TikTok: «Είναι ντροπιαστικό πόσο λίγα γνωρίζουμε» για το πώς επιδρά στην ψυχική υγεία

Είναι η εφαρμογή που έδωσε το όνομά της σε μια ολόκληρη γενιά, καθώς πολλοί αποκαλούν την Gen Z ως «Γενιά του TikTok». Κι όμως, παρά την επιτυχία της, λίγα χρόνια μετά το λανσάρισμά της, πολλοί προειδοποιούν ότι οι κίνδυνοι από τη χρήση της δεν είναι ακόμη γνωστοί.

Οι επιστήμονες παραδέχονται ότι ελάχιστα γνωρίζουμε για τις επιδράσεις του TikTok στις συνήθειες και την ψυχική μας υγεία. «Είναι ντροπιαστικό που γνωρίζουμε τόσα λίγα» παραδέχεται ο Φίλιπ Λόρεντς Σπριν, του Ινστιτούτου Max Planck του Βερολίνου, μιλώντας για πρόβλημα. Κι αυτό επειδή σχεδόν 6 στους 10 εφήβους δηλώνουν καθημερινοί χρήστες της εφαρμογής.

Ερωτήματα για τον αλγόριθμο

Το TikTok προκαλεί ερωτήματα για τις επιπτώσεις του στην ψυχική υγεία λόγω του διαφορετικού τρόπου λειτουργίας του. Κι αυτό επειδή βελτιστοποιεί σε μεγάλο περιεχόμενο για λεπτά και ώρες προβολής, αντί να δίνει προτεραιότητα σε μετρήσεις όπως τα κλικ και η αφοσίωση, που προτιμούσαν οι περισσότερες πλατφόρμες. Για τον σκοπό αυτό έχει αναπτυχθεί συγκεκριμένος αλγόριθμος. Οι επιπτώσεις στον εγκέφαλο είναι άγνωστες.

Σύμφωνα με μελέτες, όταν στην αρχική σελίδα το χρονολογικό περιεχόμενο υποχωρεί για χάρη του προτεινόμενου, τότε ο αλγόριθμος επιτρέπει πιο ακραίες απόψεις και παρακινεί τους χρήστες να μοιραστούν περιεχόμενο που προσελκύει περισσότερο την προσοχή. Ήδη, τα προηγούμενα χρόνια το μέσο έγινε στόχος έρευνας για επικίνδυνα challenge που εμφάνιζε ο αλγόριθμος.

Παράλληλα, το TikTok φαίνεται να είναι γρηγορότερο από κάθε εφαρμογή στο να εντοπίζει τα ενδιαφέροντα κάθε χρήστη. Ιδιαίτερο προβληματισμό δημιουργούν οι επιπτώσεις του TikTok σε άτομα με ΔΕΠΥ. Χρήστες ανέφεραν ότι διαγνώστηκαν από επαγγελματίες αφού είδαν βίντεο για τα συμπτώματά τους. Η επικράτηση του σχετικού hashtag έχει αυξήσει την ευαισθητοποίηση. Ωστόσο οι ειδικοί προειδοποιούν για τις ακούσιες αρνητικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής παραπληροφόρησης, ειδικά αφότου η πλατφόρμα είναι πόλος έλξης διαφημιστικών κονδυλίων από κερδοσκοπικά startup ψυχικής υγείας.

Ανησυχία για τις μειονότητες

Ο αλγόριθμος ενδέχεται να διαιωνίζει και υπάρχουσες ανισότητες, κάτι που αυξάνει τις ανησυχίες για τις μειονότητες. Οι μαύροι δημιουργοί περιεχομένου διαμαρτύρονται ότι παραγκωνίζονται από τον αλγόριθμο. Η πλατφόρμα παραδέχθηκε το 2019 ότι λογόκρινε βίντεο για άτομα με αναπηρία, υπέρβαρους και μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, προσπαθώντας να πατάξει το μπούλινγκ.

Παράλληλα, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το TikTok κατά τη διάρκεια της πανδημίας αντικατάστησε την κοινωνική επαφή. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η χρήση του εξαπλώθηκε.

Πάντως, τον Μάρτιο του 2021, το TikTok εισήγαγε νέα εργαλεία για να προωθήσει την ευγένεια, επιτρέποντας μεταξύ άλλων στους χρήστες να βάζουν φίλτρα σε παραπλανητικά ή προσβλητικά σχόλια.

Ωστόσο, ελάχιστα γνωρίζουμε για το πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος. Παρότι τον Αύγουστο η ρυθμιστική αρχή της Κίνας κάλεσαν την πλατφόρμα να ανοίξει τον αλγόριθμο για έλεγχο, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι χρειάζεται μεγαλύτερη διαφάνεια.