Έχετε σγουρά μαλλιά; - Τι δείχνει αυτό για το IQ σας

Πολλές από τις συνήθειες, τα πράγματα που κάνουμε και τα συναισθήματα που νιώθουμε πηγάζουν από τους προγόνους μας, τον πρωτόγονο άνθρωπο. Οι βραδινές επιδρομές στο ασφυκτικά γεμάτο ψυγείο μας, οι υπερκαταναλωτικές μας ανάγκες και κοινωνικές μας συμπεριφορές. Τα σγουρά μαλλιά, σύμφωνα με μια νέα έρευνα από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, έγκεινται στην ίδια κατηγορία, αυτή των εξελικτικών χαρακτηριστικών.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος και οι μπούκλες

Τα σγουρά μαλλιά δεν είναι απλώς ένα εντυπωσιακό εξωτερικό χαρακτηριστικό, αλλά μπορεί να εξηγούν πώς τα σώματα των πρωτόγονων ανθρώπων παρέμεναν σε σταθερά χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ παράλληλα εξοικονομούσαν νερό, σύμφωνα με ερευνητές που μελέτησαν το ρόλο που παίζουν οι υφές των ανθρώπινων μαλλιών στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος.

Τα ευρήματα μπορούν να ρίξουν φως σε μια εξελικτική προσαρμογή που επέτρεψε στον ανθρώπινο εγκέφαλο να αναπτυχθεί στα σύγχρονα μεγέθη.

«Οι άνθρωποι εξελίχθηκαν στην ισημερινή Αφρική, όπου ο ήλιος βρίσκεται πάνω από το κεφάλι τους για μεγάλο μέρος της ημέρας, κάθε χρόνο», δήλωσε η Nina Jablonski, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Evan Pugh στο Penn State. Η ίδια εξηγεί ότι το τριχωτό της κεφαλής και η κορυφή του κεφαλιού δέχονται πολύ πιο σταθερά επίπεδα έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και θερμότητας. Στόχος των ερευνητών είναι να κατανοήσουν πώς αυτό επηρέασε την εξέλιξη των μαλλιών μας.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα θερμικό μοντέλο σε ανθρώπινο σχήμα που χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια για να προσομοιώσει τη θερμότητα του σώματος και επιτρέπει στους επιστήμονες να μελετήσουν τη μεταφορά θερμότητας μεταξύ του ανθρώπινου δέρματος και του περιβάλλοντος.

Nina Jablonski, καθηγήτρια Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Evan Pugh στο Penn State.

Στόχος ήταν να διαπιστώσουν πώς τα σγουρά μαλλιά επέτρεπαν στους ανθρώπους να παραμένουν δροσεροί και στην πραγματικότητα να εξοικονομούν νερό. Για να επιτευχθεί αυτό πάνω στο ανθρώπινο ομοίωμα τοποθετήθηκαν περούκες με ανθρώπινα μαλλιά για να εξετάσουν πώς οι διαφορετικές υφές των μαλλιών επηρεάζουν την απορρόφηση θερμότητας από την ηλιακή ακτινοβολία.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όλα τα μαλλιά μείωναν την ηλιακή ακτινοβολία στο τριχωτό της κεφαλής, αλλά τα σφιχτά σγουρά μαλλιά παρείχαν την καλύτερη προστασία από την ακτινοβολούμενη θερμότητα του ήλιου, ενώ ελαχιστοποιούσαν την ανάγκη για εφίδρωση, με αποτέλεσμα να παραμένει κανείς δροσερός.

«Η ανάπτυξη του εγκεφάλου μας είναι η ανταμοιβή των μαλλιών και του τριχωτού της κεφαλής μας», δήλωσε η Tina Lasisi, η οποία διεξήγαγε τη μελέτη στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής στο Penn State. Καθώς οι πρώτοι άνθρωποι εξελίχθηκαν ώστε να περπατούν όρθιοι στην ισημερινή Αφρική, οι κορυφές των κεφαλιών τους δέχονταν όλο και περισσότερο το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας, εξήγησε η ερευνήτρια.

Tina Lasisi, ερευνήτρια Penn State University

Ο εγκέφαλος είναι ευαίσθητος στη θερμότητα, ενώ παράγει και ο ίδιος παράγει θερμότητα, ιδίως όσο μεγαλώνει. Αυτή η υπερβολική θερμότητα μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις, όπως η θερμοπληξία. Καθώς οι άνθρωποι έχασαν μεγάλο μέρος των τριχών του σώματός τους, ανέπτυξαν αποτελεσματικούς ιδρωτοποιούς αδένες για να διατηρούνται δροσεροί, αλλά η εφίδρωση μας κοστίζει νερό και ηλεκτρολύτες.

Οι τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής πιθανώς εξελίχθηκαν ως ένας τρόπος να μειωθεί η ποσότητα της θερμότητας που απορροφάμε από την ηλιακή ακτινοβολία, διατηρώντας μας έτσι δροσερούς χωρίς το σώμα να χρειάζεται να δαπανήσει επιπλέον ενέργεια.

Ένα εξελικτικό πλεονέκτημα;

Είναι μάλιστα πιθανό τα σγουρά μαλλιά να είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Homo sapiens εκτόπισε τα είδη των ανθρωποειδών Νεάντερταλ και Ντενίσοβαν, τα οποία εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια.

Η Lasisi επισημαίνει ότι αν οι γενετικές μεταλλάξεις για τα σγουρά μαλλιά εμφανίστηκαν πριν ο Homo sapiens εγκαταλείψει την Αφρική, αλλά μετά τους ανθρωποειδείς προγόνους μας, αυτό μπορεί να έδωσε στους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους ένα εξελικτικό πλεονέκτημα.

Και καθώς οι εγκέφαλοι των ανθρωποειδών μεγάλωναν, εξηγεί η ίδια, τα γονίδια για τα σγουρά μαλλιά που προστάτευαν το τριχωτό της κεφαλής από τον ήλιο μπορεί να έδιναν πλεονέκτημα σε όσους τα είχαν.

Σχετικά με τα ίσια μαλλιά η Lasisi λέει ότι οποιαδήποτε γενετική προδιάθεση για σγουρά μαλλιά μεταξύ των πρώτων ανθρωποειδών ήταν πιθανώς μεταβλητή. Σε ένα μεταγενέστερο σημείο της εξέλιξής μας, τα σγουρά μαλλιά μπορεί να έχασαν το εξελικτικό τους πλεονέκτημα και τα ίσια μαλλιά μπορεί να ευνοήθηκαν από διαφορετικούς τύπους γενετικής επιλογής.

Η Lasisi αναφέρει ότι τα επόμενα στάδια της έρευνας θα είναι η αναζήτηση γενετικών στοιχείων που μπορεί να υποστηρίξουν την παραπάνω θεωρία. «Πρώτα θα πρέπει να μάθουμε περισσότερα για τους σύγχρονους ανθρώπους, όπως ποια γονίδια σχετίζονται με τη μορφολογία των μαλλιών», λέει, «Και το δεύτερο βήμα θα είναι να συνεργαστούμε με ανθρώπους που ασχολούνται με το αρχαίο DNA, για να δούμε αν αυτά παρατηρούνται στους αρχαϊκούς ανθρώπους».