Το μεγάλο μυστικό του Ερντογάν

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Το μεγάλο μυστικό του Ερντογάν μπορεί να κρύβεται σε μια λέξη: Εκλογές. Και μάλιστα πρόωρες. Όλα δείχνουν πως ετοιμάζεται για το colpo grosso που θα του εξασφαλίσει άλλη μια προεδρική θητεία. Αρκεί να κερδίσει το κόμμα του, με τον εαυτό του ανεβασμένο στο ίδιο κύμα. Ένα κύμα γιγαντωμένο από τον εθνικισμό και τον φανατισμό…

Πάντα έτσι γινόταν στη σύγχρονη Τουρκία. Στον εθνικισμό και στον φανατισμό στηρίχτηκαν και οι Νεότουρκοι, η υπόθαλψη του φανατισμού και του εθνικισμού οδήγησε στις Γενοκτονίες, στις διώξεις των μειονοτήτων, στα Σεπτεμβριανά. Αυτό ήταν πάντα το εργαλείο τους!

Σήμερα, με δεδομένες τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες στη χώρα, μια νίκη του AKP δεν μπορεί να έχει άλλο υπόβαθρο. Και ο Ερντογάν χρειάζεται απελπισμένα μια εκλογική νίκη για να διαιωνίσει την εξουσία του.

Στην Τουρκία, οι εθνικές και οι προεδρικές εκλογές διεξάγονται ταυτόχρονα. Δύο κάλπες, αλλά όποιος κερδίζει στην κάλπη των εθνικών εκλογών, κερδίζει μοιραία και σ’ αυτήν των προεδρικών.

Ο Ερντογάν έχει εκλεγεί Πρόεδρος δύο φορές – το 2014 και το 2018. Θεωρητικά, δεν επιτρέπεται να διεκδικήσει τρίτη θητεία.

Ωστόσο, όλα δείχνουν πως κάτι ψήνεται. Πρόσφατα, ο εθνικιστής σύμμαχός του Ντεβλέτ Μπαχτσελί δήλωσε πως ο Ερντογάν θα είναι υποψήφιος πέραν πάσης αμφιβολίας.

Πώς θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο;

Τα τερτίπια με το Σύνταγμα

Μόνο με πρόωρες εκλογές! Διότι το άρθρο 101 του τουρκικού Συντάγματος προβλέπει μεν μόνο δύο προεδρικές θητείες, ωστόσο, υπάρχει και το (πονηρό) άρθρο 106, σύμφωνα με το οποίο αν διεξαχθούν πρόωρες εκλογές, τότε η συγκεκριμένη προεδρική θητεία δεν… μετράει και μπορεί να επαναληφθεί!

Πρόκειται για πρόνοια που δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Θεωρητικά ο πρόεδρος θα μπορούσε να μείνει για πάντα στην εξουσία, αν κάθε φορά, το κόμμα του έβρισκε ένα πρόσχημα για να διαλυθεί η Εθνοσυνέλευση, οδηγώντας τη χώρα σε πρόωρες εκλογές.

Η μοίρα της Τουρκίας βρίσκεται στα χέρια του Ερντογάν για πάνω από 18 χρόνια, αφού έχει χρηματίσει τρεις φορές πρωθυπουργός και βρίσκεται ήδη στην δεύτερη προεδρική θητεία του.

Παράλληλα, με το δημοψήφισμα του 2017, το οποίο κέρδισε καθώς είχε ήδη συσπειρώσει το κόμμα του μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016, ο Ερντογάν εξασφάλισε για τον εαυτό του τεράστιες εξουσίες. Έτσι, ακόμη και αν η Βουλή δεν διαλυθεί με πρωτοβουλία των βουλευτών, ο ίδιος ο Πρόεδρος μπορεί να προκαλέσει την διάλυσή της και να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές.

Ίσως δεν χρειάζεται να συμβεί ούτε αυτό. Η στενή ομάδα συμβούλων του Ερντογάν υποστηρίζει πως μετά τις συνταγματικές αλλαγές του 2017, βάσει των οποίων το προεδρικό αξίωμα περιεβλήθη με νέες εξουσίες, αυτή είναι η πρώτη θητεία του υπό το νέο συνταγματικό καθεστώς!

Σε περίπτωση που τελικά ο Ερντογάν οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, θεωρείται βέβαιο πως οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα καταφύγουν στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Αρκετοί ωστόσο θεωρούν το αποτέλεσμα της κρίσης του προδιαγεγραμμένο, αν και υπάρχουν συνταγματολόγοι που υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε αναθεώρηση Συντάγματος, απλά έγιναν κάποιες προσθήκες.

Φαίνεται, όμως, ότι ο Ερντογάν είναι αποφασισμένος να παίξει το χαρτί μιας κατ’ επίφαση συνταγματικής νομιμότητας. Στην Τουρκία πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι θα προκαλέσει εκλογές πριν από το 2023. Εκλογές που επιδιώκουν και οι πολιτικοί του αντίπαλοι, οι οποίοι πιστεύουν ότι το AKP θα χάσει εξαιτίας της μεγάλης οικονομικής κρίσης.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το AKP έχει χάσει 13 μονάδες σε σχέση με την επίδοσή του στις εκλογές του 2018. Με βάση αυτό, η αντιπολίτευση ποντάρει σε μια κοινή υποψηφιότητα που θα τον ανατρέψει.

Τα δύο όπλα του Ερντογάν

Επομένως, τι απέμενε να πράξει ο Ερντογάν για να συσπειρώσει τον κόσμο του; Να βγάλει στο τραπέζι τα δύο υπερόπλα που διαθέτει:

Δημιουργεί συνεχώς κλίμα εθνικιστικής έξαρσης, παρουσιάζοντας την Τουρκία ως θύμα τόσο των γειτόνων της, δηλαδή της Ελλάδας, όσο και των «αποικιοκρατών» της Δύσης.

Και θυμίζει συνεχώς την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, με τον εαυτό του στη θέση του θύματος. Το πράττει με συνεχείς συλλήψεις στρατιωτικών και άλλων τους οποίους κατηγορεί ως γκιουλενιστές ή τρομοκράτες που απειλούν την ίδια την ύπαρξη της Τουρκίας.

Έχει δηλαδή δημιουργήσει έναν εξωτερικό και έναν εσωτερικό εχθρό. Το τέλειο μίγμα για να φανατίσει τον κόσμο – ίσως όχι για να μπει σε μια πολεμική περιπέτεια, εκεί τα πράγματα δεν είναι εύκολα, αλλά για να οδηγήσει την χώρα σε πρόωρες εκλογές και να πετύχει τον κεντρικό του στόχο, δηλαδή την παραμονή του στην εξουσία.

Καθημερινά παρακολουθούμε και ζούμε την κατασκευή του εξωτερικού εχθρού, συνοδευόμενη από την ανάλογη προπαγάνδα – η Ελλάδα βάζει εμπόδιο ένα μικρό νησάκι όπως το Καστελόριζο, η Ελλάδα κατέχει παράνομα νησιά του Αιγαίου, η Κύπρος θέλει να εκμεταλλευτεί όλους τους φυσικούς πόρους, θα τους πετάξουμε στη θάλασσα, θα υπερασπιστούμε τη «Γαλάζια Πατρίδα» και άλλα τέτοια.

Τον εσωτερικό εχθρό τον κατασκευάζει συστηματικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016. Τέσσερα χρόνια τώρα δεν έχει σταματήσει τις συλλήψεις. Με τελευταίο «κύμα» αυτό της 15ης Σεπτεμβρίου, όταν η τουρκική αστυνομία προχώρησε σε 132 συλλήψεις, μεταξύ των οποίων 82 εν ενεργεία στρατιωτικών - οι υπόλοιποι είναι απόστρατοι ή έχουν αποπεμφθεί από τις τάξεις των ενόπλων δυνάμεων. Υπήρξε μέρα που συνελήφθησαν ακόμη και 400 αξιωματικοί!

Την ίδια ώρα, πάντα στις 15 Σεπτεμβρίου, άλλοι 106 άνθρωποι συλλαμβάνονταν σε 34 επαρχίες, βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου. Μόνο στη Σμύρνη, η εισαγγελία εξέδωσε 66 εντάλματα σύλληψης – ανάμεσά τους 48 εν ενεργεία αξιωματικοί.

Συλλήψεις, δίκες, απολύσεις

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, έχουν προφυλακισθεί περί τα 80.000 άτομα, ενώ περίπου 150.000 δημόσιοι υπάλληλοι απολύθηκαν ή μπήκαν σε διαθεσιμότητα.

Περισσότεροι από 20.000 αξιωματικοί έχουν αποπεμφθεί από τις τάξεις του τουρκικού στρατού, ενώ έχουν απολυθεί 31.000 αξιωματικοί της αστυνομίας, καθώς και πάνω από 4.000 στρατοχωροφύλακες και 400 λιμενικοί.

Συνολικά, πάνω από 500.000 άνθρωποι έχουν προφυλακιστεί στη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων χρόνων. Σήμερα, στις φυλακές βρίσκονται πάνω από 30.000 άνθρωποι, καταδικασμένοι για σχέσεις με το δίκτυο του Γκιουλέν.

Και βέβαια, προφυλακίζονται και οι δικηγόροι που αναλαμβάνουν την υπεράσπιση των κατηγορουμένων.

Στις 27 Αυγούστου, πέθανε σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης η δικηγόρος Εμπρού Τιμτίκ μετά από 238 ημέρες απεργίας πείνας. Είχε συλληφθεί το 2017 με τον αντιτρομοκρατικό νόμο, καθώς υπερασπιζόταν κρατουμένους που ανήκαν στο εκτός νόμου DHKP-C. Πέρσι είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη 13 ετών και έξι μηνών.

Στις 25 Σεπτεμβρίου, εκδόθηκαν εντάλματα σύλληψης για 82 ανθρώπους – μεταξύ των οποίων ηγετικά στελέχη των Κούρδων - για τις βίαιες διαμαρτυρίες του… 2014 κατά της πολιορκίας από τους τζιχαντιστές της κουρδικής πόλης Κομπάνι στη Συρία.

Οι διαδηλωτές κατηγορούσαν τον τουρκικό στρατό ότι απλά παρακολουθούσε την ώρα που ο ISIS πολιορκούσε το Κομπάνι.

(Εδώ να θυμίσω πως ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε τότε μεγάλη φασαρία για το Κομπάνι, το οποίο σώθηκε χάρη στους συμμαχικούς βομβαρδισμούς, ενώ αργότερα ο Τσίπρας αποδέχθηκε πως η Ελλάδα και η Τουρκία είναι… θύματα του πολέμου στη Συρία! Ενώ η Τουρκία πολεμάει στη Συρία κανονικά από το 2011, δημιουργώντας το προσφυγικό κύμα!)

Το κουρδικό κόμμα HDP βρίσκεται στο στόχαστρο του τουρκικού καθεστώτος, ενώ μετά τις δημοτικές εκλογές του 2019, οι τουρκικές αρχές έχουν συλλάβει και αντικαταστήσει πολλές δεκάδες δημάρχους που έχουν εκλεγεί με το κόμμα αυτό στην νοτιοανατολική Τουρκία.

Σύμφωνα με το HDP, η κυβέρνηση έχει αντικαταστήσει τους δημάρχους του σε 47 από τις 65 πόλεις στις οποίες είχε κερδίσει στις εκλογές.

Στις 8 Σεπτεμβρίου, το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών απέλυσε 43 κυβερνήτες με την κατηγορία ότι συνδέονται με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν κατηγορεί ότι βρίσκεται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος.

Οι περισσότεροι υπηρετούσαν στην ανατολική Τουρκία, ενώ έγινε γνωστό πως άλλοι 120 κυβερνήτες και δήμαρχοι βρίσκονται στην «black list»! Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, 563 από τους 1.875 κυβερνήτες τέθηκαν υπό έρευνα, ενώ 470 έχουν απολυθεί.

Λουκέτα στον Τύπο

Φυσικά, συνεχώς συλλαμβάνονται και δημοσιογράφοι. Στις 9 Σεπτεμβρίου, πέντε δημοσιογράφοι καταδικάστηκαν επειδή αποκάλυψαν την ταυτότητα δύο Τούρκων πρακτόρων οι οποίοι σκοτώθηκαν στη Λιβύη.

Στις 25 Σεπτεμβρίου, αποφυλακίστηκε ο γνωστός αρθρογράφος Μπουμταζέρ Τουρκόν, ο οποίος εργαζόταν στην εφημερίδα «Ζαμάν» που έχει κλείσει. Είχε φυλακιστεί το 2016 και αφέθηκε ελεύθερος μετά από παρέμβαση του συνεταίρου του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος προκάλεσε έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς ο Τουρκόν υπήρξε στο παρελθόν μέλος της νεολαίας του κόμματός του.

Σημειώστε ότι μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, οι τουρκικές αρχές έχουν κλείσει 70 εφημερίδες, 20 περιοδικά, 34 ραδιοφωνικούς σταθμούς και 33 τηλεοπτικά δίκτυα!

Παράλληλη αστυνομία και… νυχτοφύλακες!

Την ίδια ώρα, ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει ένα νέο αστυνομικό σώμα ταχείας επέμβασης, με σκοπό τον έλεγχο του μαστιζόμενου από την οικονομική κρίση και την πανδημία του κορωνοϊού τουρκικού λαού.

Είχε προηγηθεί, τον περασμένο Ιούνιο, η δημιουργία ενός σώματος… νυχτοφυλάκων: 30.000 άτομα που κυκλοφορούν τη νύχτα στις γειτονιές και παρακολουθούν κάθε κίνηση!

Στις 20 Αυγούστου, με προεδρικό διάταγμα, δημιουργήθηκε ένα νέο, παράλληλο, αστυνομικό σώμα, μια δύναμη ταχείας επέμβασης 1.500 ατόμων, που κατ’ αρχήν αναπτύχθηκε στην Κωνσταντινούπολη και που διοικείται από το Κεντρικό Αρχηγείο στην Άγκυρα.

Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι το νέο Σώμα θα επεμβαίνει σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών και θα αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας της Αστυνομίας. Ήδη ανακοινώθηκε ότι τέτοια παράλληλα αστυνομικά κλιμάκια θα αναπτυχθούν και σε άλλες πόλεις.

Όπως είπε ο υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, οι παράλληλες αυτές δομές θα βοηθήσουν στην εξοικονόμηση χρημάτων, καθώς δεν θα χρειάζεται να μετακινούνται μονάδες της Αστυνομίας από την μία πόλη στην άλλη.

Ανθρωπιστικές οργανώσεις και βουλευτές των αντιπολιτευομένων κομμάτων υποστηρίζουν ωστόσο πως οι νέοι αυτοί σχηματισμοί δεν έχουν άλλη αποστολή από την καταστολή των λαϊκών αντιδράσεων και τον έλεγχο της κοινωνίας. Και όλοι συμφωνούν ότι τέτοια κατασταλτικά μέτρα λαμβάνονταν πάντα στην Τουρκία μετά από τα τέσσερα στρατιωτικά πραξικοπήματα.

Διπλασιασμός δημοσίων υπαλλήλων

Η κυβέρνηση προπαγανδίζει ότι όλα γίνονται για την ασφάλεια των πολιτών, ενώ η αντιπολίτευση σημειώνει πως οι προσληφθέντες ανήκουν στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, είναι υποστηρικτές των δύο κομμάτων που βρίσκονται στην εξουσία και δηλώνουν έτοιμοι να υπερασπιστούν αυτούς που τους έδωσαν μισθό και στολή.

Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι το γεγονός ότι σε μια χώρα που μαστίζεται από την ανεργία, ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων από 2,44 εκατομμύρια το 2014 σκαρφάλωσε στα 4,76 εκατομμύρια! Δηλαδή το AKP διπλασίασε τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων και κατά συνέπεια των ψηφοφόρων του!

Μια στρατιά ψηφοφόρων, στις ψήφους των οποίων (μαζί με αυτές των οικογενειών τους) στηρίζεται ο Ερντογάν για να κρατηθεί στην εξουσία, προετοιμάζοντας πρόωρες εκλογές και εκτοξεύοντας απειλές πολέμου την ώρα που αναστενάζουν οι φυλακές…

Σοφία Βούλτεψη