Θεϊκά οράματα: Πώς τα εξηγούν οι επιστήμονες – Ουράνιες στρατιές που παρελαύνουν, εκτυφλωτικά φώτα και απέραντες πολιτείες

Από τις πρώτες κιόλας ημέρες του Χριστιανισμού, άγιοι, μυστικιστές και απλοί πιστοί έχουν περιγράψει την εμπειρία ξαφνικών οραμάτων.

Η ιστορία της Εκκλησίας είναι γεμάτη από αφηγήσεις ανθρώπων που είδαν ουράνιες στρατιές να παρελαύνουν, εκτυφλωτικά φώτα και απέραντες ουράνιες πολιτείες.

Για πολλούς, αυτά τα παράξενα σημάδια ήταν σαφής επιβεβαίωση ότι είχαν αγγίξει κάτι πέρα από την ανθρώπινη κατανόηση.

Ωστόσο, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπάρχει μια φυσιολογική εξήγηση, η οποία αποκαλύπτει τι πραγματικά βιώνει κανείς όταν δέχεται ένα «όραμα από τον Θεό».

Σύμφωνα με ορισμένους νευρολόγους, τα συμπτώματα που περιγράφονται από όσους βιώνουν ένα ουράνιο όραμα αντιστοιχούν σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται «αύρα ημικρανίας».

Αυτές οι «νευρικές καταιγίδες» προκαλούν οπτικές ψευδαισθήσεις, σχεδόν πάντα με φωτεινές ζιγκ-ζαγκ γραμμές που είναι γνωστές ως «μοτίβα οχυρώσεων» λόγω της ομοιότητάς τους με τα τείχη των πόλεων.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα που πάσχουν από ημικρανίες μπορεί να επηρεαστούν και από ψευδείς ήχους, φανταστικές οσμές ή ακόμη και εμπειρίες έξω από το σώμα τους.

Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτές οι συντριπτικές και απρόσμενες ψευδαισθήσεις είναι εκείνες που περιγράφονται όταν κάποιος αναφέρει ότι είχε «ένα όραμα από τον Θεό».

Υπολογίζεται ότι περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού, δηλαδή περίπου 148 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, επηρεάζονται από ημικρανίες.

Για περίπου το ένα τρίτο αυτών, ο πόνος προηγείται από ένα κύμα περίεργων αντιληπτικών εφέ που είναι γνωστό ως αύρα.

Αν και το πιο προφανές σύμπτωμα της ημικρανίας είναι ο έντονος πονοκέφαλος, η πάθηση αυτή είναι πολύ περισσότερα από έναν απλώς ισχυρό πονοκέφαλο.

Για ορισμένους ανθρώπους, αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με ισχυρά οπτικά εφέ όπως αναλαμπές ζιγκ-ζαγκ φωτός, έντονα χρώματα και ακόμη και προσωρινή τύφλωση.

Ο Dr Philip Holland, νευροεπιστήμονας από το King’s College του Λονδίνου, δήλωσε στην Daily Mail ότι: «Ουσιαστικά πρόκειται για ένα κύμα διέγερσης που ταξιδεύει στον φλοιό του εγκεφάλου».

«Αν αυτό συμβεί στον οπτικό φλοιό, προκαλεί οπτικά συμπτώματα όπως αναλαμπές φωτός», συμπληρώνει.

Συχνά τα συμπτώματα μπορεί να είναι σχετικά ήπια, αλλά μερικοί άνθρωποι βιώνουν ισχυρές διαταραχές που φτάνουν στο επίπεδο πλήρων ψευδαισθήσεων.

Ο Βρετανός νευρολόγος Oliver Sacks είχε περιγράψει μια αύρα ως «ένα τεράστιο ιριδίζον ημικύκλιο που εκτείνεται από το έδαφος μέχρι τον ουρανό, με αιχμηρά ζιγκ-ζαγκ περιγράμματα και έντονα μπλε και πορτοκαλί χρώματα».

Σε βίντεο που παρήχθη από τη Mayo Clinic, οι επιστήμονες έχουν οπτικοποιήσει πώς θα ήταν να βιώσει κανείς μια έντονη αύρα ημικρανίας καθώς εξαπλώνεται στην όραση.

Αυτές οι έντονες εμπειρίες μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση σε έναν ασθενή, επομένως δεν προκαλεί έκπληξη που συχνά ερμηνεύονται ως κάτι μυστηριώδες.

Τον 12ο αιώνα, η γερμανίδα ηγουμένη, φιλόσοφος και συνθέτρια Χίλντεγκαρντ φον Μπίνγκεν άρχισε να περιγράφει μια σειρά από θαυμαστά οράματα από τον Θεό.

Η φον Μπίνγκεν περιέγραψε πως η καθημερινότητά της διακοπτόταν σχεδόν συνεχώς από αυτό που αποκαλούσε umbra viventis lucis, δηλαδή «αντανακλάσεις του ζώντος φωτός».

Στα γραπτά της, ανέφερε: «Είδα ένα μεγάλο άστρο, λαμπρότατο και πανέμορφο, και μαζί του ένα πλήθος πύρινων σπινθήρων που το ακολουθούσαν προς τα νότια».

Συνεχίζει: «Ξαφνικά όλοι αυτοί εξαφανίστηκαν, μετατράπηκαν σε μαύρα κάρβουνα… και ρίχτηκαν στην άβυσσο ώστε να μην μπορώ πια να τους δω».

Ταυτόχρονα, περιέγραψε ότι έπεφτε σε έναν πόνο «τόσο έντονο που απειλεί να με σκοτώσει».

Από την οπτική της φον Μπίνγκεν και των υπόλοιπων θρησκευτικών πιστών, αυτές οι έντονες εμπειρίες ήταν ξεκάθαρα μια επίσκεψη από μια θεία παρουσία.

Ωστόσο, ο καθηγητής Stephen Silberstein, νευρολόγος στο πανεπιστήμιο Thomas Jefferson, λέει ότι οι ημικρανίες είναι μια πιο πιθανή εξήγηση.

«Υπάρχουν δύο τρόποι να το ερμηνεύσεις. Ο ένας είναι ότι πρόκειται για αύρα. Ο δεύτερος είναι ότι οι μυστικιστές έπαιρναν παραισθησιογόνα φάρμακα», συμπληρώνει.

Αν και τα οράματα της φον Μπίνγκεν φαίνονται πιο σύνθετα από μια απλή αύρα, οι αύρες ημικρανίας μπορούν να προκαλέσουν πολύ ευρύτερες επιδράσεις από τις απλές οπτικές διαταραχές.

Για παράδειγμα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να βιώσουν το «Σύνδρομο της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων», το οποίο τους κάνει να βλέπουν τον εαυτό τους να μεγαλώνει ή να μικραίνει σε σχέση με τον κόσμο γύρω τους.

Ο καθηγητής Silberstein σημειώνει: «Αν η αύρα εξαπλωθεί στον εγκέφαλο, μπορεί να επαναφέρει μνήμες και να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις. Αυτό είναι ασυνήθιστο, αλλά όχι σπάνιο».

Αν και οι αύρες ημικρανίας δεν εξηγούν όλα τα αναφερόμενα ουράνια οράματα, ενδέχεται να ερμηνεύσουν γιατί μερικοί άνθρωποι βλέπουν εκτυφλωτικά φώτα, οχυρώσεις και στρατιές από τον ουρανό.

Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η φον Μπίνγκεν ή άλλοι μυστικιστές ήταν τρελοί ή επινοούσαν τις εμπειρίες τους, απλώς τις ερμήνευαν με βάση την κατανόησή τους για τον κόσμο.

Ο καθηγητής Silberstein αναφέρει: «Δεν τις φαντάζεσαι — ο εγκέφαλος δημιουργεί τις πληροφορίες και εσύ τις ερμηνεύεις».

Γιατί οι ημικρανίες συνοδεύονται από αύρες;

Δεν υπάρχει τίποτα το μυστικιστικό στην αύρα ημικρανίας και οι επιστήμονες αρχίζουν πλέον να κατανοούν τη σύνδεσή της με τις ημικρανίες.

Σε μια μελέτη, ασθενείς που βίωναν ημικρανίες υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία (MRI) για να εντοπιστούν τα ενεργά σημεία του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν ο ασθενής βίωνε μια οπτική αύρα, αυτή σχετιζόταν με έντονη δραστηριότητα σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου.

Αυτό που ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό ήταν ότι το μοτίβο ενεργοποίησης στον εγκέφαλο φαινόταν να ακολουθεί το ίδιο μοτίβο με την οπτική αύρα που περιέγραφαν οι ασθενείς.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η εξάπλωση της αύρας στον εγκέφαλο μπορεί να συνδέεται με τις ημικρανίες σε χημικό επίπεδο.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αύρα συνοδευόταν από ένα κύμα χημικών ουσιών που ταξίδευε στο υγρό που περιβάλλει τον εγκέφαλο, ενεργοποιώντας περιοχές που προκαλούν τον πονοκέφαλο.

Καθώς ο ίδιος ο εγκέφαλος δεν διαθέτει υποδοχείς πόνου, ήταν για καιρό μυστήριο το πώς η εγκεφαλική δραστηριότητα προκαλεί το αίσθημα του πόνου.

Οι επιστήμονες πιστεύουν πλέον ότι το κύμα δραστηριότητας της αύρας ευαισθητοποιεί τα νεύρα στην επιφάνεια του εγκεφάλου, προκαλώντας πονοκεφάλους σε ορισμένα άτομα.

«Φαίνεται ότι η ημικρανία και η αύρα είναι ξεχωριστές αλλά σχετιζόμενες καταστάσεις», λέει ο Dr Holland.

Καθώς οι επιστήμονες μαθαίνουν περισσότερα για την προέλευση και τα αίτια των ημικρανιών και των αυρών, πλησιάζουμε λίγο πιο κοντά στο να κατανοήσουμε πώς είναι να βιώνει κανείς ένα όραμα από τον Θεό.