Πώς οι ειδήσεις επηρεάζουν τον εγκέφαλό μας και γιατί τα «κακά νέα» μπορεί για κάποιους να είναι εθιστικά

Στη σημερινή εποχή, όπου η πληροφόρηση είναι ασταμάτητη και εύκολα προσβάσιμη, οι ειδήσεις έχουν αποκτήσει μια ιδιάζουσα θέση στη ζωή μας.

Είτε μέσω του διαδικτύου και των κοινωνικών δικτύων, είτε μέσω της τηλεόρασης οι ειδήσεις, και ειδικότερα οι αρνητικές, επηρεάζουν έντονα τον εγκέφαλό μας και τη συναισθηματική μας κατάσταση. Γιατί, όμως, τόσο συχνά μας ελκύουν τα «κακά νέα», ακόμα κι αν γνωρίζουμε ότι επιβαρύνουν τη ψυχική μας υγεία, προκαλώντας άγχος ή θλίψη;

Ο εγκέφαλός μας είναι «εθισμένος» στην πληροφορία

Ο κλινικός ψυχολόγος Adam S. Anderson, μιλώντας σε podcast του Mayo Clinic, εξηγεί ότι η ανθρώπινη φύση είναι προγραμματισμένη να αναζητά πληροφορίες. Το αίσθημα της αβεβαιότητας προκαλεί άγχος, οδηγώντας μας να ψάχνουμε συνεχώς για απαντήσεις.

Επιπλέον, ο εγκέφαλός μας δεν είναι απλώς περίεργος. Προτιμά την ένταση, την αγωνία, τα έντονα ερεθίσματα. Αυτά τα στοιχεία πυροδοτούν την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, μιας ορμόνης που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Η ντοπαμίνη δημιουργεί έναν «κύκλο ανταμοιβής» που μας ωθεί να επιστρέφουμε για περισσότερες πληροφορίες – ακόμα κι αν είναι αρνητικές.

Η αρνητική ειδησεογραφία δεν είναι τυχαία. Τα μέσα ενημέρωσης, όπως και τα κοινωνικά δίκτυα, έχουν αντιληφθεί ότι οι δραματικοί τίτλοι και οι ιστορίες που προκαλούν φόβο ή ανησυχία, τραβούν την προσοχή των ανθρώπων.

Όπως σημειώνει ο Anderson, οι εικόνες και οι λέξεις που προκαλούν έντονα συναισθήματα –όπως φόβο, θυμό ή απογοήτευση– ενεργοποιούν το σύστημα απειλής του εγκεφάλου. Αυτός ο μηχανισμός, που κάποτε μας προστάτευε από φυσικούς κινδύνους, τώρα «προσαρμόστηκε» στα σύγχρονα ερεθίσματα των ειδήσεων.

Οι επιπτώσεις της υπερβολικής έκθεσης στις ειδήσεις

Η συνεχής έκθεση σε αρνητικές ειδήσεις μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Μια μελέτη από τη Dr. Allison Holman έδειξε ότι άτομα που παρακολουθούσαν για ώρες ειδήσεις σχετικά με τον βομβαρδισμό στον Μαραθώνιο της Βοστώνης παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα άγχους και στρες ακόμα και από ανθρώπους που βρέθηκαν κοντά στο περιστατικό.

Η θέαση έντονων εικόνων και η συνεχής πληροφόρηση μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης (της ορμόνης του στρες) και αδρεναλίνης στο σώμα, οδηγώντας σε αισθήματα πανικού και κατάθλιψης.

Γιατί επιστρέφουμε στα «κακά νέα»;

Η τάση μας να επιστρέφουμε στα κακά νέα – γνωστή και ως doom scrolling – μοιάζει με εθισμό. Παρόλο που γνωρίζουμε ότι μας βλάπτει, το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου ενεργοποιείται κάθε φορά που καταναλώνουμε τέτοιου είδους περιεχόμενο.

Η ντοπαμίνη μας «επιβραβεύει», παγιδεύοντάς μας σε έναν κύκλο όπου νιώθουμε την ανάγκη να μάθουμε περισσότερα, ακόμα και για δυσάρεστα γεγονότα.

Πώς να προστατευτούμε από την αρνητική επίδραση των ειδήσεων

Για να μειώσουμε την αρνητική επίδραση των ειδήσεων στον εγκέφαλο και την ψυχολογία μας, είναι σημαντικό να αναπτύξουμε υγιείς συνήθειες στην κατανάλωση πληροφοριών:

1.  Περιορισμός του χρόνου θέασης: Ορίστε συγκεκριμένες ώρες για την ενημέρωσή σας και αποφύγετε την υπερβολική παρακολούθηση.
2.  Επιλογή αξιόπιστων πηγών: Προτιμήστε να διαβάζετε ή να ακούτε ειδήσεις από μέσα που επικεντρώνονται στην ανάλυση και όχι στον εντυπωσιασμό.
3.  Αποφυγή των έντονων εικόνων: Η ανάγνωση ειδήσεων αντί της παρακολούθησης στην τηλεόραση μπορεί να μειώσει την συναισθηματική φόρτιση.
4.  Ενσυνείδητη κατανάλωση: Επικεντρωθείτε σε θετικές ιστορίες ή σε πληροφορίες που παρέχουν λύσεις και όχι μόνο προβλήματα.

Η αδιάκοπη έκθεση στις ειδήσεις είναι αναπόφευκτη στην ψηφιακή εποχή, αλλά το ποιες και το πώς επιλέγουμε να τις καταναλώνουμε μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η υιοθέτηση μιας πιο συνειδητής και ισορροπημένης προσέγγισης μπορεί να προστατεύσει την ψυχική μας υγεία και να αποτρέψει την παγίδευσή μας σε έναν φαύλο κύκλο αρνητισμού και άγχους.