Κατάθλιψη

του Σπύρου Καλημέρη

Ψυχίατρου, Ψυχοθεραπευτή

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η κατάθλιψη αποτελεί το Νο 1 παράγοντα επιβάρυνσης της λειτουργικότητας (έως αναπηρία) σήμερα παγκοσμίως. Το στατιστικό αυτό είναι σχεδόν αδιανόητο, ιδίως αν συνδυαστεί με το γεγονός ότι λιγότεροι από τους μισούς ασθενείς με συμπτώματα κατάθλιψης λαμβάνουν κάποια από τις υπάρχουσες και αρκετά αποτελεσματικές θεραπείες. Οι αυξητικές τάσεις των καταθλιπτικών (και αγχωδών) διαταραχών είναι ένα γεγονός. Η προσπάθεια ερμηνείας του κατ’ εξοχήν πολυσύνθετου αυτού γεγονότος δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπ’ όψιν το συνολικό κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο βαδίζει η ανθρωπότητα τις τελευταίες δεκαετίες.

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική κατάσταση που συνήθως χαρακτηρίζεται από παρατεταμένης διάρκειας συναισθήματα θλίψης, μελαγχολίας, απογοήτευσης, απελπισίας μαζί με μείωση της διάθεσης και του κινήτρου για ζωή και τις δραστηριότητες που τυπικά σε αυτήν εντάσσονται. Παράλληλα μπορεί να συνυπάρχει άγχος και επηρεάζονται ποικιλοτρόπως γνωστικές (συγκέντρωση, εγρήγορση, μνήμη) και σωματικές λειτουργίες (ύπνος, πείνα, πόνος, κόπωση, ανηδονία και άλλα σωματικά συμπτώματα). Μπορεί να έχει πολλές όψεις και οφείλεται σε ένα μείγμα βιολογικών, ιδιοσυγκρασιακών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Διαγνωστικά συμπτώματα κατάθλιψης : τουλάχιστον 4 από τα παρακάτω κριτήρια-συμπτώματα με διάρκεια μίνιμουμ 2 εβδομάδες.

• Καταθλιπτική διάθεση, μελαγχολία
• Απώλεια του ενδιαφέροντος ή μείωση της ευχαρίστησης από δραστηριότητες που τον ευχαριστούσαν στο παρελθόν, ανηδονία
• Σημαντική αλλαγή όρεξης ή και βάρους (συνήθως μείωση λιγότερο συχνά αύξηση)
• Αϋπνία ή λιγότερο συχνά υπερυπνία
• Ψυχοκινητική ανησυχία ή ψυχοκινητική επιβράδυνση, άγχος
• Εύκολη κόπωση ή απώλεια της ενεργητικότητας
• Ιδέες αναξιότητας, υπέρμετρης ή απρόσφορης ενοχής
• Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, βραδύτητα στη σκέψη και δυσχέρεια στη λήψη των αποφάσεων
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή ιδέες αυτοκαταστροφής (αυτοκτονικός ιδεασμός)

Μια χρήσιμη διάκριση είναι μεταξύ της κλινικής και της αντιδραστικής καταθλιψης. Η κλινική μορφή είναι η κατεξοχήν ψυχική διαταραχή με την υψηλότερη βιολογική και κληρονομική συμμετοχή και συνήθως τις βαρύτερες και πιο επίμονες ψυχοπαθολογικές εκδηλώσεις. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι πάντα απαραίτητη η ύπαρξη πυροδοτικού ψυχοπιεστικού αιτίου για την εμφάνισή της. Το ποσοστό της είναι μικρότερο από την αντιδραστική μορφή, η οποία ονομάζεται έτσι γιατί επέρχεται, όχι οπωσδήποτε αμέσως, ως «αντίδραση» του ψυχισμού σε κάποιο εξωτερικό αίτιο. Οι αντιδράσεις αυτές του ψυχισμού αποτελούν συνήθως ένα μείγμα μη σταθερών καταθλιπτικών και αγχωδών εκδηλώσεων που δεν επηρεάζουν πάντα και σε υψηλό βαθμό τη λειτουργικότητα του ατόμου.

Σημάδια κατάθλιψης μπορεί να μην υπάρχουν πάντα. Είναι σαφές ότι το καταθλιπτικό επεισόδιο δε φαίνεται σε πολλές περιπτώσεις και το άτομο που το περνάει να χαμογελάει και να δείχνει εντελώς καλά (η λεγόμενη και χαμογελαστή κατάθλιψη). Από την άλλη αν παρατηρήσετε κάποια στοιχεία που μοιάζουν με τα συμπτώματα κατάθλιψης τότε έχετε τα σημάδια που μπορεί να οδηγήσουν τελικά σε αναζήτηση ειδικής βοήθειας.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του καταθλιπτικού επεισοδίου μπορεί να είναι η απόσυρση. Η απόσυρση μπορεί να είναι πραγματική με το άτομο να κλείνεται στο σπίτι, ή/και ψυχονοητική που εμφανίζεται με απάθεια, μείωση των συναισθημάτων ευχαρίστησης, επίμονη αίσθηση ματαιότητας, αδυναμία ικανοποίησης και εύρεσης ενδιαφέροντος για πράγματα και ανθρώπους.

Ο άνθρωπος που περνάει καταθλιψη βιώνει μία ή περισσότερες απώλειες στη ζωή του. Προσοχή, η απώλεια δεν είναι απαραίτητα σαφής και εμφανής. Συχνά δεν είναι και μπορεί να αφορά εσωτερικές πτυχές του ψυχισμού. Διάφορες εξελίξεις στη ζωή δύναται να επηρεάσουν τις ψυχικές επενδύσεις σε πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις. Η ναρκισσιστική ταύτιση μαζί τους καθιστά πολύ δύσκολη την πορεία προς τα εμπρός, καθηλώνοντας με αρνητικό τρόπο, αυτοτιμωρητικό ενίοτε, την ψυχική ενέργεια προς τα έσω. Η θέαση του εαυτού, του μέλλοντος και του κόσμου θολώνει και διαστρεβλώνεται.

Μεγάλο κεφάλαιο αποτελεί η θεραπεία κατάθλιψης. Η προσέγγιση της κλινικής καταθλιψης βάσει και της πρόσφατης γνώσης από τις εξελίξεις των νευροεπιστημών δεν μπορεί να μην είναι φαρμακευτική ή γενικότερα βιολογική. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχουν υπολογίσιμα ποσοστά αποτελεσματικότητας, παρά το γεγονός ότι μερικές φορές λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών δε συνιστούν την ιδανική θεραπεία που οι περισσότεροι θα προτιμούσαν.

Μάθετε περισσότερα για τη θεραπεία της κατάθλιψης και τους σχετικούς μύθους

Αντικαταθλιπτικά φάρμακα

Θεραπεία χωρίς φάρμακα – (Επαναληπτικός διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός – rTMS)

Η ψυχοθεραπεία έχει βασική θέση στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Πέραν των άλλων η ψυχοθεραπεία όταν γίνεται σωστά μπορεί να επιφέρει θετικές νευροβιολογικές αλλαγές με ενδεχομένως πιο μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα για το άτομο.

Μάθετε περισσότερα για
Τα σωματικά συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται
Τους τύπους της κατάθλιψης
Την κληρονομικότητα της κατάθλιψης
Τη σχέση στρες και κατάθλιψης
Τη δευτεροπαθή κατάθλιψη
Την εποχική κατάθλιψη
Την επιλόχεια κατάθλιψη
Την κατάθλιψη στους ηλικιωμένους

Συγγραφέας του παραπάνω άρθρου για την κατάθλιψη είναι ο Σπύρος Καλημέρης Ιατρός, Ιδιώτης Ψυχίατρος & πιστοποιημένος Ψυχοθεραπευτής. Είναι πιστοποιημένο μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών & της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και παρέχει σύγχρονες υπηρεσίες ψυχιατρικής & συνθετικής ψυχοθεραπείας στο ιατρείο του στην Αθήνα. Εκπαιδευμένος μεταξύ άλλων στην εφαρμογή της καινοτόμου θεραπείας για τις ψυχικές διαταραχές rTMS (Επαναληπτικός Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός).

Σπύρος Καλημέρης
Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής
Ορμινίου 34-36, 2ος Όροφος, Ιλίσια, 11528, Αθήνα
Ανδρέα Παπανδρέου 5, Γλυφάδα
Κινητό: 6973389212
Σταθερό: 2130248566
spiros@kalimeristherapist.com
www.kalimeristherapist.com
https://smartcnscenter.com/