Ένταξη των πανεπιστημιακών ανασκαφών στις χρηματοδοτούμενες δράσεις του ΕΣΠΑ και της ΓΓΕΤ

Ερώτηση κατέθεσε προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Α. Λοβέρδο ο βουλευτής Σερρών κ. Μάρκος Μπόλαρης, προκειμένου να ενταχθούν οι πανεπιστημιακές ανασκαφές στις χρηματοδοτούμενες δράσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και στους δυνητικούς δικαιούχους ευρωπαϊκών κονδυλίων, που αφορούν στην προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης

ΕΡΩΤΗΣΗ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ: Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Α. Λοβέρδο

ΘΕΜΑ: «Ένταξη των πανεπιστημιακών ανασκαφών στις χρηματοδοτούμενες δράσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και στους δυνητικούς δικαιούχους ευρωπαϊκών κονδυλίων, που αφορούν στην προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς»

Στις 27.03.2012 η Ευρωβουλευτής κα. Χρυσούλα Παλιαδέλη, Καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα, κατέθεσε επιστολή στους αρμόδιους Υπουργούς Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Πολιτισμού και Τουρισμού και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, με την οποία ζητούσε να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου οι πανεπιστημιακές ανασκαφές να περιλαμβάνονται ως δυνητικοί δικαιούχοι ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ και των Διαρθρωτικών Ταμείων στις προκηρύξεις που αφορούν στην προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως επίσης και να ενταχθούν στον κατάλογο των δράσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.

Η επιστολή είναι η ακόλουθη:

EUROPEAN  PARLIAMENT

MEMBER OF THE EUROPEAN PARLIAMENT

Προς τους

κ. Άννα Διαμαντοπούλου, Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Παύλο Γερουλάνο,Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού

κ. Γεώργιο Μπαμπινιώτη, Υπουργό Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

Βρυξέλλες, 27 Μαρτίου 2012

Αξιότιμοι κυρία και κύριοι Υπουργοί

Λαμβάνοντας υπόψη:

1. τη μεγάλη διαθεσιμότητα κοινοτικών πόρων  για την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάςστην Ελλάδα, που  σύμφωνα με τον Επίτροπο Περιφερειακής Ανάπτυξης  Γ. Χαν  "από το κονδύλιο των 483εκατομμυρίων ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία έχει μέχρις στιγμής απορροφήσει το 20 %",

2. τη  διαπίστωση ότι  η διαχείρισn των  κονδυλίων  αυτών   σε  ελληνικό  επίπεδο υπάγεται  στο ΥπουργείοΠολιτισμού και  απορροφάται  αποκλειστικά από   τις Υπηρεσίες του,

3. το  γεγονός ότι οι  πανεπιστημιακές ανασκαφές  (που  υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας,  Θρησκευμάτωνκαι Δια Βίου Μάθησης  και χρηματοδοτούνται για τη διενέργειά  τους   από   τους   τακτικούς   προϋπολογισμούς των  ΑΕΙ,   αλλά αδειοδοτούνται και εποπτεύονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού),αποτελούν ένα σημαντικό  πεδίο  επιστημονικής έρευνας, στην  οποία ασκούνται προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί Φοιτητέςπολλών ειδικοτήτων,

4.  την  συνεχιζόμενη  εμμονή   της  Εuρωπαϊκής Ένωσης  να  μην  αναγνωρίζει   ως αυτόνομη την έρευνα τωνανθρωπιστικών σπουδών, και επομένως να τη χρηματοδοτεί μόνον στο πλαίσιο της διεπιστημονικότητας,

Παρακαλώ για τις δικές σας ενέργειες προκειμένου:

1.   μέρος των  κονδυλίων  του  ΕΣΠΑ, αλλά  και των Διαρθρωτικών  Ταμείων, να περιλαμβάνουν ως δυνητικούςδικαιούχους στις προκηρύξεις τους και τις πανεπιστημιακές ανασκαφές, σε ό,τι αφορά στην προστασία και τηνανάδειξη  των ευρημάτων τους, όπως  επιβάλλεται από τον Ν. 3028/2002,

2.   να ενταχθεί  η ανασκαφική  έρευνα  των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στον κατάλογο των δράσεωντης Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας του ΥΠΔΒΜΘ,   ώστε   να  είναι  δυνατή   η  διεκδίκηση  κονδυλίων  που   αφορούν  στη διεξαγωγή  της, ως  μέρος  μιας εκπαιδευτικής  διαδικασίας  που  όχι μόνον προετοιμάζει επαγγελματικά  τους μελλοντικούς αρχαιολόγους, αλλά προωθεί  την έρευνα  και τηδιεπιστημονικότητα  και προβάλλει  την πολιτιστική μας  κληρονομιά στους ξένους φοιτητές που μετέχουν σ’αυτήν.

Από τη μεριά μου, με την ιδιότητα του ευρωβουλευτή, σας διαβεβαιώνω ότι  πέραν της  πετυχημένης έκβασης  για  τη  θεσμοποίηση  του  Σήματος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής  Κληρονομιάς, σε  έκθεση  της  Ευρωπαϊκής Επιτροπής  στην  οποίαν ήμουν εισηγήτρια, έχω ξεκινήσει εκστρατεία στο Ευρωκοινοβούλιο:

1. για την ένταξη και τη χρηματοδότηση στο πρόγραμμα Horizon 2020 δράσεων που αφορούν στην ευρωπαϊκήπολιτιστική κληρονομιά

2.    για την χρηματοδότηση  από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας, δράσεων  που σχετίζονταιμε τις ανθρωπιστικές σπουδές, στο πλαίσιο του ορισμού  μου ως εισηγήτριας σε δύο εκθέσεις   της ΕυρωπαϊκήςΕπιτροπής για την Τροποποίηση  του  Κανονισμού του  και τη Στρατηγική του για την επόμενη επταετία.

Εκτιμώ πως  με τις  συντονισμένες  προσπάθειές μας,  όπως  περιγράφηκαν παραπάνω, οι  ανθρωπιστικέςσπουδές  γενικότερα,  και οι πανεπιστημιακές ανασκαφές ειδικότερα θα έχουν τρόπους να διεξαγάγουν μεευπρέπεια και κυρίως να προβάλουν  αποτελεσματικά τα πορίσματα των ερευνών τους και να αναδείξουν, ισότιμαμε τις Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΤ, τα ευρήματα  και τα μνημεία που φέρουν  στο Φως.

Με τη ελπίδα πως θα ανταποκριθείτε στο κάλεσμα και με τη διαβεβαίωση  ότι είμαι στη διάθεσή  σας για κοινήδράση.

Μειδιαίτερη εκτίμηση

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΠΑΛΙΑΔΕΛΗΚαθηγήτρια Αρχαιολογίας στο Α.Π.Θ.

Διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα

Ευρωβουλευτής

Λαμβάνοντας υπόψη ότι:

Ι. Η αρχαιολογική έρευνα στον ελληνικό χώρο επιτελείται:

·        με τη μορφή κυρίως σωστικών ανασκαφών, από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο πλαίσιο οικοδομικών αδειών ή δημόσιων έργων, 

·        με τη μορφή κυρίως συστηματικών ανασκαφών, από τα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας.

ΙΙ. Η πανεπιστημιακή αρχαιολογική έρευνα στον ελλαδικό χώρο:

·        εντάσσεται, ως εκπαιδευτική διαδικασία, στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων

·        εγκρίνεται και αδειοδοτείται από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με βάση τις διατάξεις του Ν. 3028/2002 «Περί Αρχαιοτήτων»

·        χρηματοδοτείται από τον τακτικό προϋπολογισμό των Α.Ε.Ι. και/ή τους Ειδικούς Λογαριασμούς τους,

·        μετέχει (στο πλαίσιο της διεπιστημονικότητας) στη διεκδίκηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων

·        μπορεί εν δυνάμει να υποστηρίζεται από ιδιώτες.

ΙΙΙ. Η πανεπιστημιακή  αρχαιολογική έρευνα στον ελλαδικό (όπως και στον διεθνή χώρο)

·        διενεργείται υπό τη διεύθυνση πανεπιστημιακών αρχαιολόγων, με μακρά ερευνητική εμπειρία και διεθνές επιστημονικό κύρος,

·        περιλαμβάνεται στα προγράμματα σπουδών των Τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας,

·        αξιοποιείται για την πρακτική άσκηση των μελλοντικών αρχαιολόγων,

·        ασκεί προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές άλλων ειδικοτήτων, σε νέα πεδία έρευνας και τεχνολογίας,

·        αποτελεί ένα σημαντικό ερευνητικό πεδίο των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας,

·        παράγει σημαντικό επιστημονικό έργο με διεθνή αντίκτυπο στο πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών,

·        μετέχει σε διεθνή και παγκόσμια συνέδρια και επιστημονικές συναντήσεις

·        δημοσιεύει σε έγκυρα επιστημονικά της ημεδαπής και του εξωτερικού

·        προσφέρει πλούσιο υλικό για μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες,

·        πρωτοπορεί στον τομέα της διεπιστημονικότητας, καθώς αξιοποιεί τις θετικές επιστήμες στη σφαιρική αντιμετώπιση του αρχαιολογικού ευρήματος.

IV. Η πανεπιστημιακή αρχαιολογική έρευνα:

·        αντιπροσωπεύει, ως προς τη μεθοδολογία της, το πλησιέστερο προς τις θετικές επιστήμες, πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνεται αυτόνομα στους δυνητικούς δικαιούχους κονδυλίων της Γ.Γ.Ε.Τ. παρά μόνον εφόσον μετέχει σε προτάσεις άλλων θετικών επιστημών.

·        υποχρεούται, από το Ν. 3028/2002 «Περί Αρχαιοτήτων» να προστατέψει, να συντηρήσει και να αναδείξει τα κινητά και μη κινητά της ευρήματα. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνεται στους δυνητικούς δικαιούχους σε προκηρύξεις κονδυλίων του ΕΣΠΑ για την προστασία, και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τα οποία διαχειρίζεται αποκλειστικά και μόνον το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

V. Στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία 2014-2020, αναδεικνύονται -μεταξύ άλλων- ως προτεραιότητες έρευνας και καινοτομίας στον τομέα του Τουρισμού και οι εξής:

- Ενίσχυση της έρευνας σε επιλεγμένες επιστημονικές περιοχές (π.χ. ανθρωπιστικές επιστήμες, κλασσικές σπουδές, λογοτεχνία, κλασσικές τέχνες, ιστορία), με στόχο την συμβολή τους στον πολιτιστικό τουρισμό (π.χ. δημιουργία περιεχομένου)

- Ανάδειξη της καινοτομίας στην διασύνδεση της τουριστικής εμπειρίας με τον πολιτισμό, με ενίσχυση συναφών δραστηριοτήτων όπως π.χ. η συντήρηση πολιτισμικού αποθέματος (μνημεία, εικονογραφία κλπ) και η δημιουργική βιομηχανία. Ανάπτυξη καινοτόμων πρακτικών για την διασύνδεση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με την τουριστική εμπειρία. Ενσωμάτωση της ανάδειξης της αρχαίας ελληνικής σκέψης στις επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων.

 - Ενίσχυση της καινοτομίας στην ανάδειξη της τουριστικής εμπειρίας, με διασύνδεση της ιστορικής τεκμηρίωσης με τα συμπλέγματα τουρισμού - πολιτισμού/τουρισμού-περιβάλλοντος και τουρισμού αγροδιατροφής.

- Ενίσχυση καινοτόμων μεθόδων και πρακτικών για την διασύνδεση της Αρχαιολογικής Έρευνας με τον πολιτιστικό τουρισμό (σύνδεση με επισκέψιμες ανασκαφές ως τύπο πολιτιστικού τουρισμού).

είναι περισσότερο από επιβεβλημένο για το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων γενικότερα και τη Γ.Γ.Ε.Τ.ειδικότερα: 

·        να συμπεριλάβει την πανεπιστημιακή αρχαιολογική έρευνα, ως αυτόνομο ερευνητικό πεδίο στις δράσεις τηςΓ.Γ.Ε.Τ.

·        να υποστηρίξει με κάθε δυνατό τρόπο τις πανεπιστημιακές αρχαιολογικές δράσεις, ως αναπόσπαστο τμήμα του ερευνητικού έργου που παράγεται από τα ΑΕΙ,

·        να  εγγράψει τις πανεπιστημιακές ανασκαφές στους δυνητικούς δικαιούχους ευρωπαϊκών προγραμμάτων που αφορούν στην έρευνα,

·        να διεκδικήσει για τις πανεπιστημιακές ανασκαφές μέρος από τα κονδύλια για την προστασία, τη συντήρηση και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, που μέχρις στιγμής διεκδικεί κατ’ αποκλειστικότητα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και οι Υπηρεσίες του.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα ανωτέρω, ερωτάσθε κύριε Υπουργέ:

- Προτίθεστε να προβείτε στις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να ενταχθούν οι πανεπιστημιακές ανασκαφές:

α) στις χρηματοδοτούμενες δράσεις της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, ως τομείς βασικής έρευνας και παραγωγής γνώσης που σχετίζονται με τον πολιτισμό και τον τουρισμό, καθώς και

β) στους δυνητικούς δικαιούχους ευρωπαϊκών κονδυλίων που αφορούν στην προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, δεδομένου μάλιστα ότι η διεκδίκηση μέρους των κονδυλίων που απορροφά αποκλειστικά και μόνον μέχρι σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, θα ανεβάσει την απορροφητικότητα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων σε ευρωπαϊκά κονδύλια.

Ο ερωτών Βουλευτής

Μάρκος Μπόλαρης