Επιστήμονες ανακάλυψαν αρχαία ποτάμια στον πλανήτη Άρη – «Ήταν κάποτε πιο υγρός απ’ ό,τι πιστεύαμε»

Χιλιάδες χιλιόμετρα από αρχαίες κοίτες ποταμών ανακαλύφθηκαν στα νότια υψίπεδα του Άρη, υποδηλώνοντας ότι ο Κόκκινος Πλανήτης υπήρξε κάποτε πολύ πιο υγρός απ’ όσο πίστευαν μέχρι τώρα οι επιστήμονες.

Ερευνητές εντόπισαν γεωλογικά ίχνη σχεδόν 16.000 χιλιομέτρων αρχαίων υδάτινων ροών, που πιστεύεται ότι έχουν ηλικία άνω των 3 δισεκατομμυρίων ετών, σε εικόνες υψηλής ανάλυσης, τραβηγμένες από δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τον Άρη, σύμφωνα με τον Guardian.

Αν και κάποιες από τις κοίτες είναι σχετικά μικρές, άλλες σχηματίζουν δίκτυα που εκτείνονται για πάνω από 160 χιλιόμετρα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα ποτάμια αυτά τροφοδοτούνταν από τακτικές βροχοπτώσεις ή χιονοπτώσεις στην περιοχή.

«Έχουμε βρει ίχνη νερού στον Άρη πολλές φορές στο παρελθόν, αλλά το εντυπωσιακό εδώ είναι πως πρόκειται για μια περιοχή όπου για καιρό πιστεύαμε ότι δεν υπήρχε κανένα στοιχείο παρουσίας νερού», δήλωσε ο Άνταμ Λόζεκουτ υποψήφιος διδάκτορας στο Open University. «Αυτό που βρήκαμε είναι ότι η περιοχή είχε όντως νερό, και μάλιστα σε μεγάλη έκταση», πρόσθεσε.

Τα πιο εντυπωσιακά ίχνη αρχαίου νερού στον Άρη είναι τα τεράστια δίκτυα κοιλάδων και φαραγγιών, που φαίνεται πως σκαλίστηκαν από το νερό. Ωστόσο, σε άλλες περιοχές του πλανήτη υπάρχουν ελάχιστες κοιλάδες, γεγονός που έχει οδηγήσει τους επιστήμονες να αναρωτιούνται πόσο υγρές ήταν αυτές οι περιοχές.

Μία από τις περιοχές που προβλημάτιζε ιδιαίτερα τους ερευνητές είναι η Noachis Terra ή «Γη του Νώε», ένα από τα αρχαιότερα τοπία του Άρη. Σύμφωνα με υπολογιστικά μοντέλα του αρχαίου αρειανού κλίματος, η περιοχή αυτή θα έπρεπε να είχε δεχτεί σημαντικές βροχοπτώσεις ή χιονοπτώσεις, με τα νερά να σχηματίζουν το τοπίο καθώς κυλούσαν.

Απέναντι στην απουσία εμφανών αρχαίων ποταμών, ο Λόζεκουτ και οι συνεργάτες του κατέφυγαν σε εικόνες υψηλής ανάλυσης της Noachis Terra από τα όργανα των Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) και Mars Global Surveyor της NASA. Οι εικόνες κάλυπταν σχεδόν 10 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα των νοτίων υψιπέδων του Άρη, έκταση μεγαλύτερη από την Αυστραλία.

Έγχρωμος τοπογραφικός χάρτης του Άρη, όπου απεικονίζονται τα κανάλια εκροής του Valles Marineris που οδηγούν στη βαθιά (ωκεάνια) λεκάνη του βόρειου ημισφαιρίου, και τα μεγαλύτερα υψόμετρα των βουνών στην περιοχή Tharsis.

NASA / JPL-Caltech / Arizona State University

Οι εικόνες αποκάλυψαν πλήθος γεωλογικών χαρακτηριστικών που ονομάζονται ελικοειδείς φλεβικές κορυφογραμμές (fluvial sinuous ridges), γνωστές και ως ανεστραμμένα κανάλια. Αυτά σχηματίζονται όταν οι αποθέσεις ιζημάτων που μετέφερε ένα αρχαίο ποτάμι σκληραίνουν με τον χρόνο και αργότερα αποκαλύπτονται καθώς η γύρω επιφάνεια διαβρώνεται. Κάποια είναι σχετικά στενά, ενώ άλλα έχουν πλάτος μεγαλύτερο του 1,5 χιλιομέτρου.

«Έχουμε πολλά μικρά τμήματα κορυφογραμμών -συνήθως μερικές εκατοντάδες μέτρα πλάτος και μήκος περίπου 3,5 χιλιομέτρων- αλλά υπάρχουν και ορισμένα που είναι πολύ, πολύ μεγαλύτερα», είπε ο Λόζεκουτ.

Σε μία εικόνα του MRO, το μοτίβο των κορυφογραμμών αποκαλύπτει ένα δίκτυο από ελικοειδή παρακλάδια και σημεία όπου τα αρχαία όρια του ποταμού έσπασαν. Δύο ποτάμια φαίνεται να διασχίζουν έναν κρατήρα, όπου πιθανότατα τα νερά συγκεντρώθηκαν μέχρι να ξεχειλίσουν από την άλλη πλευρά.

Οι επιστήμονες εντόπισαν δεκάδες ελικοειδείς κορυφογραμμές, οι οποίες σχηματίζονται όταν ίχνη ιζημάτων που μεταφέρονται από αρχαίους ποταμούς σκληραίνουν με την πάροδο του χρόνου και αποκαλύπτονται από τη διάβρωση.

Nasa/JPL/University of Arizona/Guardian

Τα ευρήματα υποδεικνύουν μια μακρά παρουσία επιφανειακού νερού στην περιοχή Noachis Terra του Άρη, περίπου 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Στο θερμότερο και πιο υγρό παρελθόν του, ο πλανήτης φιλοξενούσε τεράστιες υδάτινες μάζες. Ο Άρης έγινε η άνυδρη έρημος που γνωρίζουμε σήμερα όταν το μαγνητικό του πεδίο εξασθένησε, επιτρέποντας στον ηλιακό άνεμο να διαβρώσει την ατμόσφαιρα και να αφήσει το νερό να διαφύγει στο διάστημα. Ωστόσο, κάποιο νερό μπορεί να παραμένει ακόμα εκεί, αόρατο. Πέρα από τους πολικούς παγετώνες του Άρη, διεθνής ομάδα ερευνητών ανέφερε τον Απρίλιο ότι ενδέχεται να υπάρχει ένα τεράστιο υπόγειο αποθεματικό νερού βαθιά κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη.