Ανακοίνωση Συμβουλίου Δεοντολογίας και Καταστατικού Ελέγχου σε Β' βαθμό της ΕΣΗΕΜ-Θ

Το Συμβούλιο Δεοντολογίας και Καταστατικού Ελέγχου σε Β’ βαθμό (ΣΔΚΕ), στην πρώτη υπό τη νέα σύνθεση συνεδρίασή του, συζήτησε εκ νέου τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο και στον χώρο της ενημέρωσης με αποτέλεσμα να γιγαντώνεται η  κρίση αξιοπιστίας προς τα ΜΜΕ.

Η εμπορευματοποίηση της ενημέρωσης και ο ανταγωνισμός μεταξύ των κυρίαρχων ΜΜΕ και από την άλλη, η εκτίναξη της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media), παρότι έδωσαν φωνή στην κοινωνία των πολιτών, έχουν ταυτόχρονα οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη παραγωγή περιεχομένου.

Κοντολογίς, στην εποχή της μετα-αλήθειας έχει διαμορφωθεί ένα δυστοπικό περιβάλλον, στο οποίο δεν έχουμε να κάνουμε με τα συνήθη φαινόμενα κιτρινισμού αλλά με κάτι πιο σύνθετο, κατασκευασμένο και κατευθυνόμενο.

Η είδηση συγχέεται με την άποψη και είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την αλήθεια από τις παραπλανητικές ειδήσεις, τα fake news και τα deep fakes, που παράγονται συχνά πλέον χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη από κέντρα εξουσίας και παραπληροφόρησης.

Παράλληλα, παρατηρείται ότι ακόμη και νέοι δημοσιογράφοι υποκύπτουν στις πιέσεις του ανταγωνισμού, παραβιάζοντας βασικές αρχές δεοντολογίας.

Η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στα ΜΜΕ, με την Ελλάδα να συγκεντρώνει  τη χαμηλότερη βαθμολογία (23%) -μαζί με την Ουγγαρία- στην εμπιστοσύνη του κοινού στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, σε σύνολο 47 χωρών, σύμφωνα με την  ετήσια αναφορά του Ινστιτούτου Reuters, καταγράφοντας  ιστορικά χαμηλά επίπεδα, δεν αποτελεί μόνο μια σαφή προειδοποίηση για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των αρχών και των πρακτικών του κλάδου, αλλά και θέτει τον κάθε δημοσιογράφο προ των ευθυνών του.

Το ΣΔΚΕ στο παρελθόν συνεδρίασε πολλές φορές και εξέτασε καταγγελίες σε βάρος συναδέλφων.

Προσπάθησε να βρει «σολομώντειες» λύσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις αναγκάστηκε να επιβάλει κυρώσεις για  κατ’ εξακολούθηση παραβιάσεις  του κώδικα δεοντολογίας.

Το ΣΔΚΕ υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά ότι είναι αναγκαία όσο ποτέ:

Πρώτον η αυστηρή τήρηση των κανόνων δεοντολογίας και κυρίως η τεκμηρίωση από τους επαγγελματίες του χώρου.

Δεύτερον, η ενίσχυση του γραμματισμού (literacy) πρωτίστως όσων δραστηριοποιούνται στα κοινωνικά δίκτυα (δημοσιογραφία των πολιτών).

Το ΣΔΚΕ δεσμεύεται να εντείνει τις προσπάθειες εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, διαμηνύοντας ότι οι κυρώσεις θα είναι αναπόφευκτες για όσους επιμένουν σε πρακτικές που υπονομεύουν την ελευθεροτυπία.

Οι αρχές δεοντολογίας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος πρέπει να γίνουν κτήμα όλων των μελών και ειδικά των νέων συναδέλφων της ΕΣΗΕΜΘ.

Δεδομένου ακόμη ότι συχνά σε ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και ιστοσελίδες παρατηρούνται διατυπώσεις, που προσβάλλουν την ευπρέπεια του κοινού, το ΣΔΚΕ θεωρεί αναγκαία την προστασία της γλώσσας από φαινόμενα κακοποίησής της.

Ταυτόχρονα είναι απαραίτητη η πιο ενεργή εποπτεία σε όλα τα ΜΜΕ, όταν υποβαθμίζουν το επίπεδο του δημοσιογραφικού έργου. Σε συνεργασία με την πολιτεία και με την επικαιροποίηση του μητρώου των ενημερωτικών ιστοσελίδων απαιτείται θεσμική ρύθμιση ώστε στις ενημερωτικές ιστοσελίδες, διευθυντές ή διευθυντές ενημέρωσης να είναι αποκλειστικά δημοσιογράφοι, μέλη επισήμων Ενώσεων Συντακτών.

Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τα παραδοσιακά και τα σύγχρονα ΜΜΕ είναι ζήτημα δημοκρατίας και συλλογικής ευθύνης.

Νικόλαος Ασλανίδης

Γεώργιος Τραπεζανίδης

Νικόλαος Λαδιανός

Παύλος Νεράντζης

Νικόλαος Δημαράς