ΠΟΝΑΕΙ Ο ΩΜΟΣ ΣΑΣ; ΣΕ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ;

Του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D.
Αν έχετε πόνο στον ώμο τα καλά νέα είναι ότι συνήθως δεν πρόκειται για σοβαρή πάθηση (όπως αρθρίτιδα της άρθρωσης του ώμου) αλλά για κάποια πρόσκαιρη φλεγμονή στην γύρω περιοχή, πιθανότατα των τενόντων.
Ο πόνος στον ώμο αποτελεί περίπου το 16% όλων των μύο-σκελετικών προβλημάτων, και είναι δεύτερος μετά από τον πόνο στην μέση. Χρόνιος πόνος στον ώμο χαρακτηρίζεται ο πόνος που διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες, ενώ η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της αιτίας που τον προκαλεί. Σε ασθενείς νεότερους των 40 ετών, η αστάθεια στην άρθρωση, και μέτριου βαθμού εκφυλισμός του τένοντα στο πέταλο των στροφέων μυών είναι περισσότερο συνηθισμένες αιτίες πόνου, όταν προσκολλητική θυλακίτιδα, γληνοβραχιόνια οστεοαρθρίτιδα, και μεγαλύτερος εκφυλισμός του τένοντα στο πέταλο των στροφέων μυών είναι περισσότερο συνηθισμένες αιτίες σε μεγαλύτερους ασθενείς.
Ο πόνος στον ώμο είναι αρκετά συχνό πρόβλημα σε άτομα κάθε ηλικίας και μπορεί να οφείλεται σε πολλά διαφορετικά αίτια. Μπορεί επίσης συχνά να οφείλεται σε πρόβλημα σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος, όπως σε πίεση νεύρου στην αυχενική σπονδυλική στήλη. Η πιο συνηθισμένη πάντως αιτία πόνου στον ώμο είναι η φλεγμονή στα μαλακά μόρια και τους τένοντες γύρω από την άρθρωση του ώμου που μπορεί να εκδηλωθεί μετά από ένα τραυματισμό ή μια υπερβολικά συχνά επαναλαμβανόμενη κίνηση του ώμου αν και είναι συχνό να εμφανίζεται πόνος και απροειδοποίητα, χωρίς τραυματισμό ή και χωρίς υπερβολική καταπόνηση του ώμου. Με την κλινική εξέταση ο ειδικός γιατρός πολύ συχνά θα διαπιστώσει εύκολα την αιτία του προβλήματος. 


Ο όρος “περιαρθρίτιδα ώμου” (periarthritis humeroscapularis) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα και είναι ένας όρος ο οποίος θα πρέπει να καταργηθεί. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη διάγνωση αλλά για μια “ομπρέλλα διαγνώσεων”, οι πιο συνήθεις εκ των οποίων είναι οι εξής :

• σύνδρομο υπακρωμιακής πρόσκρουσης (προστριβής) με ή χωρίς ρήξη του πετάλου στροφέων (συνήθως του υπερακανθίου)
• ασβεστοποιός τενοντίτιδα του πετάλου στροφέων
• παγωμένος ώμος
• οστεοαρθρίτιδα ώμου
• οστεοαρθρίτιδα ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης
• τενοντίτιδα μακράς κεφαλής δικεφάλου βραχιονίου
• σύνδρομο SLAP
• πάρεση υπερπλατίου νεύρου, κ.α.

Επειδή τα συμπτώματα των ανωτέρω παθολογιών είναι συχνά κοινά (πόνος, μείωση του εύρους κίνησης, μυϊκή ατροφία κλπ.), η διαφορική τους διάγνωση πριν από την εποχή της αρθροσκόπησης και της μαγνητικής τομογραφίας ήταν δύσκολη. Για τον λόγο αυτό επικράτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα ο όρος “περιαρθρίτιδα ώμου” ο οποίος όμως στην σημερινή εποχή θεωρείται ανεπαρκής.

Παρακάτω εξηγούμε τις πιο συχνές αιτίες.
Τενοντίτιδα 
Είναι απλά μια φλεγμονή του τένοντα και συχνά παρουσιάζεται μετά από έντονη άσκηση σε όλες τις ηλικίες. Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με τον τένοντα. Εάν το πρόβλημα βρίσκεται στους τένοντες που κινούν την άρθρωση (‘στροφείς του ώμου’ ή ‘rotator cuff’) ο πόνος γίνεται συνήθως αισθητός καθώς προσπαθούμε να σηκώσουμε το χέρι ψηλά, μπροστά ή στο πλάι. Ο πόνος μπορεί να εξαφανίζεται όταν το χέρι έχει σηκωθεί εντελώς. Στην ακινησία ο πόνος υποχωρεί αλλά πάρα πολλές φορές ενοχλεί τη νύχτα όταν γυρίζουμε πλευρό στο κρεβάτι. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες μόνο, ωστόσο αν δεν λάβουμε τις απαραίτητες προφυλάξεις (αποφυγή των κινήσεων που προκαλούν τον πόνο) μπορεί να κρατήσουν και πολλούς μήνες. Χρειάζεται όμως προσοχή γιατί η παρατεταμένη απόλυτη ακινησία μπορεί να οδηγήσει σε ατροφία των μυών του ώμου που είναι μια συχνή αιτία επιδείνωσης του προβλήματος. Η αντιμετώπιση μιας τενοντίτιδας του ώμου γίνεται με συνδυασμό τοπικών ενέσεων από εξειδικευμένο γιατρό, ξεκούρασης του άνω άκρου (γενικά, κάθε δραστηριότητα που επιβαρύνει την άρθρωση του ώμου πρέπει να αποφεύγεται για διάστημα 6 εβδομάδων μετά την ένεση), και κατάλληλης φυσικοθεραπείας (πρόγραμμα ενδυνάμωσης των στροφέων του ώμου) και είναι τις περισσότερες φορές απόλυτα επιτυχής. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως που τα συμπτώματα επιμένουν μπορεί να χρειαστεί χειρουργική (αρθροσκοπική) αντιμετώπιση, μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος με άριστα αποτελέσματα. Σε πιό σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να έχουμε ρήξη του τένοντα οπότε, μετά από μια περίοδο εξαιρετικά ισχυρού πόνου, ο ώμος παρουσιάζεται εξαιρετικά αδύναμος στις κινήσεις. Στις, λίγες ευτυχώς, αυτές περιπτώσεις που συνήθως συμβαίνουν σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, απαιτείται επίσης χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση.

Παγωμένος ώμος (Frozen shoulder)

Η πάθηση αυτή (που επιστημονικά λέγεται ‘συμφυτική θυλακίτιδα’) είναι φλεγμονή στο εσωτερικό της άρθρωσης του ώμου. Ο ώμος παρουσιάζεται εξαιρετικά ‘δυσκίνητος’. Πιο συχνά παρουσιάζεται στις ηλικίες μεταξύ 40 και 60 ετών. Ο πόνος είναι αρχικά πολύ σοβαρός και μπορεί να γίνεται αισθητός ακόμα και όταν ο ώμος είναι ακίνητος. Συχνά ο πόνος επιδεινώνεται τη νύχτα. Κάθε κίνηση του ώμου είναι επώδυνη και η κινητικότητα σταδιακά περιορίζεται σημαντικά. Το πρόβλημα αυτό συνήθως επιμένει για αρκετούς μήνες έως και δύο χρόνια αν και τελικά μπορεί να υποχωρήσει σταδιακά. Στις περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις θα χρειαστεί εντατικό πρόγραμμα φυσιοθεραπείας που πρέπει να αρχίζει το συντομότερο δυνατόν ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις ‘παγωμένου ώμου΄η αποκατάσταση μπορεί να απαιτήσει χειρουργική αντιμετώπιση με αρθροσκόπηση του ώμου. Η μαγνητική τομογραφία δεν ενδείκνυται σε αυτή την περίπτωση - οι εξετάσεις που συχνά ασθενείς έχουν ήδη κάνει και τις φέρνουν μαζί είναι αρνητικές για παθολογικά ευρήματα.

Άσκηση προθέρμανσης για παγωμένο ώμο - Το Εκκρεμές

Το εκκρεμές είναι μια πολύ καλή άσκηση για τον παγωμένο ώμο. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να σταθείτε με το χέρι που έχει παγώσει να κρέμεται κάτω. Μπορείτε στηριχτείτε σε έναν τοίχο ή το πίσω μέρος μιας καρέκλας. Μετά ξεκινήστε την κίνηση προσπαθώντας να κάνετε σιγά-σιγά κύκλο.

Προβλήματα άλλων περιοχών που αντανακλούν στον ώμο

Συχνά πίεση κάποιου νεύρου στην αυχενική περιοχή της σπονδυλικής στήλης εμφανίζεται με πόνο στον ώμο ή και πιο χαμηλά στο άνω άκρο. Το συχνότερο σύμπτωμα είναι μούδιασμα του άκρου υπάρχει και περιορισμός της κίνησης του αυχένα. 
Πρόβλημα στην άρθρωση μεταξύ του ακρώμιου και της κλείδας μπορεί επίσης συχνά να προκαλέσει πόνο στον ώμο. Στις περιπτώσεις αυτές μια έγχυση (ένεση) μέσα στην άρθρωση ανακουφίζει από τον πόνο. 
Άλλη, πολύ σπανιότερη πάθηση είναι και η νευραλγία με μυική ατροφία που προκαλεί πόνο και μυική ατροφία στους μυς της ωμοπλάτης. Η αποκατάσταση στις περιπτώσεις αυτές είναι συνήθως αργή και πιθανώς να μην είναι πλήρης. 
Η διάγνωση σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό μετά από προσεκτική εξέταση και κάποιες φορές μπορεί να χρειαστούν ειδικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες ή μαγνητική τομογραφία.

Να θυμάστε ότι αν συνεχίσετε να καταπονείτε τον ώμο με σκληρή φυσική δραστηριότητα ή αν δεν τον ξεκουράσετε αρκετά ο πόνος μπορεί να παραταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Να θυμάστε επίσης ότι η προσεκτική ελαφρά άσκηση και όχι η τέλεια ακινησία πρέπει να ενθαρρύνονται στη φάση της αποθεραπείας.

Περισσότερα στο medlabgr