Bloomberg: «Σύμμαχος κλειδί» για τις ΗΠΑ η Ελλάδα

Πάιατ: Η σχέση των δυο χωρών είναι «ισχυρότερη από ποτέ» - Μια ενισχυμένη εταιρική σχέση των ΗΠΑ με την Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με την αμυντική στρατηγική του Τραμπ.

   Πετώντας με θόρυβο στον ουρανό, γύρω από τη σκιά του Ολύμπου, ελληνικά και αμερικανικά επιθετικά ελικόπτερα ολοκλήρωσαν μια στρατιωτική άσκηση με πραγματικά πυρά την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της στρατιωτική τους συνεργασία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Αλλά η χρονική στιγμή των κοινών αυτών ασκήσεων ήταν περισσότερο μια έμφαση στη γεωπολιτική σε μια όλο και πιο ασταθή περιοχή – και ένα μήνυμα προς τις αντίπαλες δυνάμεις – παρά ένα σημάδι μιας μεγάλης φιλίας.

Η Ελλάδα έχει αναδειχθεί ως ο σύμμαχος- κλειδί στα αμερικανικά σχέδια για την ανάσχεση της επιρροής της Κίνας και της Ρωσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι χώρες της περιοχής διαγκωνίζονται με έπαθλο ενεργειακούς πόρους και υποδομές. Για τους Έλληνες, οι ΗΠΑ είναι η μόνη χώρα που μπορεί να περιορίσει την επεκτατική διάθεση της Τουρκίας, η οποία την περασμένη εβδομάδα ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από την Ουάσινγκτον, καθώς εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο στον πόλεμο της Συρίας.

Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, δήλωσε κατά τη διάρκεια των ασκήσεων στις 19 Φεβρουαρίου ότι η σχέση των δυο χωρών, Ελλάδας και ΗΠΑ, είναι «ισχυρότερη από ποτέ» και η αμυντική συνεργασία είναι «βασικό συστατικό» αυτής της σχέσης. Μια διμερής συμφωνία επικυρώθηκε φέτος στην Αθήνα, μερικές εβδομάδες μετά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, όπου πραγματοποίησε συνομιλίες στην Ουάσιγκτον με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Μια ενισχυμένη εταιρική σχέση των ΗΠΑ με την Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με την αμυντική στρατηγική του Τραμπ, μια πολιτική μετατόπιση που αποσκοπεί στην αποτροπή της επέκτασης της Ρωσίας και της Κίνας σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν μακροχρόνιους στρατιωτικούς και οικονομικούς δεσμούς. Η Ελλάδα είναι επίσης ένα σχετικά φιλοαμερικανικό κράτος στο πλαίσιο της Ευρώπης, όπου πολλοί ηγέτες αποκρούουν τις απαιτήσεις να πληρώσουν περισσότερα για την στρατιωτική υποστήριξη που τους παρέχουν οι ΗΠΑ.

«Είναι μεγάλος ανταγωνισμός με έπαθλο την επιρροή», δήλωσε ο υπουργός Στρατιωτικών Ράιαν Μακάρθι την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια ενημέρωσης που έκανε στους δημοσιογράφους στην Ουάσινγκτον. «Αν δεν είστε εκεί, να συνεργάζεστε και να επιχειρείτε μαζί τους, κάποιοι άλλοι θα γεμίσουν το κενό που εσείς αφήνετε».

Οι ΗΠΑ και η Βρετανία παρενέβησαν στην Ελλάδα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να συγκρατήσουν τη χώρα, ώστε αυτή να μην περάσει πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Το 1952 η Ελλάδα έγινε μέλος του ΝΑΤΟ, βρίσκεται δηλαδή στην ίδια Συμμαχία με τον γείτονα και παραδοσιακό εχθρό της, την Τουρκία.

Η Ελλάδα πέρασε τα τελευταία 10 χρόνια δίνοντας μεγάλο αγώνα για να ξεφύγει από την οικονομική κρίση. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος εκχώρησε το μεγαλύτερο λιμάνι της, αυτό του Πειραιά που βρίσκεται δίπλα στην Αθήνα, στον κρατικό φορέα της Κίνας, καθώς προσπάθησε να συγκεντρώσει χρήματα. Τέτοιες επενδύσεις παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Μακάρθι.

Η Διμερής Συμφωνία Συνεργασίας για την Άμυνα, την οποία ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο χαρακτήρισε «πραγματικά καθοριστική εξέλιξη» όταν την υπέγραψε στην Αθήνα τον Οκτώβριο, αύξησε τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών, με τις ΗΠΑ να αναπτύσσουν υποδομές και να προχωρούν σε νέες βελτιώσεις στη βάση της Σούδας στην Κρήτη. Η Συμφωνία επιτρέπει επίσης στις ΗΠΑ να χρησιμοποιούν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στο βορρά.

Για την κυβέρνηση Τραμπ, η Ελλάδα είναι επίσης ένας από τις χώρες με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες παραδοσιακά, δεδομένης της θέσης της. Η χώρα διαθέτει ήδη περισσότερο από το 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της, μια κυβερνητική πολιτική που έχει ενοχλήσει άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Γερμανία. Ο Μητσοτάκης, επίσης, αναβαθμίζει τα μαχητικά F-16 που έχουν κατασκευαστεί στις ΗΠΑ.

Αυτό που ανησυχεί την Ελλάδα είναι ότι η Τουρκία αναπτύσσεται πιο δυναμικά στην ανατολική Μεσόγειο. Ενώ η Τουρκία και η Ρωσία βρίσκονται σε αντίθετες πλευρές στα μέτωπα της Λιβύης και της Συρίας, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει συνάψει στενότερες σχέσεις με τον Βλαντιμίρ Πούτιν καθώς θέλουν να μοιραστούν την επιρροή στην περιοχή.

Η ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έφτασε πρόσφατα στο υψηλότερο σημείο της από τη δεκαετία του 1990, λόγω μιας διαμάχης για τα θαλάσσια σύνορα που περιλαμβάνεται σε μια πρόσφατη τουρκική συμφωνία με τη Λιβύη (μια χώρα διχασμένη από τον εμφύλιο πόλεμο) και λόγω των τουρκικών σχεδίων για γεωτρήσεις προς ανεύρεση φυσικού αερίου σε θαλάσσιες περιοχές που η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα. Η Αθήνα επιδιώκει επίσης να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης της περιοχής από το ρωσικό φυσικό αέριο και εργάζεται για ένα νέο αγωγό που συνδέει το Αιγαίο με τη Βουλγαρία στα βόρεια.

Ο Καγκατάι Ερκιβές, ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας, αμφισβήτησε την περασμένη εβδομάδα ελληνικές θαλάσσιες αξιώσεις γύρω από τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία θα επιμείνει στην ενεργειακή εξερεύνηση στα ανοικτά των ακτών της νότιας Κύπρου μέχρι να εξασφαλιστούν τα τουρκοκυπριακά δικαιώματα.

Η διεθνής πίεση δεν θα «λυγίσει τα χέρια της Τουρκίας», δήλωσε ο Ερκιβές. «Οι ΗΠΑ, οι Αμερικανοί μας φίλοι, μπορούν να υποστηρίξουν τον διάλογο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας».

Πράγματι, οι εξαιρετικές προσωπικές σχέσεις Μητσοτάκη και Τραμπ βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τις αντίστοιχες του σημερινού ενοίκου του Λευκού Οίκου με τον Ερντογάν, ο οποίος συχνά είχε μια ταραγμένη σχέση με τον Αμερικανό ομόλογό του.

Οι ΗΠΑ απάντησαν στην απόφαση της Τουρκίας να αγοράσει το σύστημα πυραύλων S-400 από τη Ρωσία, αναστέλλοντας τη συμμετοχή αυτής της χώρας στο πρόγραμμα των νέων μαχητικών F-35. Ο υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ έθεσε σε αμφισβήτηση το Δεκέμβριο τη δέσμευση της Άγκυρας στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, αφού ο Ερντογάν απείλησε να κλείσει δύο κρίσιμες εγκαταστάσεις εάν “τιμωρηθεί” για την ανάπτυξη στρατιωτικών δεσμών με τη Ρωσία.

Η Ουάσινγκτον αμφισβήτησε την απόφαση του Ερντογάν να στείλει στρατεύματα για να ενισχύσει την κυβέρνηση που υποστηρίχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη στη Λιβύη, μια κίνηση που αναστάτωσε την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.

«Οι Η.Π.Α. είχαν πάντοτε μια προσέγγιση ισορροπίας δυνάμεων, ειδικά όταν ένας σύμμαχος όπως η Τουρκία προσπαθεί να ενισχυθεί μονομερώς», δήλωσε ο Καμράν Μποκαρί, διευθυντής του τμήματος αναλύσεων στο Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτικής στην Ουάσινγκτον. «Η Τουρκία έχει περισσότερα να προσφέρει στις ΗΠΑ από την Ελλάδα, αλλά οι ισχυρότεροι δεσμοί με τους Έλληνες είναι χρήσιμοι καθώς η Ουάσιγκτον δεν θέλει να γίνει η Τουρκία υπέρ το δέον ισχυρή στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».