Πρόεδρος της Βουλής: «Οι πολίτες έχουν ανάγκη από έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση»

Την αξία της εφημερίδας, ως απτό αποτύπωμα της Ιστορίας, και τις βαθιές ιστορικές και κοινωνικές ρίζες της έντυπης ενημέρωσης ανέδειξε ο Πρόεδρος της Βουλής, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας, κατά τον χαιρετισμό του στο 2ο Ετήσιο Συνέδριο της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΙΗΕΑ), το οποίο πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων στο Ίδρυμα Β. και Μ. Θεοχαράκη.

Ο κ. Τασούλας αναφέρθηκε στη «δύσκολη και ανηφορική περιπέτεια της ενημέρωσης» επισημαίνοντας πως σήμερα που κατακλυζόμαστε από πληθώρα πληροφοριών, ατεκμηρίωτων και ανεξέλεγκτων σε κάποιες περιπτώσεις, γίνεται ακόμα εντονότερη η ανάγκη του πολίτη να στραφεί και πάλι στην εγκυρότητα και την υπευθυνότητα που διασφαλίζει το ενυπόγραφο δημοσίευμα. Ο Πρόεδρος της Βουλής στάθηκε ακόμη στο ρόλο και την αξία των έντυπων μέσων ενημέρωσης σημειώνοντας ότι «είναι άλλο η φευγαλέα είδηση, η ηλεκτρονική, και άλλο η είδηση και το σχόλιο που μπορείς να έχεις μαζί σου όλη τη μέρα, να το επισκέπτεσαι, να το επιβεβαιώνεις, να το υποσημειώνεις, να το αποθησαυρίζεις». «Είναι πολύ σημαντική αυτή η πρωτοβουλία, όχι για να εκπέμψουμε το ρέκβιεμ των έντυπων εφημερίδων, αλλά για να δημιουργήσουμε το απαραίτητο εφαλτήριο της νέας τους εκκίνησης, μέσα σε μια εποχή που κατακλύζεται από ανευθυνότητα, από υπερβολή, από κακή πληροφόρηση», πρόσθεσε.

Τονίζοντας την πολύπλευρη και σε χρονικό βάθος επίδραση των εφημερίδων, ο κ. Τασούλας αναφέρθηκε στη χθεσινή απονομή του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας και στο έναυσμα της βραβευθείσας Νοτιοκορεάτισσας συγγραφέως, Χαν Γκανγκ, όπως εκείνη το περιέγραψε σε συνέντευξή της, την ανακάλυψη δηλαδή αποκομμάτων εφημερίδων που κρατούσε ο πατέρας της από την τραγωδία της φοιτητικής εξέγερσης στην πατρίδα της το 1980.

Ο κ. Τασούλας μίλησε επίσης για «το θησαυροφυλάκιο μνήμης που έχει η Βουλή των Ελλήνων», δηλαδή τους 9.000 τίτλους εφημερίδων και περιοδικών, από τις πρώτες ελληνικές εφημερίδες που εκδόθηκαν το 1784 στη Βιέννη έως πριν από λίγα χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έχει ήδη ψηφιοποιηθεί και θα είναι διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο κοινό σύντομα, μετά την επίλυση των τελευταίων θεμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, κ. Νίκος Χατζηνικολάου, ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της Βουλής για την παραχώρηση πρόσβασης στο «εξαιρετικό αυτό αρχείο» προκειμένου να χρησιμοποιηθεί σε επετειακό λεύκωμα για τα 200 χρόνια των ελληνικών εφημερίδων.

Στην εκδήλωση απηύθυναν επίσης χαιρετισμούς ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Παύλος Μαρινάκης και ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος.

Ο χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής

Κύριε Υπουργέ Τύπου,
Κύριε Πρόεδρε της Ενώσεως Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών,
Κυρία Πρόεδρε της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών,
Κύριε Πρόεδρε του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών,
Ξένοι διακεκριμένοι προσκεκλημένοι μας,

Κυρίες και κύριοι,

Χθες ανακοινώθηκε από τη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Στοκχόλμης το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας. Απονέμεται σε μία λογοτέχνη της Νοτίου Κορέας –είναι γνωστή στο αναγνωστικό κοινό της Ελλάδος από βιβλία της που έχουν εκδοθεί, το πιο ενδιαφέρον και με ελκυστικό τίτλο είναι το βιβλίο της «Μαθήματα ελληνικών», η Χαν Γκανγκ, λοιπόν, βραβεύτηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024. Η απόφαση της σουηδικής Ακαδημίας για την επιλογή λέει σ’ ένα σημείο τα εξής: «Επελέγη για την έντονη ποιητική της πρόζα, με την οποία αντιμετωπίζει ιστορικά τραύματα και εκθέτει την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής».

Η βραβευθείσα με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, στην ηλικία των 12 ετών, ανακάλυψε στο πάνω ράφι της βιβλιοθήκης του πατέρα της που ήταν καθηγητής ένα κουτί με αποκόμματα εφημερίδων του διεθνούς Τύπου. Οι εφημερίδες αυτές παρουσίαζαν το μακελειό της εξεγέρσεως της φοιτητικής, στην πατρίδα της το 1980. Η ταραχή της επαφής με τον Τύπο, ο οποίος παρουσίαζε την τραγωδία της φοιτητικής εξεγέρσεως του 1980 στην Κορέα, φώλιασε στην ψυχή της, όπως εξηγεί, και την οδήγησε να γράψει ένα από τα πιο συγκλονιστικά μυθιστορήματά της, το “Human Acts” που χθες έπεισε την Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας να τη βραβεύσει για την αίσθηση που έχει για «την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής». Αυτή την πρώτη γεύση αυτού του αισθήματος την πήρε μέσα από εφημερίδες.

Η εφημερίδα, λοιπόν, όπως είπε πριν από 200 και πλέον χρόνια ο Χέγκελ, είναι κάτι σαν την πρωινή προσευχή για τους ανθρώπους. Ήταν τουλάχιστον, κύριε Χατζηνικολάου, και πρέπει να το επαναφέρουμε. Και υπάρχουν τρόποι να το επαναφέρουμε. Άλλο η φευγαλέα είδηση η ηλεκτρονική και άλλο η είδηση και το σχόλιο το οποίο έχεις μαζί σου όλη τη μέρα και μπορείς συνεχώς να το επισκέπτεσαι, μπορείς να το επιβεβαιώνεις, μπορείς να το υποσημειώνεις, μπορείς να το αποθησαυρίζεις.

Και μιας και μιλάμε για αποθησαυρισμό, οφείλω να ευχαριστήσω τον κύριο Χατζηνικολάου, Πρόεδρο της Ενώσεως Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, για τα καλά του λόγια για το θησαυροφυλάκιο μνήμης που έχει η Βουλή των Ελλήνων. Δύο αριθμούς θα σας πω. Η Βουλή των Ελλήνων έχει 9.000 τίτλους εφημερίδων και περιοδικών, ήδη από την Προεπαναστατική Περίοδο, από τις πρώτες ελληνικές εφημερίδες που εκδόθηκαν το 1784 στη Βιέννη έως και πριν λίγα χρόνια. Αυτοί οι 9.000 τίτλοι αντιστοιχούν σε περίπου 18 εκατομμύρια δυνατότητες λήψεων και σύντομα, χάρη σε μια συνεργασία που έχουμε με την Cosmote, όλη αυτή η πλησμονή μνήμης θα είναι διαθέσιμη ηλεκτρονικά, εφ’ όσον λύσουμε τα τελευταία θέματα που έχουν να κάνουν με την λεγόμενη πνευματική ιδιοκτησία.

Άρα η εφημερίδα είναι το πιανούμενο αποτύπωμα της Ιστορίας. Και έχουμε και ένα θετικό στοιχείο, ότι η εφημερίδα, επειδή ασχολείται με το σήμερα, δεν απειλείται όπως άλλα πράγματα από την τεχνητή νοημοσύνη, η οποία αξιοποιεί δεδομένα που προϋπάρχουν. Το σημερινό ρεπορτάζ δεν προϋπάρχει, άρα δεν μπορεί κανένα ρομπότ να φτιάξει ρεπορτάζ για ένα σημερινό γεγονός, ας πούμε για την ομιλία που θα κάνει εν συνεχεία ο Πρόεδρος του ΣΕΒ. Δεν μπορεί κανένα ρομπότ να γράψει ρεπορτάζ για το τι λέγεται σήμερα στη Βουλή ή τι θα λεχθεί στην Πάφο στη συνάντηση των εννέα ηγετών των μεσογειακών χωρών για το μέλλον της περιοχής μας, όπου μετέχει και ο Έλληνας Πρωθυπουργός.

Συνεπώς, έχει ρίζες βαθιές η έντυπη ενημέρωση –και δεν θα έλεγα ενυπόγραφη, κύριε Χατζηνικολάου, θα έλεγα, ακόμη πιο απαιτητικά, άλλη λέξη, θα έλεγα την υπεύθυνη, επειδή είναι ενυπόγραφη, ενημέρωση και έχει μέλλον. Και πρέπει αυτό το μέλλον, με τη βοήθεια και των ξεχωριστών ημερίδων που κάνετε από πέρσι, να το διασφαλίσουμε αξιοποιώντας λύσεις που προτείνετε. Και είμαι βέβαιος ότι ο Υπουργός Τύπου, ανακοινώνοντας τη συμπαράσταση της κυβερνήσεως προς τον έντυπο Τύπο, είμαι βέβαιος ότι αυτό το κάνει έχοντας εφοδιαστεί με τα συμπεράσματα του περσινού συνεδρίου.

Η περιπέτεια της ενημέρωσης είναι δύσκολη και ανηφορική, και σήμερα που κατακλυζόμεθα από ενημέρωση, ακόμη και υπερφυσικού επιπέδου - στην Αμερική διακινούνται πληροφορίες όπου τάχα ο τυφώνας που έπληξε τη Φλόριδα είναι χειραγωγούμενος από την κυβέρνηση της Αμερικής. Όταν λοιπόν διακινούνται τέτοιες πληροφορίες, φανταστείτε πόσο μεγάλη θα είναι, αργότερα ή συντομότερα, η ανάγκη του ανθρώπου να στραφεί και πάλι στην εγκυρότητα, να στραφεί και πάλι στην υπευθυνότητα. Και τα πρωτεία και τα τρόπαια αυτών των δύο αξιών, της εγκυρότητας και της υπευθυνότητας, δεν μπορεί παρά να τα κρατάει η έντυπη ενημέρωση, η εφημερίδα η πιανούμενη, γιατί δεν έχει το χαρακτήρα του φευγαλέου. Όταν νοιώθεις ότι αυτό που λες είναι φευγαλέο, φτερό στον άνεμο, όταν η είδησή σου είναι ανεμόεσσα, για να δανειστώ το χαρακτηρισμό που δίνουμε στην Κάρπαθο, όταν είναι ανεμόεντα αυτά που γράφεις, νοιώθεις ότι σου συγχωρούνται και υπερβολές. Όταν νοιώθεις ότι αυτό που γράφεις με το όνομά σου μένει, τότε είναι διαφορετική η υπευθυνότητα η οποία σε αναγκάζει να αντικρίσεις και να αποτυπώσεις και να αναπαραστήσεις την αλήθεια.

Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντική αυτή η πρωτοβουλία, και όλα αυτά που γίνονται δεν θα συμμεριστώ ότι γίνονται για να εκπέμψουμε το ρέκβιεμ των έντυπων εφημερίδων αλλά για να εκπέμψουμε το απαραίτητο εφαλτήριο της νέας τους εκκίνησης, μέσα σε μια εποχή που κατακλύζεται από ανευθυνότητα, από υπερβολή, από κακή πληροφόρηση.

Κλείνω λέγοντας κάτι πολύ πρόσφατο. Αυτές τις τρεις μέρες στο Καπνεργοστάσιο της οδού Λένορμαν, που είναι ένα κτίριο που ανήκει στη Βουλή των Ελλήνων εδώ και δεκαετίες, γίνεται μια έκθεση σύγχρονης τέχνης, λέγεται «Platforms Project», μετέχουν 25 χώρες, 900 καλλιτέχνες σύγχρονης τέχνης, οι οποίοι παρουσιάζουν γύρω στα 60 συνεργατικά έργα τους. Οι 600 από αυτούς τους 900 είναι εκτός Ελλάδος, είναι ξένοι. Αυτό το πανηγύρι σύγχρονης τέχνης, με το δυσνόητο αλλά και συναρπαστικό συχνά περιεχόμενό του –δυσνόητο για τον συντηρητικό άνθρωπο σαν κι εμένα, μην το πάρετε τοις μετρητοίς,– αυτό λοιπόν το πανηγύρι της σύγχρονης τέχνης έχει και μια αναπαράσταση μίας κάλπης και μιας κλειστής μικρής αίθουσας, όπως είναι το σημείο που πάμε και ψηφίζουμε κρυμμένοι από μια κουρτίνα. Μπαίνεις μέσα σ’ αυτή την μικρή αιθουσούλα, που είναι σαν τηλεφωνικός θάλαμος με μια κουρτίνα που σε απομονώνει, και διαλέγεις να κάνεις, όπως λέγεται το έργο τέχνης αυτό, έναν «εξοστρακισμό». Καλείσαι δηλαδή να αποφασίσεις μια «εξορία» και έχεις να επιλέξεις ό,τι δεν σου αρέσει να αποφασίσεις να εξοριστεί. Υπάρχουν αυτοκόλλητα και γράφεις πάνω, θέλω να εξορισθεί η φτώχεια, θέλω να εξοριστεί ο φθόνος, εγώ αυτά είδα, θέλω να εξαλειφθεί η κακία, η αρρώστια, η περιβαλλοντική απειλή, γράφουν διάφορα. Είδα, κύριε Χατζηνικολάου, και δύο ενδιαφέροντα. Το ένα ήταν η παραπληροφόρηση και το άλλο ήταν τα fake news, που είναι ταυτόσημα.

Μου έκανε εντύπωση, λοιπόν, σε όλα αυτά που οι επισκέπτες αποφασίζουν να «εξορίσουν» από τη ζωή τους είναι κι αυτά που διεκδικείτε να πετύχετε μέσω της ενυπόγραφης και υπεύθυνης δημοσιογραφίας, την οποία ο έντυπος Τύπος καλείται να υπηρετήσει. Λίγο ακόμη κρατήστε το κεφάλι πάνω από το νερό –το κρατάτε το κεφάλι πάνω από το νερό– και, λίγο ακόμη, θα δείτε ότι το κοινό, χάρη και στις λύσεις που προτείνονται, χάρη στα υποδείγματα που έχουμε από το εξωτερικό, χάρη στις συνέργειες, χάρη σε όλη αυτή την ευφάνταστη δέσμη λύσεων που οι ημερίδες σας προτείνουν, λίγο ακόμη, η ταλαιπωρία του να κρατάτε το κεφάλι έξω το νερό θα τελειώσει. Και ο έντυπος Τύπος, έγκυρος και υπεύθυνος, θα ξανακερδίσει τα σκήπτρα που του αξίζουν. Τα σκήπτρα που χθες προκάλεσαν αισθήματα που χάρισαν ένα Νόμπελ.

Σας ευχαριστώ.