Πώς εξαφανίστηκε μια λίμνη στην Αργεντινή στο μέγεθος της Νέας Υόρκης

Η ξηρασία και η κακοδιαχείριση έχουν μετατρέψει τη λίμνη Colhué Huapí σε στέπα και τώρα είναι σε εξέλιξη ένας αγώνας δρόμου για να σωθεί η «αδερφή» λίμνη από την ίδια μοίρα

Στα άνυδρα οροπέδια της νότιας-κεντρικής Αργεντινής, σύννεφα σκόνης αναδύονται από τα ανατολικά, από τα απομεινάρια αυτού που κάποτε ήταν λίμνη στο μέγεθος της Νέας Υόρκης.

Στα δυτικά, η λίμνη Musters, μια βασική πηγή νερού για την περιοχή, αντέχει ακόμα.

Σύμφωνα με γεωπόνο και ερευνήτρια στο Εθνικό Ινστιτούτο Γεωργικής Τεχνολογίας (INTA) που παρακολουθεί και εργάζεται στην περιοχή για τουλάχιστον 20 χρόνια, αν αν δεν γίνει τίποτα για τη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων, η εξαφάνιση και των δύο λιμνών θα είναι μη αναστρέψιμη.

Οι λίμνες Colhué Huapí και Musters ήταν πάντα η ψυχή των αγροτών και των κατοίκων της περιοχής.

Ωστόσο, η λίμνη Colhué Huapí, ένα ρηχό σώμα νερού που κάποτε εκτεινόταν σε σχεδόν 800 τετραγωνικά χιλιόμετρα, έχει σχεδόν εξαφανιστεί μετά από χρόνια ξηρασίας και αποφάσεων διαχείρισης των υδάτων που ελήφθησαν με περιορισμένους πόρους. Η «αδελφή» της, η λίμνη Musters, βρίσκεται μόλις λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα. Έχει τη μισή επιφάνεια, αλλά σχεδόν έξι φορές το βάθος που είχε κάποτε η λίμνη Colhué Huapí, αλλά και αυτή συρρικνώνεται.

Η λεκάνη απορροής του ποταμού Senguer και οι δύο κύριες λίμνες της βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των ανησυχιών των κατοίκων και των αξιωματούχων της επαρχίας Chubut, καθώς δεκαετίες ξηρασίας, καταρρέουσες υποδομές και περιορισμένοι πόροι δημιούργησαν κρίση νερού στην περιοχή.

Καθώς περισσότερες από τις μισές λίμνες του κόσμου συρρικνώνονται, σύμφωνα με μια μετα-μελέτη του 2023 που δημοσιεύθηκε στο Science, οι άνθρωποι στη λεκάνη απορροής του ποταμού Senguer αναζητούν λύσεις για την απερήμωση στην περιοχή τους εδώ και δεκαετίες. Οι κλιματικές προβλέψεις δείχνουν ότι η παροχή νερού απειλείται σε όλα τα μέτωπα.

Η απώλεια της λίμνης Colhué Huapí είναι αποτέλεσμα μιας ιστορίας αποφάσεων διαχείρισης σε μια χαμένη μάχη για την προστασία της στάθμης των υδάτων στη λίμνη Musters, η οποία χρησιμεύει ως δεξαμενή για την περιοχή.

Μια έκθεση του 2022 από την εθνική εκπρόσωπο για το Chubut, Ana Clara Romero, ανέφερε την κλιματική έκτακτη ανάγκη, τη μείωση του χιονιού και των βροχοπτώσεων και τα ελαττωματικά υδραγωγεία ως την προέλευση της κρίσης.

Εκτός από τις αλλαγές στις βροχοπτώσεις και τη μέση θερμοκρασία, η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει αλλαγές στη συχνότητα, την ένταση, τη χωρική έκταση και τη διάρκεια των ακραίων φαινομένων. Σε αυτό το πλαίσιο, όλοι οι δείκτες καθορίζουν δυσμενείς κλιματικές προοπτικές, επομένως κανένας ορίζοντας δεν θα βελτιώσει τις πιθανότητες βροχής και οι ξηρασίες απέχουν πολύ από το να αντιστραφούν, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα», αναφέρει η έκθεση.

Περιστασιακά, οι καιρικές διακυμάνσεις συγκαλύπτουν αυτές τις συστημικές αλλαγές. Στα τέλη του 2023, η βροχή από το Ελ Νίνιο έφερε ανακούφιση στην περιοχή. Τον Νοέμβριο του 2023, ο ποταμός Senguer και η λίμνη Musters βρίσκονταν στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών. Αλλά η μείωση του χιονιού από τις Άνδεις - έως και 45% μέχρι τα μέσα του αιώνα, σύμφωνα με τη NASA - δείχνει ότι η αναστολή είναι προσωρινή και οι αξιωματούχοι το γνωρίζουν.

Το επαρχιακό ινστιτούτο υδάτων (IPA) για το Chubut πιέζεται για πόρους στις προσπάθειές του να αλλάξει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι χρησιμοποιούν το νερό στην περιοχή.

Και μετά από χρόνια συνεργασιών, συναντήσεων, έρευνας και δημόσιας πίεσης, το IPA ανακοίνωσε τη μεγάλη λύση υποδομής του: ένα φράγμα.

Το Azud Lago Fontana είναι ένα υδροηλεκτρικό φράγμα που σχεδιάζεται 322 χιλιόμετρα από τις λίμνες, στον ποταμό Senguer.

Το κόστος του έργου εκτιμάται σε σχεδόν 3 δισεκατομμύρια πέσος Αργεντινής. Ο ιστότοπος δημόσιων έργων της Αργεντινής προτείνει ημερομηνία ολοκλήρωσης το 2025, αλλά, μέχρι στιγμής, δεν έχει διατεθεί χρηματοδότηση, ούτε έχει γίνει καμία φυσική εργασία στο φράγμα.