Νέα χειρόγραφα της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου στον τιμητικό τόμο εις μνήμην του καθηγητή της κλασικής φιλολογίας Χρίστου Θεοδωρίδη

Τον Ιούνιο του 2015 κυκλοφόρησε στο Βερολίνο από τον σημαντικό για τις εκδόσεις του στον χώρο της κλασικής και μεσαιωνικής ελλήνικής φιλολογίας γερμανικό εκδοτικό οίκο De Gruyter ο τιμητικός τόμος εις μνήμην του καθηγητή της κλασικής φιλολογίας Χρίστου Θεοδωρίδη (Lemmata. Beiträge zum Gedenken an Christos Theodoridis) με την επιμέλεια συνεργατών και μαθητών του, κορυφαίων τώρα φιλολόγων (M. Tziatzi – M. Billerbeck – F. Montanari – K. Tsantsanoglou). Ανάμεσα στα πολύ ενδιαφέροντα άρθρα επισημαίνει κανείς στις σελίδες 550-575 έναν κατάλογο «Νέων χειρογράφων της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου», συνταγμένο από τον καθηγητή της ελληνικής παλαιογραφίας και κωδικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Σωτηρούδη και τον μοναχό Ζαχαρία Ξηροποταμηνό.

Ύστερα από τη δημοσίευση του τόμου Συμπληρωματικός Κατάλογος Ελληνικών Χειρογράφων Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου Αγίου Όρους (426-557) (περιγραφή: Παναγιώτης Σωτηρούδης, - μοναχός Ζαχαρίας Ξηροποταμηνός) από το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2012 εντοπίστηκαν, κατά την τακτοποίηση των παλαιτύπων, εννέα χειρόγραφα μέσα σε κιβώτια. Επίσης, κατά τη συντήρηση όλων των χειρογράφων της μονής, κυρίως, βρέθηκαν και έξι σπαράγματα (δύο περγαμηνά και τέσσερα χάρτινα).

Τα σπαράγματα κρίθηκε σκόπιμο να ενταχθούν στους ήδη υπάρχοντες αριθμούς 554 (περγαμηνά) και 555 (χάρτινα), ενώ τα χειρόγραφα προστέθηκαν στη συλλογή με τους αριθμούς 558-566.

Η γενική κατάσταση των περγαμηνών φύλλων, που χρονολογούνται στον 12ο αιώνα, είναι μέτρια έως κακή: η μία όψη, αυτή που είχε επικολληθεί στη στάχωση η σε άλλο φύλλο, είναι δύσκολο να διαβαστεί. Επιπλέον, τα φύλλα είναι ψαλιδισμένα, με κηλίδες υγρασίας, εξίτηλα κτλ.

Την ίδια εικόνα παρουσιάζουν και τα χάρτινα σπαράγματα 555η-ια, με εξαίρεση τον αρ. 555ια (που έχει συντηρηθεί): τα περισσότερα είναι εξίτηλα από τη μέχρι τώρα χρήση τους και από τις εργασίες αποκολλήσεως, παρουσιάζουν εκτεταμένες κηλίδες υγρασίας και είναι σητόβρωτα σε μεγάλο βαθμό με μεγάλα χάσματα κειμένου. Πολλές φορές το κείμενο του ενός φύλλου έχει αποτυπωθεί στο άλλο, ώστε σε πολλά σημεία είναι σχεδόν αδύνατο να διαβαστούν. Πρόκειται για λυτά φύλλα η δίφυλλα που προέρχονται από διαφορετικούς κώδικες.