Γιατί οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ γίνονται αύριο, Τρίτη, και όχι Κυριακή;

Αύριο Τρίτη εκατομμύρια αμερικανοί πολίτες θα προσέλθουν στις κάλπες προκειμένου να αναδείξουν τον επόμενο ένοικο του Λευκού Οίκου. Βασικά, δεν θα τον εκλέξουν άμεσα, αλλά σύμφωνα με το σύστημα που ισχύει, θα αναδείξουν τους εκλέκτορες οι οποίοι με τη σειρά τους θα ψηφίσουν τον επόμενο πρόεδρο.

Το ερώτημα λοιπόν είναι το εξής: Γιατί οι εκλογές στις ΗΠΑ διεξάγονται Τρίτη και όχι Κυριακή όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλα τα δημοκρατικά κράτη του κόσμου;

Η απάντηση βρίσκεται στο μακρινό παρελθόν της Αμερικής. Πριν από 170 χρόνια οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μια αγροτική αραιοκατοικημένη χώρα, με τις μετακινήσεις από τη μια πόλη στην άλλη να απαιτούν χρόνο και προγραμματισμό. Παράλληλα η χριστιανική πίστη διαδραμάτιζε πολλή σημαντικότερο ρόλο στην καθημερινότητα των πολιτών. Έτσι, το 1854 το Κογκρέσο αποφασίζει να ορίσει επίσημα ως ημέρα διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών την Τρίτη, μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου. Οπότε π.χ. εάν την 1η Νοεμβρίου πέφτει Τρίτη, οι εκλογές διεξάγονται την επόμενη Τρίτη 8 Νοεμβρίου. Φέτος η πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου είναι σήμερα, οπότε οι κάλπες στήνονται αύριο. Πώς λοιπόν αποφασίστηκε η Τρίτη;

Ο εκκλησιασμός και το ταξίδι των ψηφοφόρων

Η Κυριακή θεωρούνταν και θεωρείται για τη χριστιανική παράδοση ημέρα του Κυρίου και οι άνθρωποι ήθελαν να την αφιερώνουν στον εκκλησιασμό και την οικογένειά τους, επομένως δεν ήταν κατάλληλη μέρα. Η Δευτέρα από την άλλη, πρώτη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδας, επίσης δεν ήταν ιδανική γιατί πολλοί ψηφοφόροι της επαρχίας θα έπρεπε να ξεκινήσουν το ταξίδι τους από την Κυριακή για να φθάσουν στην πόλη που βρισκόταν το εκλογικό κέντρο τη Δευτέρα. Έτσι ως ιδανική μέρα κρίθηκε η Τρίτη. Αυτό έδινε τη δυνατότητα στους αγρότες να ταξιδέψουν τη Δευτέρα, να ψηφίσουν την επομένη και να επιστρέψουν στα χωράφια τους την Τετάρτη.

Ο Νοέμβριος και οι αγροτικές εργασίες

Η επιλογή του Νοεμβρίου, επίσης, δεν ήταν τυχαία. Το φθινόπωρο, και ειδικά μετά τη συγκομιδή, ήταν η κατάλληλη εποχή για ταξίδια. Οι γεωργικές δουλειές συμπεριλαμβανομένης της συγκομιδής είχαν ολοκληρωθεί, ενώ ο χειμώνας με τα σφοδρά κρύα δεν είχε ακόμα κάνει την εμφάνισή του. Εξίσου σημαντική ήταν και η αποφυγή της 1ης Νοεμβρίου, ημέρας γιορτής των Αγίων Πάντων για πολλούς Χριστιανούς, που θα μπορούσε να επηρεάσει την προσέλευση.

Ένα σύστημα που αμφισβητείται σήμερα

Η επιλογή της Τρίτης ως ημέρας εκλογών έχει, ωστόσο, δημιουργήσει προβληματισμούς τα τελευταία χρόνια. Σε μια εποχή που οι περισσότεροι Αμερικανοί ζουν πλέον στις πόλεις και εργάζονται Δευτέρα έως Παρασκευή, η προσέλευση στις κάλπες γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. ΟΙ περισσότεροι πολίτες δεν διαθέτουν τον χρόνο για να ψηφίσουν μεσοβδόμαδα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ζήτηση για πρόωρη ή επιστολική ψήφο. Αξίζει να σημειωθεί ότι έως σήμερα έχει ψηφίσει το… 54% των ψηφοφόρων κι ας διεξάγονται αύριο επισήμως οι εκλογές, καθώς υπάρχει το δικαίωμα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος νωρίτερα με email, με επιστολική ψήφο ή με άλλες μορφές ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, ενώ υπάρχουν πολιτείες που έχουν στήσει κάλπες εδώ και αρκετές ημέρες όπου μπορεί να προσέλθει ο πολίτης και να επιλέξει μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων και των Δημοκρατικών.

Πάντως, παρά τις αλλαγές στις ανάγκες των πολιτών, η καθιερωμένη «Τρίτη των Εκλογών» παραμένει. Ορισμένες προτάσεις για μεταφορά των εκλογών το Σάββατο ή την Κυριακή δεν έχουν καρποφορήσει, κυρίως λόγω των ανησυχιών για την πολυπλοκότητα μιας τέτοιας αλλαγής και των συζητήσεων γύρω από τα συνταγματικά δικαιώματα.