Σαν σήμερα 2 Αυγούστου: Η Μάχη της Χαιρώνειας και η νίκη του Φιλίππου που άνοιξε τον δρόμο στον Μέγα Αλέξανδρο

Στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ., στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας, διεξάγεται μια από τις σημαντικότερες μάχες της αρχαιότητας. Ο Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας, με έναν στρατό που αριθμούσε περίπου 30.000 πεζούς και 2.000 ιππείς, αντιμετωπίζει τις συνασπισμένες δυνάμεις της Αθήνας, της Θήβας και των συμμάχων τους, οι οποίοι υπολογίζονταν σε 35.000 στρατιώτες. Η μάχη που ακολουθεί δεν θα κρίνει μόνο το αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης, αλλά θα αλλάξει για πάντα τον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας.

Η μάχη της Χαιρώνειας αποτέλεσε σημείο καμπής για τον ελληνικό κόσμο. Ο Φίλιππος, εφαρμόζοντας την περίφημη μακεδονική φάλαγγα με τα μακριά δόρατα (σάρισες) και χρησιμοποιώντας έξυπνες τακτικές παραπλάνησης, κατάφερε να διασπάσει τις εχθρικές γραμμές. Η τακτική του «ψευδο-υποχώρησης» στη δεξιά πτέρυγα έφερε τους Αθηναίους σε αταξία, ενώ την ίδια στιγμή ο 18χρονος Αλέξανδρος, επικεφαλής της αριστερής πτέρυγας, όρμησε με ορμή και διέλυσε το κέντρο των Θηβαίων.

Η σύγκρουση υπήρξε σφοδρή, με μεγάλες απώλειες. Ο περίφημος Ιερός Λόχος της Θήβας, το επίλεκτο σώμα 300 ανδρών που είχε δοξαστεί για την ανδρεία του, εξολοθρεύτηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, σφραγίζοντας το τέλος της θηβαϊκής ισχύος. Η Αθήνα, παρά τις βαριές απώλειες, διατήρησε κάποια από τα στρατεύματά της, αλλά αναγκάστηκε να αποδεχθεί την ήττα και να υποταχθεί στη μακεδονική κυριαρχία.

Η νίκη του Φιλίππου στη Χαιρώνεια είχε μακροπρόθεσμες συνέπειες. Τερμάτισε την ανεξαρτησία των κλασικών πόλεων-κρατών και έθεσε τα θεμέλια για την μακεδονική ηγεμονία στην Ελλάδα και το Αιγαίο. Ο Φίλιππος συγκάλεσε σύντομα το «Συνέδριο της Κορίνθου», με το οποίο διασφάλισε μια εύθραυστη αλλά ουσιαστική ενότητα στον ελληνικό κόσμο. Ο απώτερος στόχος του ήταν η εκστρατεία εναντίον της Περσικής αυτοκρατορίας – μια εκστρατεία που θα ολοκλήρωνε αργότερα ο γιος του, ο Μέγας Αλέξανδρος.

Η μάχη της Χαιρώνειας θεωρείται ορόσημο: σηματοδοτεί το τέλος της κλασικής περιόδου και την απαρχή της μακεδονικής κυριαρχίας, που θα επεκταθεί σύντομα πέρα από τα όρια της Ελλάδας και θα διαμορφώσει το μέλλον της Μεσογείου και του τότε γνωστού κόσμου.