Ρήξεις και επανόρθωση στη σχέση γονέα–παιδιού

Γράφει ο Ψυχολόγος-Σύμβουλος Γάμου 

Γιάννης Ξηντάρας

Γιατί η σύνδεση δεν κρίνεται στη σύγκρουση, αλλά σε ό,τι ακολουθεί

Πόσες φορές δεν έχουμε στενοχωρηθεί ή εξαντληθεί συναισθηματικά έπειτα από έναν καβγά με τα παιδιά μας; Πόσες φορές δεν είπαμε μέσα μας «γιατί να φτάσουμε ως εδώ;».
Η αλήθεια, όσο κι αν δεν μας ανακουφίζει, είναι απλή: οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια είναι αναπόφευκτες. Και όχι επειδή αποτύχαμε ως γονείς, αλλά επειδή η σχέση είναι ζωντανή.

Το ουσιαστικό ερώτημα δεν είναι αν θα υπάρξει ρήξη.
Το ερώτημα είναι: τι κάνουμε μετά;

---

Γιατί οι συγκρούσεις με τα παιδιά είναι φυσιολογικές

Από ψυχολογική σκοπιά, η σύγκρουση είναι μέρος της ανάπτυξης. Τα παιδιά, σε κάθε ηλικιακό στάδιο, δοκιμάζουν όρια, εκφράζουν θυμό, αμφισβητούν την εξουσία. Δεν το κάνουν για να πληγώσουν τον γονέα, αλλά για να ορίσουν τον εαυτό τους.

Ο γονέας, από την άλλη, κουβαλά το βάρος της ευθύνης, της αγωνίας, της επιθυμίας «να πάνε όλα καλά». Εκεί συχνά γεννιέται η ένταση:
αγάπη από τη μία, φόβος από την άλλη.

Στην ψυχοθεραπεία βλέπουμε συχνά ότι πίσω από έναν καβγά δεν υπάρχει κακή πρόθεση, αλλά δύο άνθρωποι που δεν αντέχουν το άγχος της σύνδεσης.

---

Το κρίσιμο σημείο: η επανόρθωση της σχέσης

Η επανόρθωση είναι πιο σημαντική από τη σύγκρουση

Η σύγχρονη ψυχολογία συμφωνεί: αυτό που τραυματίζει βαθιά ένα παιδί δεν είναι ο καβγάς, αλλά η απουσία επανόρθωσης.
Όταν η ένταση μένει μετέωρη, όταν κανείς δεν επιστρέφει στη σχέση, το παιδί μαθαίνει ότι η αγάπη είναι εύθραυστη.

Η επανόρθωση στέλνει ένα άλλο μήνυμα:

«Η σχέση μας αντέχει και τις δύσκολες στιγμές».

---

Πώς επανορθώνεται ουσιαστικά η σχέση με τα παιδιά

1. Αναλαμβάνουμε ευθύνη, όχι εξουσία

Δεν χρειάζεται ο γονέας να είναι πάντα «σωστός». Χρειάζεται να είναι αληθινός.
Ένα «θύμωσα», «κουράστηκα», «αντέδρασα άσχημα» δεν αποδυναμώνει τον γονεϊκό ρόλο· τον ανθρώπινο τον δυναμώνει.

2. Ακούμε πριν εξηγήσουμε

Συχνά οι γονείς σπεύδουν να διδάξουν, ενώ το παιδί χρειάζεται πρώτα να ακουστεί.
Η ακρόαση δεν σημαίνει συμφωνία. Σημαίνει παρουσία.

3. Ονοματίζουμε το συναίσθημα

Όταν ο γονέας λέει «καταλαβαίνω ότι ένιωσες αδικία», βοηθά το παιδί να ρυθμίσει τον εσωτερικό του κόσμο. Αυτή είναι βασική λειτουργία της ψυχοθεραπευτικής σκέψης μέσα στην οικογένεια.

---

«Μην κλαις πάνω από το χυμένο γάλα»: η πράξη μετά τη ρήξη

Η παροιμία δεν μιλά για αδιαφορία. Μιλά για δράση.
Η σχέση με τα παιδιά δεν αποκαθίσταται με τύψεις ή σιωπή, αλλά με συνειδητές κινήσεις επανασύνδεσης:

• μια ήρεμη κουβέντα
• ένα άγγιγμα
• μια συγγνώμη χωρίς «αλλά»

Στην ψυχοθεραπεία, αυτό ονομάζεται επανόρθωση δεσμού. Είναι από τους πιο ισχυρούς προστατευτικούς παράγοντες ψυχικής υγείας για το παιδί.

---

Ο ρόλος του ψυχολόγου και της ψυχοθεραπείας

Πολλοί γονείς ζητούν βοήθεια όχι επειδή «κάτι πάει στραβά», αλλά επειδή θέλουν να σχετίζονται καλύτερα.
Ο ψυχολόγος και ο ψυχοθεραπευτής δεν δίνουν έτοιμες συνταγές. Βοηθούν τον γονέα να κατανοήσει:

• τα δικά του όρια
• τις συναισθηματικές του αντιδράσεις
• τα μηνύματα πίσω από τη συμπεριφορά του παιδιού

Η ψυχοθεραπεία δεν στοχεύει στην τέλεια οικογένεια, αλλά στην αρκετά καλή σχέση.

---

Τελικά, τι χρειάζονται περισσότερο τα παιδιά;

Όχι αλάνθαστους γονείς.
Χρειάζονται γονείς που επιστρέφουν στη σχέση, που δεν φοβούνται να διορθώσουν, να μιλήσουν, να μείνουν.

Η ισορροπία και η γαλήνη δεν έρχονται από την απουσία συγκρούσεων, αλλά από την ικανότητα επανένωσης.

Και αυτή είναι μια δεξιότητα που μαθαίνεται μέσα στην καθημερινότητα, αλλά και μέσα από τη στήριξη της ψυχοθεραπείας.