Δε θα πιστεύεις για ποιο λόγο ζωγράφιζαν «κακάσχημα» μωρά στο Μεσαίωνα

Γιατί ζωγράφιζαν ‘κακάσχημα’ τα μωρά στον Μεσαίωνα; Καθηγητής τέχνης λύνει το μυστήριο, που έχει τις ρίζες του στη βυζαντινή τέχνη…

Η απεικόνιση των βρεφών σε πίνακες του Μεσαίωνα δεν θυμίζει σε τίποτα αυτά τα στρουμπουλά και καλοαναθρεμένα μωρά με τα ροδαλά μάγουλα της ύστερης Αναγέννησης, όπως στους πίνακες του Ραφαέλο. Αντίθετα, τα μωρά του Μεσαίωνα απεικονίζονται άσχημα, λες και ο δημιουργός βιαζόταν να τελειώσει το έργο και δεν έδινε μεγάλη σημασία. Ο καθηγητής τέχνης ο Matthew Averett λύνει το μυστήριο γιατί τα βρέφη του Μεσαίωνα απεικονίζονταν πολύ πιο άσχημα από όσο ήταν στην πραγματικότητα.

Με την έρευνά του ο καθηγητής αποδεικνύει ότι οι καλλιτέχνες ζωγράφιζαν εσκεμμένα τα βρέφη κατ’ αυτόν τον τρόπο, ακολουθώντας όλοι ένα συγκεκριμένο μοτίβο, που είχε προκαθοριστεί και είχε επηρεαστεί από τους Βυζαντινούς πίνακες και την απεικόνιση του Ιησού Χριστού από τους προγενέστερους καλλιτέχνες σε αυτούς.


Η Παναγία του Veveri (1350)

Έτσι, όπως υποστηρίζει ο Matthew Averett, «τα περισσότερα από αυτά τα μεσαιωνικά μωρά ήταν απεικονίσεις του Ιησού» με αποτέλεσμα οι γονείς, αλλά και όσοι ζητούσαν ένα πορτραίτο ή μια εικόνα που απεικόνιζε κάποιο βρέφος παράγγελλαν στον καλλιτέχνη την απεικόνιση του Ιησού Χριστού, όπως εμφανιζόταν στους Βυζαντινούς πίνακες.

Ο Αverett όμως ολοκληρώνει το σκεπτικό του. Όλο το μυστήριο κρύβεται πίσω από τη λέξη «homunculus». Καλλιτεχνικά έτσι αποδίδεται η ανθρώπινη οντότητα πριν πάρει την κανονική της όψη, έχοντας συγκεκριμένη διάσταση. Η ζωή του Ιησού από την στιγμή της Γέννησης μέχρι την Σταύρωση δείχνει την «σημαντικότητα» και την «ωριμότητα». Έτσι οι καλλιτέχνες πίστευαν ότι έπρεπε να αποδώσουν την όψη Του όντας ακόμα βρέφος, ως ώριμου άντρα. Ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο, όλα τα μωρά είχαν αυτή τη μορφή.


Πίνακας του Bitonto (1304).