Μπούκωμα: Γιατί συμβαίνει και ποια τα μέτρα αντιμετώπισης

Το μπούκωμα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του χειμώνα. Οι περισσότεροι το έχουμε νιώσει: η μύτη να «κλείνει», να δυσκολεύεσαι να αναπνεύσεις, να τρέχει, να φτερνίζεσαι και να πονάει το κεφάλι. Αν και πολλές φορές το θεωρούμε κάτι απλό, το μπούκωμα είναι στην πραγματικότητα ένας τρόπος με τον οποίο το σώμα μας προσπαθεί να αμυνθεί απέναντι σε μικρόβια και ιούς.

Τι κάνει η μύτη μας και γιατί "βουλώνει";

Η μύτη είναι πολύ περισσότερο από μία δίοδος αέρα. Καθαρίζει τον αέρα από σκόνη και μικρόβια, τον ζεσταίνει και τον υγραίνει για να μην ερεθίζεται ο λαιμός και οι πνεύμονες. Η επιφάνειά της καλύπτεται από βλεννογόνο — μια «υγρή» μεμβράνη που παράγει βλέννα. Η βλέννα αυτή παγιδεύει μικρόβια και τα απομακρύνει.

Όταν κολλήσουμε έναν ιό ή κάποιο μικρόβιο, ο βλεννογόνος φλεγμαίνει, πρήζεται και γεμίζει υγρά. Έτσι νιώθουμε τη μύτη «βουλωμένη». Το ίδιο συμβαίνει και με τις αλλεργίες ή με ερεθιστικούς παράγοντες, όπως ο καπνός. Γύρω από τη μύτη υπάρχουν κοιλότητες 

ιγμόρεια, μετωπιαίοι κ.λπ.). Κι αυτοί καλύπτονται από τον ίδιο βλεννογόνο και παράγουν βλέννα. Όταν η περιοχή φλεγμαίνει πολύ, αυτή η βλέννα δεν μπορεί να απομακρυνθεί και δημιουργείται πόνος στο μέτωπο ή στα μάγουλα – συχνό σημάδι παραρρινοκολπίτιδας.

Τα πιο συχνά αίτια μπουκώματος

1. Ιώσεις

Οι ιώσεις είναι ο πιο συχνός λόγος που βουλώνει η μύτη. Πάνω από 200 διαφορετικοί ιοί μπορούν να προκαλέσουν μπούκωμα. Από αυτούς, οι πιο συνηθισμένοι είναι:

• οι ρινοϊοί,

• ο ιός της γρίπης,

• οι αδενοϊοί,

• οι κορωνοϊοί,

• ο RSV (κυρίως στα παιδιά).

Γι’ αυτό το «κοινό κρυολόγημα» εμφανίζεται τόσο συχνά το φθινόπωρο και τον χειμώνα.

2. Μικρόβια

Κάποιες φορές, μετά από μια ίωση, τα βακτήρια βρίσκουν ευκαιρία να αναπτυχθούν. Έτσι δημιουργείται βακτηριακή λοίμωξη που επιδεινώνει το μπούκωμα.

3. Αλλεργίες

Η αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί μόνιμη ή εποχική συμφόρηση, έντονο φτάρνισμα και φαγούρα στη μύτη.

4. Παράγοντες του περιβάλλοντος

Ξηρός αέρας, καπνός, σκόνη και απότομες αλλαγές θερμοκρασίας μπορούν να ερεθίσουν τον βλεννογόνο και να προκαλέσουν μπούκωμα.

5. Λάθος χρήση φαρμάκων

Τα ρινικά αποσυμφορητικά spray, όταν χρησιμοποιούνται για πάνω από 3 ημέρες, μπορεί να προκαλέσουν το αντίθετο αποτέλεσμα: να «εθιστεί» η μύτη και να βουλώνει ακόμα περισσότερο.

Πόσο διαρκεί το μπούκωμα. Υποκείμενα αίτια παρατεινόμενων συμπτωμάτων

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ιώσεις κρατούν 3–5 ημέρες, και τα συμπτώματα φεύγουν σε περίπου μία εβδομάδα. Σπανιότερα δημιουργούνται επιπλοκές όπως πνευμονία, βρογχίτιδα, αναπνευστική ανεπάρκεια.

Αν το μπούκωμα επιμένει πάνω από 7–10 ημέρες ή χειροτερεύει αντί να βελτιώνεται, καλό είναι ο πάσχων να εξεταστεί από γιατρό προς αποκλεισμό υποκείμενων νοσημάτων όπως πολυπόδων τοπικών καρκινωμάτων που προκαλούν μπούκωμα ή επιπλοκών. Οι πάσχοντες από νόσημα που προκαλεί καταστολή αναπνευστικού συστήματος ενδέχεται να έχουν ήπια συμπτώματα ακόμη και επί σοβαράς νόσου και πρέπει να ευρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση σε όλη την διάρκεια της λοίμωξης.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν επιπλοκές:

• μικρά παιδιά,

• ηλικιωμένοι,

• άτομα με χρόνια νοσήματα (καρδιά, πνεύμονες, διαβήτης),

• καπνιστές,

• έγκυες,

• άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό μσύστημα ανοσοποιητικό.

Σε αυτούς, μια απλή ρινική συμφόρηση έχει υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσει επιπλοκές.

Απλά μέτρα πρόληψης για όλους

1. Φροντίζουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα

Καλή διατροφή, επαρκής ύπνος, αποφυγή καπνίσματος, μέτρο σε καφέ και αλκοόλ.

2. Προσέχουμε την υγιεινή

Συχνό πλύσιμο χεριών, αερισμός των χώρων και αποφυγή συνωστισμού βοηθούν σημαντικά.

3. Όχι στην άσκοπη αντιβίωση

Η αντιβίωση δεν βοηθά στις ιώσεις και η λάθος χρήση της κάνει τα μικρόβια πιο ανθεκτικά.

Τρόποι ανακούφισης στο σπίτι

• Ατμόλουτρα: 10 λεπτά υδρατμών βοηθούν στη ρευστοποίηση της βλέννας.

• Ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή ειδικά διαλύματα.

• Ενυδάτωση: άφθονο νερό και ζεστά ροφήματα.

• Αφεψήματα όπως φασκόμηλο, δίκταμο ή τσάι προσφέρουν ανακούφιση, εφόσον δεν υπάρχουν αντίστοιχες δυσανεξίες.

• Περιορισμένη χρήση αποσυμφορητικών spray: το πολύ 2–3 ημέρες.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Φραγκοπούλου 10 Κηφισιά, Αθήνα

Έκτακτα-νοσοκομειακά περιστατικά

24ωρη γραμματεία: 2106252770 και 6945575287

Facebook https://www.facebook.com/pages/Aναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος
Twitter http://twitter.com/amoschovaki