Η αινιγματική ιστορία των «Χόμπιτ»: Γιατί είχαν μικρό εγκέφαλο αλλά μεγάλη νοημοσύνη

Αποκαλύπτεται το μυστήριο των «Χόμπιτ» της Flores: Γιατί ο Homo floresiensis είχε τόσο μικρό εγκέφαλο αλλά εντυπωσιακή νοημοσύνη. Νέα έρευνα δείχνει ότι ο «νησιωτικός νανισμός» και βιολογικοί παράγοντες κρύβουν την απάντηση.

Περίπου πριν από 60.000 χρόνια, το νησί Flores στην Ινδονησία φιλοξενούσε έναν παράξενο, μικροσκοπικό ανθρωποειδή: τον Homo floresiensis, γνωστό και ως «Χόμπιτ». Η ανακάλυψή του το 2004 προκάλεσε σοκ στους επιστήμονες, καθώς η μικρή αυτή ανθρωποειδής μορφή παραβίαζε έναν βασικό κανόνα της εξέλιξης: ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μεγάλωνε με το πέρασμα του χρόνου.

Παρά το γεγονός ότι συνυπήρχε με πιο εξελιγμένους ανθρωποειδείς όπως οι Νεάντερταλ και ο Homo sapiens, ο εγκέφαλος των Χόμπιτ ήταν μόλις το ένα τρίτο του δικού μας, συγκρίσιμο με αυτόν ενός χιμπατζή. Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι ήταν σε θέση να κατασκευάζουν εργαλεία και να χρησιμοποιούν φωτιά.

Οι μικροί φρονιμίτες που έλυσαν το μυστήριο

Οι επιστήμονες στράφηκαν στα δόντια των Χόμπιτ, καθώς υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στο μέγεθος της τρίτης γομφίου (φρονιμίτη) και τον όγκο του εγκεφάλου. Η νέα έρευνα αποκάλυψε ότι οι φρονιμίτες των Χόμπιτ ήταν μικροί – παρόμοιοι με αυτούς των Νεάντερταλ. Αυτό υποδηλώνει ότι, κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης, οι Χόμπιτ ήταν «προγραμματισμένοι» να έχουν μεγαλύτερους εγκεφάλους, αλλά κάτι σταμάτησε την ανάπτυξη μετά τη γέννηση.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η εξήγηση βρίσκεται στο φαινόμενο του νησιωτικού νανισμού, όπου η περιορισμένη διαθεσιμότητα πόρων και η απουσία μεγάλων θηρευτών σε ένα απομονωμένο νησί ευνοούν τη μείωση του μεγέθους του σώματος.

Η βιολογική εξήγηση πίσω από το φαινόμενο

Η μελέτη υποστηρίζει ότι η μείωση στο μέγεθος του σώματος και του εγκεφάλου των Χόμπιτ οφείλεται σε χαμηλά επίπεδα μιας ανάπτυξης ορμόνης που ονομάζεται IGF-1 μετά τη γέννηση. Αυτό σημαίνει ότι οι Χόμπιτ μπόρεσαν να διατηρήσουν υψηλή νοημοσύνη παρά το μικρό μέγεθος εγκεφάλου και σώματος.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Annals of Human Biology και ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης, θέτοντας ερωτήματα για το πώς περιβάλλον και βιολογία διαμόρφωσαν τον Homo floresiensis.