Τι σημαίνει αν ονειρεύεστε ότι σας κυνηγούν; - Το υποσυνείδητο και οι ερμηνείες του Φρόυντ

Τα όνειρα παραμένουν για πολλούς ένα μυστήριο. Ακόμα πιο μυστηριώδες ωστόσο, είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο φαίνεται να βλέπουν παρόμοια όνειρα - από ανατριχιαστικές αράχνες, μέχρι το να είναι γυμνοί σε δημόσιο χώρο και με κυριότερο το να τους κυνηγούν. Άγχος, φόβος, ή η ταινία δράσης που είδαμε λίγο πριν τον ύπνο μας, μπορεί να κρύβονται πίσω από τα “ονειρικά κυνηγητά” μας;

Ο Φρόυντ θεωρούσε τα όνειρα ως “την βασιλική οδό προς το υποσυνείδητο” μας. Αυτό που ό ίδιος και πολλοί μεταγενέστεροί του επισήμαναν, ήταν ότι η ερμηνεία των ονείρων μάς, μας επιτρέπει πολλές φορές, να αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματα που κρύβονται σε αυτά. Αυτή η πρακτική - ειδικά με την βοήθεια και ανάλυση ενός ειδικού ψυχικής υγείας - μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για το άτομο, καθώς μέσα από αυτή μπορεί να λάβει πολλές πληροφορίες για τον εαυτό του, τις αντιδράσεις του και τα συναισθήματά του.

Ο Σίγκμουντ Φρόυντ

Πώς λειτουργούν τα όνειρα

Σύμφωνα με τον Φρόυντ, οι πηγές των ονείρων περιλαμβάνουν ερεθίσματα από τον εξωτερικό κόσμο, υποκειμενικές εμπειρίες, οργανικά ερεθίσματα μέσα στο σώμα και νοητικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο Φρόυντ έδινε τόση μεγάλη βαρύτητα στα όνειρα, καθώς θεωρούσε ότι σε αυτή την κατάσταση ο άνθρωπος χαμηλώνει τις άμυνές του σε τέτοιο βαθμό, ώστε να απελευθερώνεται καταπιεσμένο υλικό από το υποσυνείδητο και να περνάει στο συνειδητό, ακόμα και με διαστρεβλωμένη μορφή. Στις 24 Ιουλίου 1895, ο Φρόυντ είδε το δικό του όνειρο που αποτέλεσε αργότερα τη βάση της θεωρίας του. Ανησυχούσε για μια ασθενή, την Ίρμα, η οποία δεν τα πήγαινε τόσο καλά στη θεραπεία της, όσο ο ίδιος ήλπιζε, ενώ μάλιστα, κατηγορούσε τον εαυτό του γι' αυτό και αισθανόταν ένοχος. Ερμήνευσε αυτό το όνειρο ως μια ανάγκη εκπλήρωσης επιθυμιών. Είχε ευχηθεί να μην έφταιγε ο ίδιος για την κακή κατάσταση της Ίρμα και το όνειρο εκπλήρωσε την επιθυμία του αυτή, ενημερώνοντάς τον ότι έφταιγε ένας άλλος γιατρός. Με βάση αυτό το όνειρο, ο Φρούντ πρότεινε ότι μια σημαντική λειτουργία των ονείρων ήταν η εκπλήρωση των επιθυμιών.

Αυτή ήταν μια επαναστατική προσέγγιση για την κατανόηση του ανθρώπινου νου και της συμπεριφοράς, εστιάζοντας στο ρόλο του ασυνείδητου νου, ο οποίος αγνοήθηκε και υποτιμήθηκε σε μεγάλο βαθμό από άλλες θεωρίες της εποχής, ενώ τα όνειρα συχνά απορρίπτονταν ως ανούσια ή ερμηνεύονταν από ένα πιο μυστικιστικό ή θρησκευτικό πλαίσιο. Η Ερμηνεία των ονείρων του Φρόυντ, εισήγαγε βασικές έννοιες της ψυχανάλυσης, όπως το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και ο ελεύθερος συνειρμός. Ο Φρόυντ πρότεινε ότι τα όνειρα μπορούν να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για τις ασυνείδητες επιθυμίες και συγκρούσεις του ατόμου.

Ο ίδιος πρότεινε ότι τα όνειρα αντιπροσωπεύουν τις ασυνείδητες επιθυμίες, σκέψεις και κίνητρα που ο συνειδητός νους μας καταπιέζει. Ειδικότερα, όταν αυτά τα όνειρα είναι επαναλαμβανόμενα, αποτελούν μια βασική ένδειξη της εκούσιας ή ακούσιας αποφυγής μας, συγκεκριμένων καταστάσεων και συναισθημάτων στην καθημερινότητά μας.

Τι σημαίνει να μας κυνηγούν σε ένα όνειρο;

Οι άνθρωποι ήταν πάντα περίεργοι για τα όνειρα - από πού προέρχονται και ποιος είναι ο ρόλος τους στην άγρυπνη ζωή μας. Αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες, η επιστήμη δεν έχει καταφέρει να κατασταλάξει στο γιατί ακριβώς ονειρευόμαστε ή τι σημαίνουν αυτά τα όνειρα. Μπορούμε όμως να κάνουμε κάποιες λογικές υποθέσεις για τα δικά μας όνειρα με βάση την προσωπική μας εμπειρία. Γνωρίζουμε σίγουρα ότι το άγχος και ο κακός ύπνος σχετίζονται, όπως και ότι το στρες μπορεί να προκαλέσει όνειρα και εφιάλτες.

Με πολλούς τρόπους, τα όνειρά μας είναι μια αντανάκλαση της ημέρας μας. Στην πραγματικότητα, σε μια μελέτη του MIT του 2003 σε 29 άτομα που κρατούσαν ημερολόγιο για την ημέρα τους και τα όνειρά τους, το 65% των όσων συνέβαιναν στα όνειρα επηρεάζονταν από όσα συνέβαιναν κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης των συμμετεχόντων. Μια ερευνητική ανασκόπηση του 2019 δείχνει ότι πολλά μέρη της ζωής μας μπορούν να εμφανιστούν στα όνειρά μας, συμπεριλαμβανομένων των ειδησεογραφικών γεγονότων, των θρησκευτικών πεποιθήσεων, του χρόνιου πόνου, ακόμη και της διάθεσής μας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε το να μας κυνηγούν ένα στρεσογόνο γεγονός - και ίσως για αυτό να είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα θέματα των ονείρων μας. Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί να ονειρευτούμε ότι μας κυνηγούν, αφού παρακολουθήσουμε μια έντονη ταινία τρόμου, ή αφού ο σκύλος του γείτονα μας επιτέθηκε.

Η βασική ερώτηση όμως που πρέπει θέσουμε στον εαυτό μας για να κατανοήσουμε γιατί βλέπουμε ότι μας κυνηγούν είναι: “Αισθάνομαι σαν να τρέχω να ξεφύγω από κάτι που με κυνηγάει, ή σαν να προσπαθώ να κρυφτώ από κάτι που δεν θέλω να αντιμετωπίσω;". Αυτό το κάτι μπορεί να είναι μια προθεσμία, οικονομικά ζητήματα, προβλήματα υγείας ή μια σχέση - οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε ότι θέλουμε να το σκάσουμε όταν μας έρχεται στο μυαλό.

• Αν ονειρευτούμε ότι μας κυνηγούν σε έναν αδιέξοδο δρόμο
Αν ονειρευόμαστε ότι τρέχουμε και τρέχουμε από κάτι μέχρι να πέσουμε πάνω σε έναν τοίχο, οι ειδικοί εξηγούν ότι ο εγκέφαλός μας μπορεί να μας ωθεί να αντιμετωπίσουμε επιτέλους την αγχωτική κατάσταση που αποφεύγουμε.

• Αν ονειρευτούμε ότι μας κυνηγάει ένα άτομο
Ας πούμε ότι στο όνειρό μας, μας κυνηγάει ένα άτομο - είτε πρόκειται για έναν ξένο, είτε για κάποιον που γνωρίζουμε - πρέπει να αναρωτηθούμε ποια είναι η προσωπικότητα αυτού του ατόμου και πώς προσεγγίζει τη ζωή. Είναι για παράδειγμα επικριτκός; Επειδή οι άνθρωποι που βλέπουμε στα όνειρά μας συχνά αντιπροσωπεύουν κομμάτια του εαυτού μας, η παρουσία ενός επικριτικού ατόμου που μας ακολουθεί στα όνειρά μας θα μπορούσε να σημαίνει ότι φεύγουμε από τις δικές μας υπερκριτικές παρορμήσεις, εξηγεί η Jane Teresa Anderson, αναλυτής ονείρων και συγγραφέας του βιβλίου Bird of Paradise: Δαμάζοντας το ασυνείδητο για να πραγματοποιήσετε τα όνειρά σας, στο New Yorker Magazine. Ο προσδιορισμός του τι αντιπροσωπεύει αυτό το πρόσωπο στη ζωή μας, μπορεί να μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε ποιες πτυχές της δικής μας προσωπικότητας καταπιέζουμε ή αρνιόμαστε.

• Αν ονειρευτούμε ότι μας κυνηγάει ένα ζώο
Η ίδια λογική θα εφαρμοζόταν: Ας σκεφτούμε τους προσωπικούς μας συνειρμούς με το ζώο και ας το εφαρμόσουμε στη ζωή μας τις τελευταίες ημέρες. Προειδοποιώντας να μην ακολουθήσουμ μια προσέγγιση ονειροκρίτηηγια να ξεδιπλώσουμε αυτού του είδους τους συμβολισμούς, η Anderson επισημαίνει ότι σε γενικές γραμμές, αν ονειρευόμαστε ζώα, συχνά αυτό σημαίνει ότι ερχόμαστε σε επαφή με τα δικά μας ζωώδη ένστικτα, που καταπιέζουμε.

• Αν μας κυνηγούν στο νερό
Το να ονειρευόμαστε μια καταδίωξη στο νερό, κολυμπώντας, ή μια καταδίωξη με σκάφος μπορεί να κρύβει κάποιες ενδείξεις για τη συναισθηματική μας κατάσταση. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι μπορεί την δεδομένη στιγμή να αισθανόμαστε ότι πνιγόμαστε στα συναισθήματά μας. Αν μπορούμε να εντοπίσουμε τι είναι αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε τόσο καταβεβλημένοι, ίσως μπορέσουμε να λάβουμε μέτρα για τη διαχείρισή του, τονίζουν.

Σταματήστε να τρέχετε

Η καλύτερη πρακτική είναι να σταματήσουμε να τρέχουμε. Ναι, ακόμα και στον ύπνο μας. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αν συνεχίσουμε να αποφεύγουμε τους δαίμονές μας, μπορεί να κάνουμε την κατάσταση χειρότερη. "Όταν τρέχουμε να ξεφύγουμε από τους φόβους μας, αυτοί γίνονται όλο και μεγαλύτεροι και μεγαλύτεροι στη φαντασία μας", λέει η Jane Teresa Anderson, αναλυτής ονείρων και συγγραφέας του βιβλίου Bird of Paradise: Δαμάζοντας το ασυνείδητο για να πραγματοποιήσετε τα όνειρά σας, στο New Yorker Magazine. “Όταν αντικρύζουμε τους φόβους μας, τους βλέπουμε πραγματικά γι' αυτό που είναι και μπορούμε να βρούμε πώς να τους αντιμετωπίσουμε και να βρούμε λύσεις", συνεχίζει. Ας θεωρήσουμε λοιπόν τα όνειρα που μας κυνηγούν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ως μια ευκαιρία να τερματίσουμε τον φαύλο κύκλο των φόβων σας.