής αντοχής. Άλλοι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι απαραίτητη η καλύτερη παρακολούθηση των επιπέδων αντοχής σε διαφορετικές χώρες και περιοχές.

Ο Δρ Ramanan Laxminarayan, από το Κέντρο Οικονομικών και Πολιτικών Υγείας, στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι οι παγκόσμιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής πρέπει να αυξηθούν σε επίπεδα που δαπανώνται για άλλες ασθένειες. Οι δαπάνες θα πρέπει να κατευθύνονται αρχικά για την πρόληψη των λοιμώξεων, διασφαλίζοντας ότι τα υπάρχοντα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται κατάλληλα και συνετά, αλλά και στην ανάπτυξη νέων αντιβιοτικών.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι εθνικοί ηγέτες έχουν -πλέον- την υποχρέωση να μεταφέρουν το ζήτημα της μικροβιακής αντοχής σε υψηλότερη θέση στις πολιτικές ατζέντες τους. Θα πρέπει να επιταχυνθούν οι ερευνητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κενών στη γνώση και την καινοτομία και για την ενημέρωση των πολιτικών υγείας και της κλινικής πρακτικής. Πάνω απ’ όλα, η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά πρέπει να θεωρηθεί παγκόσμιο ζήτημα, το οποίο χρειάζεται ένα συνεκτικό σχέδιο με μία ενιαία προσέγγιση πολιτικών υγείας.