Ξέρατε ότι τα πορτοκάλια δεν ήταν πάντα… πορτοκαλί

Τι χρώμα έχει άραγε το πορτοκάλι; Η απάντηση μοιάζει προφανής, αλλά δεν είναι.
Και χρειάζεται λίγη ιστορία εδώ για να κατανοήσουμε ακριβώς τι συμβαίνει με το φρούτο και το χρώμα, ένα χρώμα εξάλλου που ξέρουμε πως χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1512.
Το πορτοκάλι λοιπόν είναι άγνωστο στη Μητέρα Φύση, καθώς είναι υβρίδιο μανταρινιού και φράπας, του «κινέζικου γκρέιπφρουτ», όπως λένε τη φράπα εναλλακτικά, ένα φρούτο κίτρινο ή απαλό πράσινο. Τα πορτοκάλια πρωτοκαλλιεργήθηκαν στη νοτιοανατολική Ασία και ήταν αρχικά πράσινου χρώματος.

Τα πορτοκάλια του Βιετνάμ και τα μανταρίνια της Ταϊλάνδης παραμένουν εξάλλου καταπράσινα εξωτερικά ακόμα και σήμερα (στο εσωτερικό τους όμως είναι πορτοκαλί), μιας και το χρώμα που θα αποκτήσει το υποτροπικό αυτό φρούτο εξαρτάται από την περιοχή που θα φυτευτεί.



Στα πιο εύκρατα κλίματα, η πράσινη φλούδα του γίνεται πορτοκαλί όσο ο υδράργυρος πέφτει. Στις υποτροπικές όμως ζώνες με την άφθονη ηλιοφάνεια, το πορτοκάλι δεν χάνει τη χλωροφύλλη του, κι έτσι παραμένει πράσινο.

Ποιος έδωσε όμως το όνομά του σε ποιον; Η απάντηση είναι… κανένας σε κανέναν, αν και κάποιος προηγήθηκε του άλλου. Ο γλωσσολογικός πρόγονος μας έρχεται από τη σανσκριτική και «nāranga» αποκαλούσαν την πορτοκαλιά, μια λέξη που πέρασε στα περσικά και τα αραβικά και από κει στα ισπανικά.

Όσο το πορτοκάλι γενικευόταν στον κόσμο, η λέξη άρχισε να σημαίνει πια το φρούτο και όχι το δέντρο. Οι Γάλλοι το πήραν και το έκαναν «pomme d’orenge» (το φρούτο από την πορτοκαλιά») και κατόπιν οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν το «pume orange» ήδη από τον 13ο αιώνα. Οι Πορτογάλοι και οι Ιταλοί το είπανε «portogallo» («portocallo» στις διαλέκτους της νότιας Ιταλίας και «portocalli» στον πληθυντικό) και από κει πέρασε σε μας ως πορτοκάλι…

Μόνο που η λέξη «πορτοκαλί» που αναφέρεται στο χρώμα δεν θα χρησιμοποιούνταν παρά άλλα 200 χρόνια μετά. Και όπως μας λέει το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης, η πρώτη γνωστή μετατροπή του πορτοκαλιού σε χρώμα εντοπίζεται σε… διαθήκη.

Και τότε πώς αναφέρονταν οι άνθρωποι στο χρώμα πριν από το 1512; Σύμφωνα με γλωσσολογική μελέτη, οι περισσότερες γλώσσες είχαν μια λέξη που σήμαινε «κιτρινοκόκκινο»…